Έξι από τα εννέα πλανητικά όρια έχουν ήδη ξεπεραστεί, προειδοποιούν επιστήμονες, επισημαίνοντας ότι η Γη εισέρχεται σε μια επικίνδυνα ασταθή περίοδο. Το επιστημονικό πλαίσιο των πλανητικών ορίων, που ορίζει κρίσιμες διεργασίες όπως η κλιματική σταθερότητα, η βιοποικιλότητα και η χρήση γλυκού νερού, αποκαλύπτει ότι η συνεχής υποβάθμιση αυτών των συστημάτων μπορεί να οδηγήσει σε μη αναστρέψιμες περιβαλλοντικές και κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις.
Σύμφωνα με την πρόσφατη μελέτη της Swiss Re, εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, η παγκόσμια οικονομία κινδυνεύει να χάσει έως και 18% του ΑΕΠ μέχρι το 2050, ενώ χώρες όπως η Ελλάδα μπορεί να δουν πτώση έως και 13%. Οι απώλειες υπολογίζονται σε 23 τρισ. δολάρια, πλήττοντας ιδιαίτερα τον ασφαλιστικό και χρηματοοικονομικό τομέα.
Η Ευρώπη στο μικροσκόπιο
Παρά τις φιλοπεριβαλλοντικές της πολιτικές, η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει ένας από τους μεγαλύτερους καταναλωτές φυσικών πόρων παγκοσμίως, με μέσο όρο 14,5 τόνους υλικών ανά πολίτη ετησίως – πολύ πάνω από τα βιώσιμα επίπεδα. Το γεγονός αυτό φέρνει στο προσκήνιο την ανάγκη για συστημικές αλλαγές στον ιδιωτικό τομέα.
Η επιχειρηματική βιωσιμότητα ως μονόδρομος
Η μετάβαση σε βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα δεν αποτελεί απλώς ηθική επιλογή, αλλά στρατηγική αναγκαιότητα, υποστηρίζουν ειδικοί. Οι εταιρείες που επενδύουν στη βιωσιμότητα:
προστατεύονται από ρυθμιστικούς και φυσικούς κινδύνους,
ενισχύουν την εμπιστοσύνη καταναλωτών και επενδυτών,
εξοικονομούν πόρους και προσελκύουν ανθρώπινο δυναμικό υψηλής ποιότητας.
Παράδειγμα αποτελεί η Patagonia, που έχει συνδέσει τη λειτουργία της με τις αρχές της περιβαλλοντικής υπευθυνότητας, εξασφαλίζοντας τόσο ισχυρό brand όσο και κερδοφορία.
Ενισχύεται το ρυθμιστικό πλαίσιο της Ε.Ε.
Ο Ευρωπαϊκός Πράσινος Συμφωνία (Green Deal) προβλέπει σειρά κανονισμών για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050, όπως:
η στρατηγική για κυκλική οικονομία και μείωση αποβλήτων,
η αγροδιατροφική πολιτική «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο»,
η υποχρεωτική περιβαλλοντική αναφορά (CSRD) και
η δέουσα επιμέλεια (CSDDD) για τις εφοδιαστικές αλυσίδες.
Οι αλλαγές αυτές καθιστούν τη λογοδοσία υποχρεωτική για τις επιχειρήσεις, που πλέον καλούνται να παρακολουθούν και να βελτιώνουν τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές τους επιδόσεις.
Μετασχηματισμός με εμπόδια αλλά και ευκαιρίες
Παρά τις δυσκολίες που συνοδεύουν τη μετάβαση –όπως το υψηλό αρχικό κόστος και οι προκλήσεις αναδιάρθρωσης παραγωγής– οι αναλύσεις από την KPMG και την EY δείχνουν ότι τα μακροπρόθεσμα οφέλη υπερτερούν σημαντικά των βραχυπρόθεσμων δυσκολιών.
Η ενσωμάτωση της βιωσιμότητας δεν είναι πλέον προαιρετική. Είναι προϋπόθεση για την ανθεκτικότητα, την ανάπτυξη και την κοινωνική πρόοδο. Η Ευρώπη καλείται να παίξει ηγετικό ρόλο, στηριζόμενη στην επιστήμη και σε μια νέα επιχειρηματική ηθική που τοποθετεί τον πλανήτη στο επίκεντρο της στρατηγικής.