Η υπηρεσία Copernicus για την Κλιματική Αλλαγή (C3S), που λειτουργεί υπό την αιγίδα του Ευρωπαϊκού Κέντρου Μεσοπρόθεσμων Μετεωρολογικών Προβλέψεων με χρηματοδότηση από την ΕΕ, δημοσιεύει τακτικά μηνιαίες εκθέσεις σχετικά με τις μεταβολές στο κλίμα. Αυτές περιλαμβάνουν τις παγκόσμιες θερμοκρασίες του αέρα και της θάλασσας, τη συρρίκνωση του θαλάσσιου πάγου και τις υδρολογικές τάσεις. Τα δεδομένα βασίζονται στο σύστημα επανάλυσης ERA5, το οποίο αξιοποιεί πληθώρα μετρήσεων από δορυφόρους, πλοία, αεροσκάφη και μετεωρολογικούς σταθμούς παγκοσμίως.
Ιούλιος 2024 – Εξέλιξη της Θερμοκρασίας
Ο Ιούλιος του 2024 καταγράφηκε ως ο δεύτερος θερμότερος Ιούλιος και συνολικά ο δεύτερος πιο ζεστός μήνας στα δεδομένα ERA5, με μέση θερμοκρασία 16,91°C, δηλαδή 0,68°C πάνω από τον μέσο όρο Ιουλίου της περιόδου 1991-2020. Το ρεκόρ παραμένει στον Ιούλιο του 2023, αλλά η φετινή μέτρηση ήταν μόλις 0,04°C χαμηλότερη. Το τέλος του Ιουλίου σηματοδότησε το κλείσιμο μιας περιόδου 13 συνεχόμενων μηνών όπου κάθε μήνας ήταν ο θερμότερος καταγεγραμμένος στην ιστορία των μετρήσεων. Παρόμοια κατάσταση είχε σημειωθεί στο παρελθόν το 2015/2016 κατά τη διάρκεια ενός ισχυρού φαινομένου Ελ Νίνιο.
Παρότι η συνολική θερμοκρασία του Ιουλίου του 2024 δεν ξεπέρασε εκείνη του 2023, στις 22 και 23 Ιουλίου σημειώθηκαν οι δύο θερμότερες ημέρες που έχουν καταγραφεί ποτέ, με μέσες θερμοκρασίες 17,16°C και 17,15°C αντίστοιχα. Οι διαφορές είναι μικρές και εμπίπτουν στα όρια αβεβαιότητας των δεδομένων, γεγονός που καθιστά δύσκολο τον ακριβή προσδιορισμό της πιο ζεστής ημέρας.
Σε σύγκριση με την προβιομηχανική περίοδο (1850-1900), ο Ιούλιος του 2024 ήταν 1,48°C θερμότερος, επιβεβαιώνοντας την τάση ανόδου της θερμοκρασίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Η μέση θερμοκρασία των τελευταίων 12 μηνών (Αύγουστος 2023 – Ιούλιος 2024) ήταν 0,76°C πάνω από τον μέσο όρο 1991-2020 και 1,64°C υψηλότερη από την προβιομηχανική περίοδο.
Περιφερειακές Διακυμάνσεις και Εξαιρετικά Φαινόμενα
Οι ευρωπαϊκές θερμοκρασίες διέφεραν σημαντικά. Η νότια και ανατολική Ευρώπη κατέγραψαν θερμοκρασίες πολύ πάνω από τον μέσο όρο, ενώ η βορειοδυτική Ευρώπη παρουσίασε πιο ήπιες συνθήκες. Παρόμοιες ακραίες διακυμάνσεις καταγράφηκαν και σε άλλες περιοχές του πλανήτη:
Στη Βόρεια και Νότια Αμερική, οι δυτικές Ηνωμένες Πολιτείες, ο δυτικός Καναδάς και μεγάλο μέρος της Αφρικής, της Μέσης Ανατολής και της Ασίας βίωσαν θερμοκρασίες πολύ πάνω από τον μέσο όρο. Αντίθετα, περιοχές όπως η δυτική Ανταρκτική, τμήματα των Ηνωμένων Πολιτειών, της Νότιας Αμερικής και της Αυστραλίας σημείωσαν θερμοκρασίες κάτω από τον μέσο όρο.
Θερμοκρασία των Θαλασσών
Η μέση θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας (SST) για τον Ιούλιο του 2024 ανήλθε στους 20,88°C, καταγράφοντας τη δεύτερη υψηλότερη τιμή για τον μήνα. Μόλις 0,01°C χαμηλότερη από το ρεκόρ του Ιουλίου του 2023, σηματοδοτεί το τέλος μιας αλληλουχίας 15 μηνών όπου κάθε μήνας σημείωνε νέο ρεκόρ υψηλής θερμοκρασίας SST. Ο ισημερινός Ειρηνικός παρουσίασε θερμοκρασίες χαμηλότερες από το κανονικό, υποδεικνύοντας την ανάπτυξη ενός φαινομένου Λα Νίνια. Ωστόσο, οι ατμοσφαιρικές θερμοκρασίες παρέμειναν εξαιρετικά υψηλές σε πολλές περιοχές.
Η Κλιματική Κρίση σε Πλήρη Εξέλιξη
Η κατάσταση είναι ανησυχητική, όπως προειδοποιεί η Samantha Burgess, Αναπληρώτρια Διευθύντρια της Υπηρεσίας Κλιματικής Αλλαγής Copernicus (C3S). Ο Ιούλιος του 2024 μπορεί να μην έσπασε το ρεκόρ των υψηλότερων θερμοκρασιών, αλλά αναδείχθηκε ως ο δεύτερος πιο καυτός μήνας, ενώ οι δύο πιο ζεστές ημέρες στην ιστορία του πλανήτη σημειώθηκαν εντός αυτού του μήνα. Η κλιματική κρίση δεν είναι ένα μεμονωμένο φαινόμενο, αλλά μια αλληλουχία εξελίξεων που επηρεάζουν τον πλανήτη σε πολλαπλά επίπεδα:
Οι ακραίες καιρικές συνθήκες πλήττουν όλο τον κόσμο. Στη Βόρεια Ευρώπη, καταστροφικές πλημμύρες έπληξαν πολλές περιοχές, ενώ στη Νότια Ευρώπη κυριαρχεί η ξηρασία. Βορειοαμερικανικές και ασιατικές περιοχές βιώνουν έντονες βροχοπτώσεις, ενώ μεγάλες πυρκαγιές καταστρέφουν εκτάσεις στη Δυτική Αμερική και την Αρκτική. Οι πολικοί πάγοι λιώνουν με πρωτοφανείς ρυθμούς. Η Αρκτική και η Ανταρκτική καταγράφουν ιστορικά χαμηλά επίπεδα θαλάσσιου πάγου, προκαλώντας επιτάχυνση της ανόδου της στάθμης των ωκεανών και ανεπανόρθωτες διαταραχές στα οικοσυστήματα.
Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής δεν περιορίζονται σε μεμονωμένες θερμοκρασιακές διακυμάνσεις, αλλά συνιστούν μια ευρύτερη απειλή για το περιβάλλον, την οικονομία και την ίδια την επιβίωση των ανθρώπινων κοινωνιών. Η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης απαιτεί άμεσες και συντονισμένες προσπάθειες σε παγκόσμιο επίπεδο