Η Ευρωπαϊκή Ένωση πλησιάζει σημαντικά στην υλοποίηση του φιλόδοξου στόχου της για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% έως το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990, όπως προκύπτει από νέα, ανεπίσημα στοιχεία που αναμένεται να παρουσιαστούν από την Κομισιόν.
Παρότι η πλήρης επίτευξη του στόχου δεν φαίνεται απολύτως βέβαιη, η πρόοδος είναι αξιοσημείωτη, με τις εκτιμήσεις να δείχνουν μείωση της τάξης του 54%. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι χαρακτηρίζουν τα αποτελέσματα ως «ιδιαίτερα θετικά», επισημαίνοντας ότι η Ένωση βρίσκεται «στον σωστό δρόμο».
Η συγκυρία αυτή προσφέρει πολιτική ανάσα στην Επιτροπή και στους υπέρμαχους της κλιματικής πολιτικής της ΕΕ, εν μέσω εντεινόμενων πιέσεων για περιορισμό των φιλοπεριβαλλοντικών ρυθμίσεων, ειδικά μετά τις πολυεπίπεδες κρίσεις των τελευταίων ετών – την πανδημία, τον πόλεμο στην Ουκρανία και την ενεργειακή αστάθεια.
Μεγάλο μέρος της επιτυχίας αποδίδεται στη ραγδαία ανάπτυξη των ΑΠΕ, κυρίως της ηλιακής και αιολικής ενέργειας. Σύμφωνα με τον οργανισμό Ember, ο ενεργειακός τομέας είναι ο βασικός μοχλός της μείωσης εκπομπών. Ο αναλυτής Tomos Harrison τόνισε ότι «τα κράτη μέλη έχουν κάνει καθοριστικά βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση».
Η δημοσιοποίηση των στοιχείων αναμένεται λίγο πριν η ΕΕ παρουσιάσει τον νέο κλιματικό στόχο για το 2040, που προβλέπει μείωση των εκπομπών κατά 90%. Πρόκειται για έναν στόχο που ήδη προκαλεί αντιδράσεις, με χώρες όπως η Ιταλία, η Πολωνία και η Γαλλία να εκφράζουν επιφυλάξεις, ενώ άλλες, όπως η Γερμανία, ζητούν μεγαλύτερη ευελιξία και δυνατότητα χρήσης πιστώσεων άνθρακα.
Παρά τα ενθαρρυντικά δεδομένα, δεν λείπουν οι φωνές σκεπτικισμού. Ορισμένοι παρατηρούν ότι η μείωση των εκπομπών οφείλεται εν μέρει σε μείωση της παραγωγικής δραστηριότητας – και όχι απαραίτητα σε καθαρές τεχνολογικές μεταβάσεις. Ιδιαίτερα οι βαριές βιομηχανίες, που πλήττονται από τις υψηλές τιμές ενέργειας, επισημαίνουν ότι τα προσωρινά κλεισίματα εργοστασίων συνέβαλαν τεχνητά στη μείωση των εκπομπών.
Προβληματισμός καταγράφεται και στον τομέα της γεωργίας, ο οποίος εξακολουθεί να στερείται συγκεκριμένων στόχων εκπομπών. Η ανθεκτικότητα των δασών και των φυσικών οικοσυστημάτων, επίσης, αποδυναμώνεται από τις αυξανόμενες φυσικές καταστροφές, όπως οι δασικές πυρκαγιές του 2023.
Επιπλέον, οι παγκόσμιες τάσεις περιορίζουν το συγκριτικό αντίκτυπο της ΕΕ: η συμμετοχή της Ευρώπης στις παγκόσμιες εκπομπές έχει μειωθεί στο 6% το 2023, από περίπου 15% το 1990, ενώ συνολικά οι εκπομπές παγκοσμίως έχουν αυξηθεί άνω του 60% από τότε.
Η οργάνωση CAN Europe σχολίασε ότι, παρά τα θετικά μηνύματα, οι εξελίξεις έχουν σε πολλές περιπτώσεις περισσότερο συμβολικό παρά ουσιαστικό χαρακτήρα. Όπως σημείωσε, «σε αρκετά κράτη μέλη, οι πολιτικές εξακολουθούν να υπολείπονται σημαντικά των απαιτούμενων για την επίτευξη των δεσμεύσεων».