Η μείωση των υδατικών αποθεμάτων για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά αναδεικνύει την ανάγκη για ουσιαστική διαχείριση του νερού, με έμφαση όχι στον περιορισμό της βασικής κατανάλωσης, αλλά στη δραστική μείωση της σπατάλης, όπως υπογραμμίζει ο δρ. Παναγιώτης Σαμπατακάκης, υδρογεωλόγος και διδάσκων στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια.
Παρότι η Αθήνα δεν αναμένεται να αντιμετωπίσει άμεσα προβλήματα, οι ταμιευτήρες Μόρνου, Εύηνου και Υλίκης παρουσιάζουν συνεχή μείωση αποθεμάτων, καθώς οι βροχοπτώσεις και κυρίως οι χιονοπτώσεις δεν επαρκούν για την αναπλήρωση.
Χιονοπτώσεις και υδρολογικός κύκλος υπό πίεση
Η δραστική μείωση των χιονοσκεπών ημερών και η ένταση των βροχοπτώσεων έχουν αρνητική επίδραση στον εμπλουτισμό υπόγειων και επιφανειακών νερών, σύμφωνα με τον επιστήμονα. Παράλληλα, πλημμύρες και εδαφικές διαβρώσεις επιδεινώνουν την κατάσταση.
«Η πρόκληση δεν είναι μόνο η ποσότητα, αλλά η διαχείριση – και κυρίως η σπατάλη. Η εξοικονόμηση νερού μπορεί να εξασφαλίσει επάρκεια για το μέλλον», σημειώνει ο κ. Σαμπατακάκης.
Οι περιοχές υψηλού κινδύνου και ο ρόλος της γεωργίας
Οι περιοχές με έντονη αρδευτική χρήση είναι και οι πιο ευάλωτες. Παρά τις τεχνολογικές βελτιώσεις που έχουν ήδη υιοθετήσει αρκετοί αγρότες, το πεπαλαιωμένο αρδευτικό δίκτυο σε πολλές περιοχές παραμένει πρόβλημα.
Η εξοικονόμηση νερού στη γεωργία αποτελεί κρίσιμη προτεραιότητα, συνδυάζοντας χαμηλότερο κόστος για τον παραγωγό με βιώσιμη χρήση των αποθεμάτων.
Υποδομές και θεσμική ετοιμότητα: Πού βρίσκεται η Ελλάδα;
Η χώρα έχει σημειώσει πρόοδο σε υποδομές και τεχνογνωσία, αλλά απαιτείται επιτάχυνση της εφαρμογής της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ για την ορθολογική διαχείριση των υδάτων, τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά. Η έλλειψη εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού και η θεσμική αδράνεια εξακολουθούν να δυσχεραίνουν μια ουσιαστική μετάβαση.
Η αφαλάτωση ως λύση αιχμής
Η αφαλάτωση αποτελεί τεχνολογική λύση, ιδίως για τις τουριστικές περιοχές με υψηλές εποχικές ανάγκες. Παρότι το ενεργειακό κόστος και η διαχείριση του αλμόλοιπου αποτελούν εμπόδια, η πρόοδος στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) μειώνει σταδιακά το κόστος εφαρμογής.
Ο κ. Σαμπατακάκης επισημαίνει ότι το παραγόμενο νερό μπορεί, εφόσον υποστεί επεξεργασία, να καλύψει αστικές και ακόμη και πόσιμες ανάγκες, ειδικά αν ενσωματωθεί σε υδρογεωλογικά συστήματα αποθήκευσης.
Η ορθολογική διαχείριση των υδατικών πόρων δεν μπορεί να περιμένει. Η μείωση της σπατάλης, η καινοτομία στον αγροτικό τομέα και η πολιτική βούληση για ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις θα καθορίσουν το αν η Ελλάδα θα είναι σε θέση να διαχειριστεί αποτελεσματικά το νερό στο πλαίσιο της κλιματικής κρίσης και της βιώσιμης ανάπτυξης.