Στη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας πραγματοποιήθηκε μία σπουδαία εκδήλωση με θέμα «Το άρθρο 24 του Συντάγματος: αποτίμηση μισού αιώνα εφαρμογής και προκλήσεις για το μέλλον», στο πλαίσιο του εορτασμού των 50 χρόνων από τη συνταγματική κατοχύρωση της προστασίας του περιβάλλοντος.
Η εκδήλωση αποτέλεσε σημείο συνάντησης της νομικής επιστήμης με τη σύγχρονη οικολογική συνείδηση και έθεσε στο επίκεντρο τον τρόπο με τον οποίο το ελληνικό Σύνταγμα μπορεί — και πρέπει — να υπηρετεί τη βιώσιμη ανάπτυξη στην πράξη.
Το άρθρο 24: Ένα προοδευτικό θεμέλιο
Το άρθρο 24 του Συντάγματος υπήρξε από τα πιο προοδευτικά της εποχής του. Εισήγαγε ήδη από το 1975 τη συνταγματική υποχρέωση προστασίας του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, όταν ακόμη πολλές ευρωπαϊκές χώρες δεν είχαν εντάξει ανάλογες προβλέψεις στα Συντάγματά τους.
Ωστόσο, πενήντα χρόνια μετά, η πραγματικότητα της κλιματικής κρίσης, της αστικής πίεσης και της ενεργειακής μετάβασης δείχνει ότι η νομική κατοχύρωση δεν αρκεί χωρίς συνεχή πολιτική βούληση, εφαρμογή και κοινωνική συμμετοχή.
Μια συζήτηση ουσίας στη Λάρισα
Τη συζήτηση συντόνισε η Κατερίνα Σακελλαροπούλου, τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας και Πρόεδρος ε.τ. του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία τόνισε πως «πενήντα χρόνια μετά, οφείλουμε να δούμε τι δεν πήγε καλά, τι έφταιξε και πού υστερήσαμε».
Από την πλευρά του, ο Ευάγγελος Βενιζέλος, Ομότιμος Καθηγητής Νομικής Σχολής ΑΠΘ και πρώην Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης, επεσήμανε ότι «μεταβαίνουμε από την προστασία του περιβάλλοντος στην επείγουσα αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης», υπογραμμίζοντας ότι τα προβλήματα της συμβατικής τάξης παραμένουν άλυτα.
Στην εκδήλωση συμμετείχαν επίσης κορυφαίοι εκπρόσωποι του νομικού κόσμου:
ο Σπύρος Βλαχόπουλος, Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ,
η Γεωργία Γιαννακούρου, Καθηγήτρια ΕΚΠΑ και Πρόεδρος της ΕΕΔιΠοΧ,
ο Κώστας Μενουδάκος, Πρόεδρος ε.τ. του Συμβουλίου της Επικρατείας,
και ο Χρήστος Ντουχάνης, Αντιπρόεδρος του ΣτΕ και Πρόεδρος της ΕΕΔΠ.
Από την προστασία στην πράξη της βιωσιμότητας
Η εκδήλωση δεν περιορίστηκε στη νομική ανάλυση· αποτέλεσε ένα κάλεσμα για δράση. Η βιώσιμη ανάπτυξη, όπως τονίστηκε, δεν είναι πια αφηρημένη έννοια. Είναι καθημερινή πολιτική επιλογή — από την ενεργειακή πολιτική έως την πολεοδομία, από τη διαχείριση των υδάτων έως τη χωροθέτηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Το άρθρο 24 οφείλει να παραμείνει ζωντανό όχι μόνο ως συνταγματική αρχή, αλλά ως πυξίδα για ένα πράσινο μέλλον που συνδυάζει ανάπτυξη και προστασία, δικαιοσύνη και πρόοδο.
Ευχαριστίες και μήνυμα συνεργασίας
Η επιτυχία της διημερίδας οφείλεται στην Ελληνική Εταιρεία Δικαίου του Περιβάλλοντος (ΕΕΔΠ) και την Επιστημονική Εταιρεία Δικαίου Πολεοδομίας και Χωροταξίας (ΕΕΔιΠοΧ), που επέλεξαν τη Λάρισα για αυτή τη σημαντική επιστημονική και κοινωνική συνάντηση.
Ιδιαίτερη μνεία αξίζει στον κ. Χρήστο Ντουχάνη, Αντιπρόεδρο του ΣτΕ και Πρόεδρο της ΕΕΔΠ, για την πολύτιμη συνεργασία και τη συμβολή του στην άρτια διοργάνωση.
Ένα μήνυμα από τη Λάρισα
Η Λάρισα, πόλη της γης και της παραγωγής, γίνεται ξανά τόπος διαλόγου για το μέλλον του περιβάλλοντος και της βιωσιμότητας.
Η συζήτηση για το άρθρο 24 δεν είναι απλώς νομική – είναι υπαρξιακή.
Γιατί η βιώσιμη ανάπτυξη δεν είναι επιλογή πολυτέλειας, αλλά υποχρέωση απέναντι στις επόμενες γενιές.