Η κλιματική δράση δεν μπορεί να αποσυνδεθεί από τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δικαιοσύνη – αυτό είναι το κεντρικό μήνυμα της πρέσβειρας του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για το Κλίμα, Κλάρα Τομέ, σε συνέντευξή της στο CNN Greece. Όπως τονίζει, η μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών πρέπει να είναι δίκαιη, συμμετοχική και δημοκρατικά ελεγχόμενη, διαφορετικά κινδυνεύει να αναπαράγει ανισότητες και μορφές περιβαλλοντικής εκμετάλλευσης.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υιοθετήσει εργαλεία όπως ο Μηχανισμός Δίκαιης Μετάβασης και το Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα, όμως –όπως επισημαίνει η Τομέ– οι πολιτικές αυτές είναι περιορισμένης εμβέλειας, κυρίως εντός της ΕΕ, και συχνά δεν λαμβάνουν υπόψη τις εξωτερικές επιπτώσεις της μετάβασης, ιδίως στις χώρες του παγκόσμιου Νότου που προμηθεύουν κρίσιμες πρώτες ύλες.
Η πρέσβειρα υπογραμμίζει ότι η εξασφάλιση στρατηγικών ορυκτών (όπως το λίθιο ή το κοβάλτιο) για την πράσινη τεχνολογία, συνοδεύεται συχνά από κοινωνικές εντάσεις, ένοπλες συγκρούσεις και οικολογικές βλάβες, όπως καταγράφεται σε περιπτώσεις όπως η Ρουάντα – Κονγκό, το Τρίγωνο Λιθίου στη Λατινική Αμερική και περιοχές της Νότιας Ευρώπης.
Αναδεικνύεται έτσι η ανάγκη για αποαποικιοποίηση της πράσινης μετάβασης, ώστε οι περιβαλλοντικές λύσεις να μη βασίζονται στην επιβάρυνση των πιο ευάλωτων κοινωνιών, αλλά να προκύπτουν από ένα πλαίσιο ισότητας, διαφάνειας και λογοδοσίας.
Όπως τονίζει η Κλάρα Τομέ:
«Η κλιματική ουδετερότητα δεν μπορεί να έρθει σε βάρος των δικαιωμάτων των ανθρώπων και της φύσης. Αν δεν αλλάξουμε και το μοντέλο ισχύος πίσω από την οικολογική μετάβαση, τότε απλώς θα αλλάξουμε καύσιμα, όχι σύστημα».