Οι νομοθέτες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρώπης ανακοίνωσαν ότι κατέληξαν σε προσωρινή συμφωνία σχετικά με μια σειρά νέων μέτρων που αποσκοπούν στην πρόληψη και τη μείωση των αποβλήτων στους τομείς της κλωστοϋφαντουργίας και των τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων κανόνων που θα απαιτούν από τις μάρκες μόδας να πληρώνουν για τη συλλογή και την ανακύκλωση των προϊόντων τους, με τέλη που θα βασίζονται στην κυκλικότητα και τη βιωσιμότητα των προϊόντων.
Η συμφωνία ακολουθεί την εισαγωγή από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή της προτεινόμενης αναθεώρησης της οδηγίας-πλαισίου της ΕΕ για τα απόβλητα τον Ιούλιο του 2023. Σύμφωνα με την Επιτροπή, οι τομείς της κλωστοϋφαντουργίας και των τροφίμων είναι δύο από τους κορυφαίους τομείς έντασης πόρων που προκαλούν αρνητικό περιβαλλοντικό αντίκτυπο. Η ΕΕ παράγει 12,6 εκατομμύρια τόνους κλωστοϋφαντουργικών αποβλήτων ετησίως, συμπεριλαμβανομένων 5,2 εκατομμυρίων τόνων ενδυμάτων και υποδημάτων, ενώ μόνο το 22% των μετακαταναλωτικών κλωστοϋφαντουργικών αποβλήτων συλλέγεται χωριστά για επαναχρησιμοποίηση ή ανακύκλωση, ενώ το υπόλοιπο συχνά καταλήγει σε χώρους υγειονομικής ταφής ή αποτεφρώνεται. Επιπλέον, σχεδόν 59 εκατομμύρια τόνοι τροφίμων σπαταλώνται στην ΕΕ κάθε χρόνο με εκτιμώμενη αγοραία αξία 132 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Σύμφωνα με τη νέα συμφωνία, οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να θεσπίσουν συστήματα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού (EPR), τα οποία χρησιμοποιούνται επί του παρόντος για τη διαχείριση αποβλήτων από συσκευασίες, μπαταρίες και ηλεκτρικό και ηλεκτρονικό εξοπλισμό, ώστε να καλύπτουν τους παραγωγούς κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και τις μάρκες μόδας που διαθέτουν κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα σε μια χώρα της ΕΕ. Το EPR θα απαιτεί από τις εταιρείες να καλύπτουν το κόστος για τη συλλογή και την ανακύκλωση των προϊόντων τους, με τέλη που εξαρτώνται από το πόσο κυκλικός και βιώσιμος είναι ο σχεδιασμός του προϊόντος τους, συμπεριλαμβανομένων παραγόντων όπως η διάρκεια χρήσης των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και η ανθεκτικότητά τους.
Οι νέοι κανόνες για τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα θα καλύπτουν προϊόντα όπως ενδύματα και αξεσουάρ, υποδήματα, κουβέρτες, κλινοσκεπάσματα και σεντόνια κουζίνας, κουρτίνες και καπέλα, ενώ οι χώρες θα μπορούν επίσης να δημιουργήσουν ΕPR για τους παραγωγούς στρωμάτων. Οι διαπραγματευτές του Συμβουλίου και του Κοινοβουλίου συμφώνησαν επίσης ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τις πρακτικές της fast fashion στον καθορισμό των χρηματοδοτικών συνεισφορών στα συστήματα ΕPR.
Οι κανόνες για τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα θα ισχύουν για όλους τους παραγωγούς, συμπεριλαμβανομένων των εταιρειών που εδρεύουν στο ηλεκτρονικό εμπόριο και εκείνων που εδρεύουν εκτός της ΕΕ και διαθέτουν κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα στην αγορά της ΕΕ. Η συμφωνία περιλάμβανε επίσης διάταξη που δίνει στις πολύ μικρές επιχειρήσεις ένα επιπλέον έτος για να συμμορφωθούν με τις απαιτήσεις EPR.
Η επικαιροποιημένη οδηγία θα θεσπίσει επίσης τους πρώτους στόχους για τα απόβλητα τροφίμων σε επίπεδο ΕΕ, με νέους δεσμευτικούς στόχους για το 2030 για τη μείωση των αποβλήτων από την επεξεργασία και την παραγωγή τροφίμων κατά 10%, σε επίπεδο 2021 – 2023, και για τη μείωση των αποβλήτων τροφίμων από το λιανικό εμπόριο, τα εστιατόρια, τις υπηρεσίες τροφίμων και τα νοικοκυριά κατά 30%.
Η Paulina Hennig-Kloska, Πολωνή υπουργός για το κλίμα και το περιβάλλον, δήλωσε:
«Η σημερινή συμφωνία για την κλωστοϋφαντουργία αποβλήτων σηματοδοτεί ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση μιας ισχυρής, κυκλικής και ανταγωνιστικής οικονομίας της ΕΕ, με παράλληλη τήρηση της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει». Επιπλέον, η ΕΕ θέτει για πρώτη φορά φιλόδοξους στόχους μείωσης των αποβλήτων τροφίμων, για πιο βιώσιμα συστήματα τροφίμων στην ΕΕ.»
Με τη συμφωνία σε ισχύ, η επικαιροποιημένη οδηγία θα πρέπει πλέον να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, ενώ τα κράτη μέλη της ΕΕ θα έχουν 20 μήνες προθεσμία μετά την έγκρισή της για να επικαιροποιήσουν την εθνική τους νομοθεσία.