Όλο και πιο ανυπόφορη γίνεται κάθε χρόνο που περνά η ζέστη στα αστικά κέντρα, με πάνω από 1,7 δισεκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο να είναι ευάλωτοι στις εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες.
Τα τελευταία 40 χρόνια, σχεδόν οι μισές από τις περίπου 10.000 πόλεις στον κόσμο έχουν έρθει αντιμέτωπες με αυξημένη έκθεση στη ζέστη.
Γιατί, όμως, οι πόλεις μας γίνονται ολοένα και πιο ζεστές; Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται αστική θερμική νησίδα και υποδεικνύει πως οι πόλεις είναι σημαντικά θερμότερες από τα προάστια και τις αγροτικές περιοχές με διαφορά έως και 10 βαθμούς Κελσίου.
Αυτό οφείλεται στην εξάπλωση του «τσιμέντου» και την πυκνοκατοίκηση που επικρατεί στα αστικά κέντρα, με αποτέλεσμα κτήρια και επιφάνειες να απορροφούν θερμότητα κατά τη διάρκεια της ημέρας και να την απελευθερώνουν τη νύχτα. Υπάρχει επίσης μεγαλύτερη πυκνότητα ανθρώπων και υποδομών όπως οι μεταφορές που εκπέμπουν θερμότητα. Αυτές οι συνθήκες, λοιπόν, σε συνδυασμό με τους λιγοστούς χώρους πρασίνου και τις μειωμένες υδάτινες οδούς, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα, όπως εξηγεί σε μελέτη του το Κοινό Κέντρο Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Τι μπορούν να κάνουν οι καθ ύλην αρμόδιοι για να αντιμετωπίσουν το παράδειγμα;
Η πρώτη και πιο καθοριστική πρωτοβουλία είναι: Περισσότερο πράσινο. Η ενίσχυση πράσινων υποδομών, όπως η προώθηση πράσινων στεγών και η γενναία αύξηση του αριθμού των δέντρων και των επιφανειών με βλάστηση αποτελούν κορυφαία υποχρέωση των δήμων που θέλουν να δροσίσουν τις πόλεις τους. Τα δέντρα και οι ελεύθεροι χώροι πρασίνου έχουν εξαιρετική ικανότητα να ψύχουν τον αέρα στις πόλεις.
Στο ίδιο πλαίσιο, εξαιρετικά προωθητική είναι και η ανάπτυξη της αστικής γεωργίας.
Επιτακτική είναι επίσης η προσθήκη υδάτινων στοιχείων και ροής νερού σε κοινόχρηστους χώρους, όπως και η παροχή πόσιμου νερού στον πληθυσμό.
Την ίδια ώρα, τα κτήρια των πόλεων μπορούν να συγκρατούν την ψύξη πολύ πιο αποτελεσματικά υιοθετώντας τα κατάλληλα κουφώματα, ενώ επίσης σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η χρήση ανακλαστικών υλικών, όπως λευκή μπογιά, σε δρόμους και κτήρια.
Εκτός όμως από τα μέτρα που μπορούν να υιοθετηθούν για να γίνουν οι πόλεις μας πιο δροσερές, ιδιαίτερα σημαντική είναι επίσης η παροχή έγκαιρων μέτρων υγειονομικής περίθαλψης, όπως η δημιουργία συστημάτων προειδοποίησης για την καθοδήγηση του πληθυσμού κατά τη διάρκεια καυσώνων ή εμφάνιση της τοποθεσίας κλιματιζόμενων αιθουσών και των σημείων πόσιμου νερού.
Η κατανόηση της θερμικής συμπεριφοράς είναι απαραίτητη για τη διαμόρφωση αποτελεσματικών στρατηγικών αστικού σχεδιασμού και προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή για τον μετριασμό της αστικής θερμότητας.