Οι ανυπολόγιστες καταστροφές από τις πυρκαγιές που «σαρώνουν» περιοχές όπως η Καλιφόρνια υπογραμμίζουν την ανάγκη προσαρμογής και προληπτικών μέτρων στις χώρες με παρόμοιες κλιματολογικές συνθήκες, όπως η Ελλάδα. Μεσογειακού τύπου κλίμα, έντονες ξηρασίες, εύφλεκτη βλάστηση και ισχυροί άνεμοι καθίστανται και οι δύο περιοχές ιδιαίτερα ευάλωτες σε καταστροφικές πυρκαγιές, φέρνοντας στο προσκήνιο κοινές προκλήσεις αλλά και λύσεις.
Ροζ σκόνη στις φωτιές: Χρήση επιβραδυντικών ουσιών στην Ελλάδα
Μία από τις καινοτόμες πρακτικές που αναφέρονται στις ΗΠΑ είναι η εφαρμογή της επιβραδυντικής ουσίας «Phos-Chek». Η ροζ σκόνη δεν καταστέλλει άμεσα τη φωτιά, αλλά μειώνει την εξάπλωσή της, επιλέγεται πάνω στη βλάστηση και προστατεύει αντικείμενα και κατοικίες. Στην Ελλάδα, παρόμοιες ουσίες, όπως η κόκκινη σκόνη που διασπείρουν πυροσβεστικά αεροσκάφη, έχουν ξεκινήσει να αναφέρουν, ιδιαίτερα σε περιοχές με έντονο κίνδυνο πυρκαγιάς.
Ωστόσο, όπως τονίζει ο καθηγητής Κώστας Καλαμποκίδης από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, οι επιβραδυντικές δεν μπορούν να αρνηθούν σε υδάτινους πόρους και υδρόβιους οργανισμούς, ενώ απαιτούνται επαρκείς μελέτες για την ευρύτερη περιβαλλοντική επίδρασή τους.
Παρόμοια κλιματικά φαινόμενα με την Καλιφόρνια
Η Καλιφόρνια και η Ελλάδα μοιράζονται μεσογειακό κλίμα και παρόμοια βλάστηση, όπως θάμνους και πεύκα, που αποτελούν ιδιαίτερα εύφλεκτη καύσιμη ύλη. Στην Καλιφόρνια, οι ισχυροί ξηροθερμικοί άνεμοι «Σάντα Άνα» οδηγούν συχνά σε ανεξέλεγκτες φωτιές. Στην Ελλάδα, οι αντίστοιχοι καταβάτες άνεμοι, όπως ο λίβας, παίζουν παρόμοιο ρόλο, αν και συνήθως είναι λιγότερο ισχυροί.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η τραγωδία στο Μάτι το 2018, όπου οι άνεμοι συνέβαλαν στην ταχύτατη εξάπλωση της, προκαλώντας ανυπολόγιστες απώλειες.
Μέτρα για την Ελλάδα: Προτεραιότητες και τεχνολογία
Οι πυρκαγιές στον Έβρο, τη Ρόδο, την Εύβοια και άλλες περιοχές αναδεικνύουν την ανάγκη για στρατηγικό σχεδιασμό και την πρόληψη. Τα διδάγματα από την Καλιφόρνια προσφέρουν πολύτιμες κατευθύνσεις:
Διαχείριση καύσιμης ύλης
Η μείωση της βλάστησης είναι περιορισμένη, ώστε να εμποδίζεται φυσικά για την εξάπλωση της φωτιάς. Η Καλιφόρνια επενδύει εκατομμύρια δολάρια στη διαχείριση δασών, κάτι που πρέπει να υιοθετηθεί ευρύτερα και στην Ελλάδα, με τη βοήθεια προγραμμάτων όπως το «Andi-NERO».
Εξειδικευμένα σώματα πυρόσβεσης
Η δημιουργία της ΕΜΟΔΕ στην Ελλάδα αποτελεί ένα σημαντικό βήμα. Αυτές οι χώρες μπορούν να επιχειρήσουν σε περιοχές, όπου οι συμβατικές μέθοδοι είναι ανεπαρκείς.
Η Τεχνολογία στη δασοπυρόσβεση
Η αξιοποίηση drones, το λογισμικό προσομοίωσης και ο τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να ενισχύσει σημαντικά τις επιχειρήσεις πυρόσβεσης. Τα «disaster robots» αποτελούν μια καινοτομία που θα μπορούσε να εφαρμοστεί και στην Ελλάδα για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών.
Πρόληψη ανθρωπογενών πυρκαγιών
Το 90% πυρκαγιών προκαλούνται από ανθρώπινη δραστηριότητα. Επομένως, η ευαισθητοποίηση του κοινού, η αυστηρή επιτήρηση και οι ποινές για παραβάσεις είναι κρίσιμα μέτρα για την αποτροπή των καταστροφών.
Η κλιματική κρίση επιδεινώνει τις προκλήσεις
Η κλιματική κρίση αυξάνει την ένταση και τη συχνότητα των πυρκαγιών. Στην Καλιφόρνια, παρατεταμένες περιόδους ξηρασίας, ακολουθούμενες από μικρά διαστήματα έντονων βροχοπτώσεων, παράγουν τεράστιες ποσότητες βλάστησης που, όταν ξεραθεί, λειτουργεί σαν καύσιμο. Παρόμοια φαινόμενα καταγράφονται και στην Ελλάδα, καθιστώντας επιτακτική την ανάγκη για δράση.
Οι πυρκαγιές στην Καλιφόρνια αποτελούν μια υπενθύμιση του τι μπορεί να συμβεί και στην Ελλάδα, εάν δεν έγκαιρα μέτρα. Η συνεργασία επιστημόνων, τεχνολογίας και κοινωνίας είναι για να τους προστατεύσουμε ανθρώπους, τη φύση και τις υποδομές από τις συνέπειες των πύρινων μετώπων.