Στη σκιά της εκλογής Τραμπ ξεκίνησε διεξήχθη η σύνοδος κορυφής των 20 μεγαλύτερων οικονομιών της υφηλίου, στο Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας. Οι συζητήσεις των ηγετών για το παγκόσμιο εμπόριο, την κλιματική αλλαγή, τη διεθνή ασφάλεια και οι προσπάθειές τους για σύγκλιση ενδεχομένως να αποδειχτούν χωρίς νόημα ύστερα από δύο μήνες, καθώς η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο φέρνει, όπως όλα δείχνουν, μεγάλες αλλαγές στην πολιτική των ΗΠΑ.
Ο οικοδεσπότης της συνόδου, πρόεδρος της Βραζιλίας, Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, άνοιξε πάντως τις εργασίες της, χθες, με την έναρξη της «Παγκόσμιας Συμμαχίας κατά της Πείνας και της Φτώχειας», στην οποία συμμετέχουν -και τη στηρίζουν- ήδη 81 χώρες. Η συμμαχία, που υποστηρίζεται από την Αφρικανική Ενωση, την Ευρωπαϊκή Ενωση, διεθνείς οργανισμούς, αναπτυξιακές τράπεζες και φιλανθρωπικά ιδρύματα, όπως το Ιδρυμα Rockefeller και το Ιδρυμα Bill & Melinda Gates, αποτελεί μέρος των προτεραιοτήτων που έθεσε η βραζιλιάνικη προεδρία και συγκεκριμένα της ενεργειακής μετάβασης, της δίκαιης βιώσιμης ανάπτυξης και της μεταρρύθμισης των πολυμερών θεσμών.
Ο Λούλα υπογράμμισε στην εναρκτήρια ομιλία του ότι «η πείνα και η φτώχεια δεν είναι αποτέλεσμα έλλειψης ή φυσικών φαινομένων… αλλά προϊόν πολιτικών αποφάσεων», ενώ ο απερχόμενος Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, που επισκέφθηκε νωρίτερα τον Αμαζόνιο, υποσχέθηκε 4 δισ. δολάρια για τις φτωχές χώρες, μέσω της Διεθνούς Αναπτυξιακής Ενωσης της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Από την πλευρά της, η γνωστή ΜΚΟ Oxfam, που μάχεται για την εξάλειψη της φτώχειας, τόνισε ότι η Συμμαχία θα μπορούσε να αποτελέσει σημείο καμπής στη μάχη κατά της πείνας και της ακραίας φτώχειας, αν προχωρήσει πέρα από την παροχή οικονομικής βοήθειας και σχολικών γευμάτων, δίνοντας προτεραιότητα στον μετασχηματισμό του αγροτικού τομέα, την ισότητα φυλών και φύλων, τα δικαιώματα γης και τη γεωργία μικρής κλίμακας. Οφείλει, επίσης, να αντιμετωπίσει επειγόντως τις καταστροφικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στα διατροφικά συστήματα του Παγκόσμιου Νότου και να αντιμετωπίσει τη χρήση της πείνας ως όπλο. Η ΜΚΟ υποστήριξε ότι η Συμμαχία θα πρέπει να έχει διαφανή διακυβέρνηση, με σαφείς διασφαλίσεις έναντι της υπερβολικής επιρροής του ιδιωτικού τομέα στη λήψη αποφάσεων, και κάλεσε τις κυβερνήσεις να μεριμνήσουν για τη χρηματοδότησή της, προχωρώντας μεταξύ άλλων και στη φορολόγηση των υπερπλούσιων.
Την τελευταία πρόταση, παρότι προωθήθηκε έντονα καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς από τη βραζιλιάνικη προεδρία (που το έθεσε στην ατζέντα τη συνόδου), την έφαγε μάλλον η… μαρμάγκα -ή καλύτερα η Αργεντινή του νεοφιλελεύθερου πρωθυπουργού (και συμμάχου του Τραμπ) Χαβιέρ Μιλέι, που αρνήθηκε να εγκρίνει αναφορά του θέματος στο κοινό ανακοινωθέν της συνόδου.
Ενα άλλο σημαντικό θέμα, το οποίο δίχασε τα μέλη του G20, ήταν η κλιμάκωση του πολέμου στην Ουκρανία. Διπλωμάτες που συνέταξαν την κοινή δήλωση για τους ηγέτες της συνόδου αγωνίστηκαν να διατηρήσουν μια εύθραυστη συμφωνία σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης του θέματος, υιοθετώντας ακόμη μια αόριστη έκκληση για ειρήνη, χωρίς κριτική από κανέναν συμμετέχοντα, ανέφεραν πηγές.
Μείζον θέμα της συνόδου ήταν, βέβαια, και η κλιματική αλλαγή, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η αντίστοιχη σύνοδος των Ηνωμένων Εθνών στο Αζερμπαϊτζάν (COP29). Το καυτό θέμα και στις δύο συνόδους είναι η χρηματοδότηση των φτωχών χωρών της υφηλίου για την αντιμετώπιση των καταστροφικών συνεπειών της κλιματικής αλλαγής.
Οι οικονομολόγοι εκτίμησαν ότι η βοήθεια που θα πρέπει να δοθεί προς αυτές ώς το 2030 από τις ανεπτυγμένες χώρες, τις πολυμερείς τράπεζες και τον ιδιωτικό τομέα θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 1 τρισ. δολάρια ετησίως. Οι πλούσιες ευρωπαϊκές χώρες πίεσαν, ωστόσο, να συμπεριληφθούν στους συνεισφέροντες και κάποιες από τις πλουσιότερες αναπτυσσόμενες χώρες, όπως η Κίνα και οι μεγάλοι παραγωγοί πετρελαίου της Μέσης Ανατολής.
Υπήρξαν έντονες αντιδράσεις, αλλά τελικά λίγο πριν ξεκινήσει η σύνοδος του Ρίου υπήρξε συμφωνία για ένα κείμενο, το οποίο κάνει αναφορά σε εθελοντικές συνεισφορές των αναπτυσσόμενων χωρών στη χρηματοδότηση για το κλίμα, αποφεύγοντας όμως να τις χαρακτηρίσει υποχρεώσεις. Βραζιλιάνοι αξιωματούχοι αναγνώρισαν, πάντως, ότι οι προτάσεις τους για τη χρηματοδότηση του κλίματος αλλά και η συνολική ατζέντα που προώθησαν στη διάρκεια της προεδρίας τους για το G20 (βιώσιμη ανάπτυξη, φορολόγηση των υπερπλούσιων, καταπολέμηση της φτώχειας και της πείνας, κλιματική αλλαγή) θα μπορούσε σύντομα να απολέσει το μομέντουμ της, όταν ο Τραμπ θα αρχίσει να υπαγορεύει νέες παγκόσμιες προτεραιότητες από τον Λευκό Οίκο. Εμπόδια με τον Τραμπ θα συναντήσει πιθανότατα και η ώθηση της Βραζιλίας για μεταρρύθμιση της παγκόσμιας διακυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένων των πολυμερών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
«Ψεκ» πετρελαιάς
Ο «δεύτερη φορά πλανητάρχης» έδωσε δείγμα γραφής τού τι θα επακολουθήσει το Σαββατοκύριακο, επιλέγοντας για επόμενο υπουργό Ενέργειας των ΗΠΑ τον Κρις Ράιτ, ιδρυτή και διευθύνοντα σύμβουλο της Liberty Energy, μιας εταιρείας πετρελαιοειδών του Τέξας. «Καθαρόαιμος πετρελαιάς», ο Ράιτ έχει χαρακτηρίσει τους ακτιβιστές της κλιματικής αλλαγής κινδυνολόγους, ενώ παρομοίασε τις προσπάθειες των Δημοκρατικών για την καταπολέμηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη με… κομμουνισμό σοβιετικού τύπου.
Διαμηνύει ότι δεν υπάρχει κλιματική κρίση και ότι δεν βρισκόμαστε στη μέση μιας ενεργειακής μετάβασης, ενώ, το 2019, δεν δίστασε να πιει υγρό… fracking μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες για να αποδείξει ότι δεν ήταν επικίνδυνο.