Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνεδριάζουν σήμερα στις Βρυξέλλες σε μια προσπάθεια να καταλήξουν σε προκαταρκτική συμφωνία για τον νέο κλιματικό στόχο του 2040, ενόψει της Διάσκεψης του ΟΗΕ για το Κλίμα (COP30) που θα πραγματοποιηθεί στις αρχές Νοεμβρίου. Η πρόταση που βρίσκεται στο τραπέζι προβλέπει μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 90% έως το 2040, με τελικό ορίζοντα την κλιματική ουδετερότητα το 2050. Ο στόχος αυτός έρχεται να γεφυρώσει τη σημερινή δέσμευση για μείωση 55% έως το 2030 και την πλήρη απανθρακοποίηση της οικονομίας στα μέσα του αιώνα.
Οι διαπραγματεύσεις διεξάγονται σε τεταμένο κλίμα, καθώς ορισμένα κράτη-μέλη εκφράζουν ανησυχίες για το κόστος της μετάβασης και τις επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας. Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς τόνισε πως «κανείς δεν αμφισβητεί την ανάγκη προστασίας του κλίματος, αλλά ο στόχος πρέπει να συμβαδίζει με τη βιωσιμότητα της ευρωπαϊκής παραγωγής». Ο Φινλανδός πρωθυπουργός Πέτερι Όρπο έκανε λόγο για ανάγκη «ευελιξίας», ενώ η Πολωνία ζητεί ρήτρες αναθεώρησης ώστε οι δεσμεύσεις να μπορούν να προσαρμόζονται ανάλογα με τις τεχνολογικές και οικονομικές εξελίξεις.
Σύμφωνα με προσχέδιο συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που επικαλείται το Reuters, οι ηγέτες αναμένεται να υποστηρίξουν κατ’ αρχήν τον νέο στόχο, αφήνοντας όμως τις λεπτομέρειες εφαρμογής στους υπουργούς Περιβάλλοντος, οι οποίοι θα συνεδριάσουν στις 4 Νοεμβρίου.
Μεταξύ των σημείων που συζητούνται είναι η πρόβλεψη ώστε κανένας κλάδος να μην επωμιστεί δυσανάλογο βάρος αν τα δάση της Ε.Ε. δεν μπορέσουν να απορροφήσουν τις αναμενόμενες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα, λόγω φυσικών καταστροφών όπως οι πυρκαγιές
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σε επιστολή της προς τους ηγέτες, υπογράμμισε ότι η μετάβαση σε καθαρή ενέργεια αποτελεί «μεγάλη επιχειρηματική ευκαιρία για την Ευρώπη».
Παράλληλα, επισήμανε την ανάγκη να μειωθεί η εξάρτηση από κινεζικές εισαγωγές, να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή βιομηχανία και να διορθωθεί η λειτουργία της αγοράς άνθρακα – ειδικά για τα καύσιμα μεταφορών.
Η Επιτροπή προτείνει επίσης την ενίσχυση του μηχανισμού “φόρου άνθρακα στα σύνορα” (CBAM), αίτημα που στηρίζει σθεναρά η Γαλλία.
Η έκβαση της Συνόδου θα καθορίσει την εικόνα και την αξιοπιστία της Ε.Ε. στη διεθνή σκηνή, καθώς η Ένωση επιδιώκει να παραμείνει παγκόσμιος ηγέτης στην κλιματική δράση, χωρίς να υπονομεύσει την ανταγωνιστικότητα των οικονομιών της.
Το τελικό πακέτο αποφάσεων αναμένεται να ολοκληρωθεί έως τα τέλη Νοεμβρίου, προκειμένου να παρουσιαστεί επίσημα στη Διάσκεψη COP30.