« Πες σε κάποιον ότι δεν πρέπει να σκέφτεται έναν ροζ ελέφαντα και δεν μπορεί να βγάλει το θηρίο από το μυαλό του! ». Επιλέγοντας αυτή τη φράση από το μυθιστόρημα «City in the Sky» του 1974, οι Derek Arnold και Loren N. Bouyer από το Πανεπιστήμιο του Queensland, Καθηγητής στη Σχολή Ψυχολογίας και υποψήφια διδάκτορα Νευροεπιστημόνων αντίστοιχα, γράφουν στο The Conversation για τη διαμαρτυρία της αφάνειας, την αδυναμία, δηλαδή, του μυαλού κάποιων ανθρώπων να σχηματίσουν εικόνες που δεν βλέπουν.
Remaining Time-0:00
Fullscreen
Mute
« Ορισμένοι άνθρωποι, όπως εμείς, έχουν αφαντασία, δεν μπορούν δηλαδή να κατασκευάσουν νοητές εικόνες. Έτσι, μας ξενίζει λίγο η ιδέα ότι οι άνθρωποι μπορούν να φανταστούν πράγματα που δεν υπάρχουν » σημειώνουν, παρουσιάζοντας ευρήματα μελέτης τους σχετικά με την εν λόγω αδυναμία, ένα «έλλειμμα», όπως χαρακτηρίζεται η κατάσταση.
« Οι άνθρωποι που μαθαίνουν για πρώτη φορά ότι έχουν αφάνει συνήθως αναστατώνονται, καθώς συνειδητοποιούν ότι οι άλλοι άνθρωποι μπορούν να κάνουν πράγματα που οι ίδιοι αδυνατούν » σχολιάζουν, φέρνοντας ως παραδείγματα τους ήρωες μυθοπλασίας που αναγνώστες με -ζωηρή- επιπλέον- φανταστούν να «ζωντανέψουν» στη σκέψη τους, ή τα αγαπημένα πρόσωπα που έφυγαν από τη ζωή ή βρίσκονται μακριά και «επιστρέφουν» χάρη στη δύναμη της φαντασίας.
« Ωστόσο, η αφαντασία δεν συνοδεύεται μόνο από προκλήσεις. Στην πραγματικότητα, μπορεί πιθανώς να προσφέρει και κάποια πλεονεκτήματα, όπως αυξημένη ανθεκτικότητα σε ακούσιες σκέψεις και τις παρεμβατικές » προσθέτουν. Καθώς εξηγούν, μπορεί να είναι ένας άλλος τύπος νευροδιαφορετικότητας, όπου τα άτομα με αφάνεια αδυνατούν εντελώς να δημιουργήσουν εικόνες με το μυαλό τους, ο μέσος άνθρωπος έχει μια αντίστοιχη μέση ικανότητα για νοητές εικόνες και ένας εξαιρετικά μικρός αριθμός ανθρώπων φαντασίας να καλπάζει.
Η αφαντασία και ηρεμία στο μυαλό
Αν και τα άτομα με αφαντασία δεν φτιάχνουν εικόνες με το μυαλό τους, δεν σημαίνει πως είναι και ήσυχο. Η μελέτη των Arnold και Bouyer έδειξε ότι είναι πιο συχνή ο νους τους να ταξιδεύει . Καθώς εξηγούν, αντί να κατακλύζονται από ανθρώπινες εικόνες, όπως ένα άτομο με τη ζωηρή φαντασία, μπορεί να επικεντρωθεί σε άλλες σκέψεις και, για παράδειγμα, όταν τους ζητείται να μην σκέφτονται έναν ροζ ελέφαντα, ο συλλογισμός τους να πηγαίνει αυτομάτως σε κάτι πιο πρακτικό, όπως το «τι θα φάω για βραδινό». « Αυτό δεν συνεπάγεται μεγαλύτερη ηρεμία, αλλά μάλλον έναν διαφορετικό τρόπο νοητικής λειτουργίας ».
Η βιώσιμη ανάπτυξη απαιτεί να φανταστούμε έναν κόσμο με ισχυρούς κοινωνικούς, οικονομικούς και περιβαλλοντικούς δεσμούς, κάτι που απαιτεί συχνά σκέψεις και εικόνες για το μέλλον και τις αλλαγές που πρέπει να επιτευχθούν. Ορισμένοι άνθρωποι, όπως αυτοί με την «αφαντασία», που δεν μπορούν να δημιουργήσουν νοητικές εικόνες, μπορεί να δυσκολεύονται να φανταστούν αυτό το μέλλον. Εδώ είναι που έρχεται η σύνδεση με τη βιώσιμη ανάπτυξη: για να αναπτυχθούν λύσεις που θα προστατεύσουν τον πλανήτη και τις κοινωνίες μας, πρέπει να καλλιεργήσουμε τη δυνατότητα για νοητική «προβολή» και δημιουργία ενός βιώσιμου μέλλοντος. Ειδικότερα, η βιώσιμη ανάπτυξη απαιτεί τη φαντασία και την ικανότητα των ανθρώπων να δουν «εκτός των ορίων» του παρόντος, να φανταστούν έναν κόσμο με λιγότερη σπατάλη, με σεβασμό προς το περιβάλλον και τις μελλοντικές γενιέρες.
Οπότε, αν και η «αφαντασία» περιορίζει την ικανότητα κάποιου να δημιουργεί εικόνες του μέλλοντος, η βιώσιμη ανάπτυξη απαιτεί από εμάς να καλλιεργήσουμε την ικανότητα να οραματιζόμαστε έναν καλύτερο, πιο δίκαιο και βιώσιμο κόσμο για όλους. Αυτή η «οπτική» για το μέλλον μπορεί να προκύψει από τη συνεργασία και την ενδυνάμωση των κοινοτήτων, της εκπαίδευσης, και των πολιτικών που ενισχύουν την περιβαλλοντική και κοινωνική ε
Έτσι, η «αφαντασία» ως έλλειμμα θα μπορούσε να θεωρηθεί μεταφορικά και ως έλλειψη ικανότητας για το όραμα ενός καλύτερου κόσμου. Αντίθετα, η βιώσιμη ανάπτυξη καλεί όλους μας να αναπτύξουμε τη φαντασία μας και να διαμορφώσουμε μια κοινωνία που φροντίζει