Λίγες εβδομάδες πριν από την έναρξη του νέου στεγαστικού προγράμματος «Σπίτι ΙΙ», η Ελλάδα επιχειρεί να αναδιαμορφώσει τον θεσμό της κοινωνικής κατοικίας από το μηδέν. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει παρεμβάσεις όπως η κοινωνική αντιπαροχή, η παροχή επιδοτούμενων στεγαστικών δανείων και η ανάληψη χιλιάδων κλειστών διαμερισμάτων με πριμοδότηση των εργασιών.
Η Ανάγκη για Στέγαση
Η ζήτηση για κατοικίες με ρυθμούς που υπερβαίνουν την προσφορά, ενώ το κόστος απόκτησης ή ενοικίασης τρέχει με πολλαπλάσιο ρυθμό από την αύξηση των εισοδημάτων. Με το 30% του πληθυσμού να ζει σε ενοίκιο, πολλά νοικοκυριά αναζητούν στέγη που να καλύπτει τις ανάγκες τους χωρίς να ξεπερνά έναν μισθό.
Στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, η κοινωνική κατοικία αποτελεί εργαλείο για την απορρόφηση των κραδασμών της ιδιοκτησίας. Τα αντίστοιχα προγράμματα εξασφαλίζουν στέγαση για το 20%-30% του πληθυσμού, όμως στην Ελλάδα το κενό που άφησε το «λουκέτο» στον Οργανισμό Εργατικής Κατοικίας το 2012 παραμένει τεράστιο.
Η Κοινωνική Κατοικία στην Ευρώπη
Η κοινωνική κατοικία στις ευρωπαϊκές χώρες βασίζεται σε ποικίλα μοντέλα χρηματοδότησης και διαχείρισης:
- Στην Ολλανδία, την Αυστρία, τη Δανία και άλλες χώρες, το ποσοστό των κοινωνικών κατοικιών ξεπερνά το 15% του συνολικού αποθέματος και το 30% των ενοικιαζόμενων.
- Στην Ιρλανδία και την Τσεχία, αγγίζει το 10% του αποθέματος και το 20% των ενοικιαζόμενων.
- Στις υπόλοιπες χώρες, αν και περιορισμένη (<5% του αποθέματος), η κοινωνική κατοικία λειτουργεί ως δίχτυ.
Τα προγράμματα αυτά χρηματοδοτούνται μέσα από μη κερδοσκοπικούς συνεταιρισμούς, ειδικά δάνεια στεγαστικών τραπεζών, εισφορές δήμων και κρατική συμμετοχή. Ο συνδυασμός δημόσιου και ιδιωτικού τομέα εξασφαλίζει βιωσιμότητα και μακροπρόθεσμη στήριξη.
Ο Στόχος του Προγράμματος «Σπίτι ΙΙ»
Το «Σπίτι ΙΙ» φιλοδοξεί να καλύψει τις ανάγκες στέγασης μέσα από έναν συνδυασμό παρεμβάσεων:
- Κοινωνική αντιπαροχή: Δημιουργία νέων κατοικιών σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα.
- Επιδοτούμενα στεγαστικά δάνεια: Παροχή ευνοϊκών όρων χρηματοδότησης για απόκτηση πρώτης κατοικίας.
- Ανακαίνιση κλειστών διαμερισμάτων: Πριμοδότηση εργασιών για την αύξηση της προσφοράς διαθέσιμων κατοικιών.
Η εφαρμογή του προγράμματος είναι μια κρίσιμη ευκαιρία για τη χώρα να ενισχύσει την κοινωνική συνοχή, να κάνει προσιτή στέγαση και να ανταποκριθεί στις πιεστικές ανάγκες της αγοράς. Με αυτό το πλαίσιο, το «Σπίτι ΙΙ» ανοίγει τον δρόμο για την αναβίωση του θεσμού της κοινωνικής κατοικίας στην Ελλάδα