Η Ελλάδα παρουσιάζει ένα σύνθετο, αλλά απολύτως ενδεικτικό προφίλ της πορείας της προς τη βιώσιμη ανάπτυξη, σύμφωνα με τον νέο παγκόσμιο πίνακα εκπομπών CO₂ του Financial Times. Ο διαδραστικός αυτός πίνακας, βασισμένος σε στοιχεία από Climate Watch, IEA και ΟΗΕ, λειτουργεί ως μια σπάνιας ακρίβειας απεικόνιση των πραγματικών επιδόσεων 193 χωρών.
Για το 2022, οι ελληνικές εκπομπές CO₂e ανέρχονται σε 76,8 Mt, κατατάσσοντας τη χώρα στην 67η θέση παγκοσμίως, με μόλις 0,15% του παγκόσμιου αποτυπώματος. Παρά τα χαμηλά ποσοστά, η ετήσια αύξηση 0,6% δείχνει ότι η μείωση της προηγούμενης δεκαετίας δεν είναι δεδομένη. Η τάση αυτή υπογραμμίζει την ανάγκη για πιο στοχευμένες πολιτικές και επενδύσεις, ειδικά σε τομείς με υψηλές εκπομπές.
Το ιστορικό γράφημα των εκπομπών αποκαλύπτει μια αλήθεια που σπανίως συζητείται: η μεγάλη πτώση της δεκαετίας των μνημονίων δεν οφείλεται σε πράσινες πολιτικές αλλά σε οικονομική ύφεση. Αυτό σημαίνει ότι η πραγματική μείωση που απαιτεί η βιώσιμη ανάπτυξη πρέπει να είναι ενεργητική και σχεδιασμένη, όχι αποτέλεσμα οικονομικής πίεσης.
Η ηλεκτροπαραγωγή στην Ελλάδα βρίσκεται πλέον σχεδόν στο 50%-50%: ΑΠΕ: 49% Ορυκτά καύσιμα: 51%
Η άνοδος των ΑΠΕ είναι εντυπωσιακή σε σχέση με 10 χρόνια πριν, όμως η υψηλή εξάρτηση από το φυσικό αέριο δημιουργεί ενεργειακή αβεβαιότητα, ιδιαίτερα σε περιόδους γεωπολιτικής αστάθειας και μεταβλητών τιμών. Χωρίς λύσεις αποθήκευσης, έξυπνα δίκτυα και σταθερό ρυθμιστικό πλαίσιο, η εξάρτηση αυτή μπορεί να αντιστρέψει την πρόοδο. Τα επικαιροποιημένα NDCs (εθνικές δεσμεύσεις για το κλίμα), που έπρεπε να υποβληθούν έως τον Φεβρουάριο 2025, αποτελούν τη νομική βάση της παγκόσμιας προσπάθειας. Λίγες χώρες τήρησαν την προθεσμία — και η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση στη γενικευμένη καθυστέρηση.
Το πρόβλημα δεν είναι μόνο ελληνικό. Η αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού και η στροφή τους προς αύξηση παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου αποδυναμώνουν τη διεθνή συνεργασία, ενώ η Κίνα καλύπτει το κενό με ταχύτατη αναπτυξιακή πολιτική που συνδυάζει ΑΠΕ και παραδοσιακή ενέργεια. Η Ευρώπη προσπαθεί να κρατήσει ψηλά τον πήχη, αλλά η υλοποίηση παραμένει άνιση.
Η χώρα έχει πετύχει: Μείωση εκπομπών σε σχέση με το 2005 Ραγδαία μείωση λιγνίτη Εντυπωσιακή διείσδυση ΑΠΕ
Αλλά ταυτόχρονα: Η τάση αύξησης εκπομπών επιστρέφει. Το φυσικό αέριο παραμένει ο «ασταθής άξονας» του ενεργειακού μείγματος. Κρίσιμες μεταρρυθμίσεις σε κτίρια, βιομηχανία, μεταφορές και αποθήκευση ενέργειας προχωρούν αργά. Η κλιματική προσαρμογή — ιδιαίτερα μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές — δεν έχει ακόμη ενσωματωθεί ως βασική προτεραιότητα βιώσιμης ανάπτυξης.
Το νέο dashboard του FT ενισχύει την κλιματική λογοδοσία. Για πρώτη φορά, τα δεδομένα επιτρέπουν διαφανείς συγκρίσεις όχι μόνο μεταξύ χωρών, αλλά και μεταξύ στόχων και πραγματικής προόδου.
Και για την Ελλάδα, το μήνυμα είναι ξεκάθαρο:Η μετάβαση προχωρά, αλλά είναι εύθραυστη. Η επόμενη πενταετία θα κρίνει αν η χώρα θα βρίσκεται στην πρωτοπορία της βιώσιμης ανάπτυξης ή αν θα παραμείνει στη «μεσαία κατηγορία» — με πρόοδο που φαίνεται στα χαρτιά αλλά δεν αλλάζει αρκετά την πραγματικότητα.