Η έκθεση της IQAir για την παγκόσμια ποιότητα του αέρα το 2023 αναδεικνύει την ατμοσφαιρική ρύπανση ως μία από τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές προκλήσεις, με σημαντικές αξιολογήσεις στην ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική ανισότητα. Παρακάτω συνοψίζονται τα βασικά σημεία της έκθεσης:
Οι χώρες με καθαρό αέρα
Μόνο επτά χώρες παγκοσμίως πέτυχαν να διατηρήσουν τα επίπεδα των PM2,5 κάτω από τα αυτοκίνητα κατευθυντήρια γραμμή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), δηλαδή τα 5 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα:
• Αυστραλία , Εσθονία , Φινλανδία , Γρενάδα , Ισλανδία , Μαυρίκιος , Νέα Ζηλανδία .
• Επίσης, ασφαλείς καταγράφηκαν σε περιοχές όπως το Πουέρτο Ρίκο , οι Βερμούδες και η Γαλλική Πολυνησία .
Η Ισλανδία είχε τον καθαρότερο αέρα στην Ευρώπη (4 μg/m³), ενώ η Εσθονία (4,7 μg/m³) και η Φινλανδία (4,9 μg/m³) την ακολουθούν.
Η πρόοδος στην Ευρώπη
• Το 54% των ευρωπαϊκών πόλεων κατατάχθηκε στην κατηγορία «πράσινη» (έως διπλάσιο επίπεδο PM2,5 από το ασφαλές όριο), παρουσιάζοντας σημαντική βελτίωση από το 39% του 2022.
• Χώρες όπως η Σουηδία , η Ιρλανδία , η Νορβηγία και το Ηνωμένο Βασίλειο καταγράφουν χαμηλά επίπεδα ρύπανσης, ενώ άλλες, όπως η Ιταλία , η Κύπρος και η Πολωνία , παραμένουν στην κατηγορία «κίτρινη» (έως τριπλάσιο επίπεδο PM2,5).
Η Κροατία παρουσίασε τη μεγαλύτερη πρόοδο, με τη μείωση των PM2,5 κατά 40% μέσω της αύξησης της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την προώθηση πολιτικών για την ανάλυση του περιβάλλοντος.
Οι πιο μολυσμένες χώρες και περιοχές
• Οι χώρες της Νότιας και Κεντρικής Ασίας κατέχουν τις υψηλότερες συγκεντρώσεις PM2,5:
o Μπαγκλαντές (79,9 μg/m³) – 15 φορές πάνω από το ασφαλές όριο.
o Πακιστάν (14 φορές πάνω).
o Ινδία (10 φορές πάνω), με τη Begusarai να είναι η πιο μολυσμένη πόλη.
• Στην Ευρώπη , οι πιο μολυσμένες χώρες είναι η Βοσνία-Ερζεγοβίνη και η Βόρεια Μακεδονία , που κατατάσσονται στην κατηγορία «κόκκινη» (πάνω από πενταπλάσιο επίπεδο PM2,5).
Παγκόσμια ανισότητα στην ποιότητα αέρα
Η έκθεση τονίζει τη διαφορά πρόσβασης σε δεδομένα μεταξύ ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών:
• Αφρική : Περίπου το 1/3 του πληθυσμού δεν έχει πρόσβαση σε δεδομένα για την ποιότητα του αέρα, δυσχεραίνοντας την ανάληψη δράσης.
• Στη Βόρεια Αμερική , για πρώτη φορά ο Καναδάς κατέγραψε τη χειρότερη ποιότητα αέρα στην περιοχή, λόγω αυξημένων περιστατικών δασικών πυρκαγιών.
Κάλεσμα για δράση
Οι ειδικοί επισημαίνουν την ανάγκη άμεσης δράσης:
• Μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα.
• Πολιτική διασυνοριακή συνεργασία για την καταπολέμηση της ρύπανσης και την προστασία των ευάλωτων πληθυσμών.
• Ενίσχυση των υποδομών μέτρησης για την παγκόσμια κάλυψη δεδομένων.
Όπως δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της IQAir, Φρανκ Χαμς , το καθαρό περιβάλλον αποτελεί παγκόσμιο ανθρώπινο δικαίωμα, και τα δεδομένα ποιότητας αέρα αποτελούν εργαλείο που μπορεί να σώσει ζωές.