Η Χάλκη, το μικρό νησί της άγονης γραμμής, βρίσκεται πλέον στο διεθνές προσκήνιο ως το πρώτο Gr-Eco Island της Ελλάδας. Με αφορμή τη βράβευση του νησιού στα Innovation in Politics Awards 2025 στην κατηγορία «Προστασία του Κλίματος», ο Δήμαρχος Χάλκης Άγγελος Φραγκάκης μιλά αποκλειστικά στο viosimi.gr για την πράσινη μετάβαση, τις προκλήσεις και το όραμα της Χάλκης να αποτελέσει πρότυπο βιώσιμης ανάπτυξης για ολόκληρη την Ευρώπη.
Ερ.: Τι σημαίνει για εσάς και για τη Χάλκη η διάκριση στα Innovation in Politics Awards 2025 στην κατηγορία «Προστασία του Κλίματος»;
Απ.: Η διάκριση αυτή σηματοδοτεί μια τεράστια διεθνή αναγνώριση του έργου μας «Greece’s First Gr-Eco Island» και αποτελεί μια νίκη για όλο τον νησιωτικό κόσμο. Σε μια εποχή παγκόσμιων προκλήσεων, αποδεικνύουμε ότι ακόμη και οι μικρές κοινωνίες μπορούν να γίνουν πρωτοπόρες και πρότυπα βιώσιμης ανάπτυξης στην Ευρώπη. Είναι αποτέλεσμα συλλογικής προσπάθειας – των πολιτών της Χάλκης, της κυβέρνησης, της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, της ΔΕΗ και όλων των συνεργατών μας.
Ερ.: Ποιες ήταν οι αντιδράσεις από την κριτική επιτροπή και τους συμμετέχοντες; Υπάρχουν διεθνή παραδείγματα που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν και στην Ελλάδα;
Απ.: Αυτό που ξεχώρισα ήταν ο ενθουσιασμός και ο θαυμασμός για το πώς ένα μικρό νησί υλοποίησε ένα τόσο ολοκληρωμένο και πρωτοποριακό σχέδιο πράσινης μετάβασης. Στο διεθνές επίπεδο, υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για έργα κυκλικής οικονομίας, «έξυπνης» διαχείρισης υδάτινων πόρων και ενεργειακών κοινοτήτων υψηλής αυτονομίας. Αυτές οι πρακτικές μπορούν να ενισχύσουν την ανθεκτικότητα των ελληνικών νησιών.
Ερ.: Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Χάλκη ως μικρό νησί;
Απ.: Οι προκλήσεις είναι πολλές: περιορισμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευσης, υψηλό κόστος αναβάθμισης υποδομών, ενεργειακή εξάρτηση (πριν τη μετάβαση) και δημογραφική συρρίκνωση. Η Πολιτεία πρέπει να στηρίξει ουσιαστικά με ειδικά χρηματοδοτικά εργαλεία για ΑΠΕ, κίνητρα για επιστήμονες και τεχνικούς να ζήσουν στα νησιά, και ψηφιακό μετασχηματισμό.
Ερ.: Πώς βιώνουν οι κάτοικοι τη μετάβαση;
Απ.: Οι αλλαγές είναι ήδη ορατές. Ο τουρισμός αναβαθμίστηκε, επενδύσεις και συνεργασίες ενισχύουν την τοπική οικονομία, νέες θέσεις εργασίας δημιουργούνται. Οι κάτοικοι βλέπουν το νησί τους να γίνεται πρότυπο ποιότητας ζωής, απολαμβάνοντας ενεργειακή αυτονομία και βελτίωση υποδομών.
Ερ.: Ποιο είναι το μήνυμα δράσεων όπως το υβριδικό σεμινάριο για την ανακύκλωση και το upcycling;
Απ.: Θέλουμε να δείξουμε ότι η πράσινη μετάβαση είναι πρωτίστως πολιτισμική αλλαγή. Το upcycling μετατρέπει απορρίμματα σε νέες ευκαιρίες, δημιουργώντας εισόδημα. Μέσα από δωρεάν εκπαιδευτικές δράσεις, προετοιμάζουμε την κοινωνία – κυρίως τους νέους – ώστε η βιωσιμότητα να γίνει τρόπος ζωής.
Ερ.: Τι θα συμβουλεύατε έναν συνάδελφο δήμαρχο από μικρό νησί που θέλει να ξεκινήσει την πράσινη μετάβαση;
Απ.: Πρώτον, να χαράξει φιλόδοξο όραμα που να περιλαμβάνει ενέργεια, κυκλική οικονομία και ψηφιακό μετασχηματισμό. Δεύτερον, να εξασφαλίσει τη συμμετοχή των πολιτών με άμεσα οφέλη. Τρίτον, να δημιουργήσει στρατηγικές συνεργασίες με ιδιωτικό και δημόσιο τομέα ώστε το έργο να υλοποιηθεί με μηδενικό κόστος για τον Δήμο.
Ερ.: Πώς εναρμονίζεται η Χάλκη με τον Εθνικό Κλιματικό Νόμο;
Απ.: Στην ουσία προηγούμαστε των απαιτήσεων. Με ΑΠΕ, ηλεκτροκίνηση και κυκλική οικονομία, το νησί εξασφαλίζει ενεργειακή ασφάλεια, μειώνει την εξάρτηση από ορυκτά καύσιμα και προσελκύει επενδύσεις. Αυτό σημαίνει ανθεκτικότητα, ανάπτυξη βιώσιμου τουρισμού και κίνητρα στους νέους να παραμείνουν ή να επιστρέψουν.
Ερ.: Ποια είναι η επόμενη μέρα και το προσωπικό σας όραμα;
Απ.: Στόχος μας είναι η περαιτέρω ενεργειακή αυτονομία, η πλήρης κυκλική οικονομία χωρίς απορρίμματα και η ενίσχυση των κοινωνικών υποδομών. Το προσωπικό μου όραμα είναι τα μικρά νησιά να πάψουν να θεωρούνται απλά ακριτικά φυλάκια και να γίνουν εθνικά εργαστήρια καινοτομίας. Η μικρή κλίμακα τους δίνει τη δυνατότητα να δοκιμάζουν και να εφαρμόζουν γρήγορα νέες λύσεις που μπορούν να εμπνεύσουν ολόκληρη τη χώρα.