Η Παγκόσμια Ημέρα Νερού, που γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 22 Μαρτίου, βρίσκει και φέτος τη χώρα μας, αλλά και την Αττική, με ανησυχητικά μειωμένα αποθέματα νερού. Το φαινόμενο της λειψυδρίας, που φαίνεται να επιμένει, σίγουρα δεν είναι κάτι καινούριο. Θυμόμαστε όλοι ή έχουμε ακούσει για την κρίση της δεκαετίας του ’90, όταν η Ελλάδα βρέθηκε μπροστά σε μια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση. Τότε, πάρθηκαν έκτακτα μέτρα και έγιναν σημαντικά έργα, κυρίως στην Αθήνα, για να εξασφαλιστεί η υδροδότηση.
Από πού φτάνει το νερό στην Αθήνα;
Αναρωτήθηκα πρόσφατα ποια είναι τελικά η «διαδρομή» του νερού που φτάνει στη βρύση μας στην Αττική. Μιλώντας για το θέμα, ο Γενικός Διευθυντής Ύδρευσης της ΕΥΔΑΠ, Γιώργος Καραγιάννης, αναφέρεται στα τέσσερα μεγάλα έργα που αποτελούν τη βάση του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας.
Όλα ξεκίνησαν πριν από έναν αιώνα, όταν η πρώτη οργανωμένη υδροδότηση της Αθήνας έγινε με το φράγμα του Μαραθώνα (1926-1929). Το νερό έφτανε στην πόλη μέσω της σήραγγας Μπογιατίου και επεξεργαζόταν στη μονάδα του Γαλατσίου. Όμως η Αθήνα μεγάλωνε και το φράγμα δεν επαρκούσε πλέον. Έτσι, αναζητήθηκαν νέες πηγές και το 1956 εντάχθηκε στο σύστημα της λίμνης Υλίκη.
Η Υλίκη, φυσική λίμνη με νερά από τις γύρω περιοχές, έδειξε για χρόνια σημαντική πηγή νερού. Το Παρόλο που το νερό της είναι πιο «ακριβό», λόγω του ότι πρέπει να αντλείται και να μεταφέρεται από χαμηλότερο υψόμετρο, ήταν λιγότερο.
Ο Μόρνος και η ενίσχυση του συστήματος
Καθώς οι ανάγκες συνέχιζαν να αυξάνονται, τη δεκαετία του ’70 δημιουργήθηκε ο ταμιευτήρας του Μόρνου, στη Βοιωτία. Με τεράστια χωρητικότητα (550 εκατ. κυβικά μέτρα), ο Μόρνος οδήγησε σε πολλά χρόνια τη βασική πηγή υδροδότησης για την Αθήνα, αφήνοντας σταδιακά τη χρήση της Υλίκης σε δεύτερη μοίρα.
Η προσθήκη του Ευήνου
Όμως, τη δεκαετία του ’90, η λειψυδρία χτύπησε ξανά την πόρτα και έτσι δημιουργήθηκε και ο ταμιευτήρας του Ευήνου, ο οποίος συνδέεται με το σύστημα του Μόρνου. Σήμερα, η ΕΥΔΑΠ έχει ως εφεδρικό σύστημα αυτά τα τέσσερα σημεία: Μαραθώνας, Υλίκη, Μόρνος και Εύηνος.
Το ενδεχόμενο των Κρεμαστών
Όλα αυτά τα χρόνια, τα παραπάνω έργα μας έδιναν ασφάλεια. Ωστόσο, με τις βροχοπτώσεις δεν παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα και φέτος, η συζήτηση για νέες πηγές νερού έρχεται και πάλι στο προσκήνιο. Στα σχέδια βρίσκεται η πιθανή αξιοποίηση του φράγματος Κρεμαστών, το οποίο είχε συζητηθεί από τη δεκαετία του ’90, αλλά τότε δεν κρίθηκε απαραίτητο.
Όπως εξηγεί ο κ. Καραγιάννης, πρόκειται για μια λύση που θα χρησιμοποιηθεί συμπληρωματικά, εφόσον χρειαστεί. Η λεκάνη των Κρεμαστών, που σχηματίζεται από τα ποτάμια Κρικελιώτη και Καρπενησιώτη, μπορεί να δώσει περίπου 150 εκατομμύρια κυβικά νερό, αν φυσικά θα πρέπει να διατηρηθούν όλα τα απαραίτητα περιβαλλοντικά και τεχνικά μέτρα.
Το στοίχημα του νερού για την Αθήνα
Όλα αυτά μας υπενθυμίζουν πως το νερό δεν είναι δεδομένο. Οι υποδομές υπάρχουν, αλλά οι καιρικές συνθήκες και οι αυξημένες απαιτήσεις θέτουν νέες προκλήσεις. Θα χρειαστούν μελέτες, άδειες και χρόνος, αν αποφασιστεί η ένταξη των Κρεμαστών στο δίκτυο υδροδότησης της Αττικής.
Το σίγουρο είναι πως οι εφεδρίες τελειώνουν και οι καιροί απαιτούν προνοητικότητα. Ίσως είναι η κατάλληλη στιγμή να σκεφτούμε όλοι πιο σοβαρά το νερό και τη χρήση του στην καθημερινότητά μας.