Η Science Based Targets initiative (SBTi), ο διεθνής οργανισμός που καθορίζει επιστημονικά τεκμηριωμένους στόχους μείωσης εκπομπών για επιχειρήσεις και χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, βρίσκεται αντιμέτωπη με έντονη κριτική για τον τρόπο που προσεγγίζει την ένταξη των τεχνολογιών αφαίρεσης διοξειδίου του άνθρακα (Carbon Dioxide Removal – CDR) στα νέα της πρότυπα. Σύμφωνα με το Environmental Finance, αρκετοί ειδικοί θεωρούν ότι η σχεδιαζόμενη αναθεώρηση του προτύπου Corporate Net-Zero Standard ενδέχεται να αλλοιώσει τη φιλοσοφία της πρωτοβουλίας και να αποδυναμώσει τη σαφή δέσμευση στις άμεσες μειώσεις εκπομπών.
Το επίμαχο σημείο αφορά την πρόθεση της SBTi να επιτρέψει τη χρήση πιστώσεων αφαίρεσης άνθρακα (carbon credits) στους εταιρικούς στόχους μηδενικού αποτυπώματος. Ενώ η πρωτοβουλία επιδιώκει να ευθυγραμμίσει τις επιχειρηματικές πρακτικές με τις επιστημονικές απαιτήσεις του περιορισμού της υπερθέρμανσης στους 1,5°C, επικριτές υποστηρίζουν ότι μια υπερβολική εξάρτηση από τεχνολογίες CDR μπορεί να οδηγήσει σε «λογιστικό μηδενισμό» των εκπομπών, χωρίς ουσιαστική αλλαγή στην παραγωγή και την κατανάλωση ενέργειας.
Η αγορά αφαιρέσεων άνθρακα θεωρείται ακόμη ανώριμη και γεμάτη αβεβαιότητες. Από τη δέσμευση άνθρακα μέσω biochar και γεωργικών πρακτικών, έως τις προηγμένες λύσεις άμεσης δέσμευσης από τον αέρα (Direct Air Capture), οι τεχνολογίες βρίσκονται σε πειραματικό στάδιο, με περιορισμένες αποδείξεις για τη μακροχρόνια αποτελεσματικότητά τους. Παράλληλα, η επαλήθευση και η διαφάνεια αυτών των έργων παραμένουν ελλιπείς, γεγονός που δυσχεραίνει την αξιόπιστη αποτίμηση της πραγματικής τους συνεισφοράς στη μείωση των εκπομπών.
Ειδικοί προειδοποιούν ότι η SBTi πρέπει να διαφυλάξει τον θεμελιώδη κανόνα της επιστημονικής τεκμηρίωσης: οι επιχειρήσεις οφείλουν να μειώνουν τις εκπομπές στην πηγή, και μόνο οι αναπόφευκτες εκπομπές να εξισορροπούνται μέσω αξιόπιστων μηχανισμών αφαίρεσης. Διαφορετικά, ο κίνδυνος είναι να ενισχυθεί η «ψευδαίσθηση προόδου» και να μειωθεί η πίεση για πραγματικές μεταρρυθμίσεις στην παραγωγή, την ενέργεια και τις εφοδιαστικές αλυσίδες.
Η αντιπαράθεση αυτή αποκαλύπτει ένα βαθύτερο ζήτημα: την ισορροπία ανάμεσα στην τεχνολογική και την πολιτική προσέγγιση της κλιματικής μετάβασης. Αν και οι τεχνολογίες CDR αναμένεται να αποτελέσουν μέρος της λύσης, η υπερβολική εξάρτηση από αυτές χωρίς ισχυρή ρύθμιση και διαφάνεια μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την αξιοπιστία ολόκληρης της αγοράς «net zero».
Η έκβαση της συζήτησης θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό τη μελλοντική αξιοπιστία της SBTi και τον βαθμό εμπιστοσύνης των επενδυτών, των κυβερνήσεων και της κοινωνίας στα εταιρικά σχέδια για το κλίμα. Σε μια εποχή που η βιώσιμη ανάπτυξη απαιτεί μετρήσιμα και επαληθεύσιμα αποτελέσματα, η διατήρηση της επιστημονικής ακεραιότητας είναι ίσως η πιο κρίσιμη πρόκληση της SBTi.