Το 2022, η Ελλάδα συγκέντρωσε αρνητική δημοσιότητα λόγω της χαμηλής της κατάταξης στον Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου, που δημοσιεύεται ετησίως από τους «Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα». Η χώρα μας βρέθηκε στην τελευταία θέση στην Ευρώπη, γεγονός που αποδόθηκε, μεταξύ άλλων, στη δολοφονία του δημοσιογράφου Γιώργου Καραϊβάζ το προηγούμενο έτος.
Την Τρίτη 11 Φεβρουαρίου 2024, δημοσιεύτηκε η ετήσια κατάταξη του Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς (CPI – Corruption Perceptions Index) από τον διεθνή οργανισμό «Transparency International». Ο δείκτης αυτός αξιολογεί 180 χώρες με βαθμολογία από 0 έως 100, όπου το 100 αντιπροσωπεύει πλήρη διαφάνεια στον δημόσιο τομέα, ενώ το 0 δείχνει εκτεταμένη διαφθορά. Οι πλήρεις δημοκρατίες έχουν μέσο όρο 73, οι αδύναμες δημοκρατίες 47, και τα μη δημοκρατικά καθεστώτα μόλις 33.
Η Θέση της Ελλάδας στον Δείκτη Διαφθοράς
Η Ελλάδα παραμένει «κάτω από τη βάση», με βαθμολογία 49/100, καταλαμβάνοντας την 59η θέση παγκοσμίως, μαζί με την Ιορδανία, τη Ναμίμπια και τη Σλοβακία. Παρά το γεγονός ότι η χώρα μας διατήρησε την ίδια θέση με το 2023, άλλες χώρες, όπως η Κύπρος, παρουσίασαν μικρή βελτίωση, σημειώνοντας 56/100 και ανεβαίνοντας κατά τρεις μονάδες.
Στην κορυφή του δείκτη βρίσκονται χώρες όπως η Δανία (90/100), η Φινλανδία και η Σιγκαπούρη, οι οποίες διατηρούν υψηλά επίπεδα διαφάνειας και θεσμικής ακεραιότητας. Αντίθετα, στις τελευταίες θέσεις κατατάσσονται το Νότιο Σουδάν (8/100), η Σομαλία (9/100) και η Βενεζουέλα (10/100). Το ανησυχητικό στοιχείο είναι ότι τα δύο τρίτα των χωρών που συμμετέχουν στον δείκτη συγκεντρώνουν σκορ κάτω από τη βάση, με τον συνολικό μέσο όρο να διαμορφώνεται μόλις στο 43/100.
Διαφθορά και Κλιματική Κρίση
Η φετινή έκθεση του «Transparency International» υπογραμμίζει τη σύνδεση μεταξύ των πολιτικών για την καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης και των επιπέδων διαφθοράς. Σύμφωνα με την έκθεση, χώρες με χαμηλά επίπεδα διαφθοράς εμφανίζουν μεγαλύτερη ετοιμότητα να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή. Η Δανία, για παράδειγμα, όχι μόνο έχει την υψηλότερη βαθμολογία στον CPI αλλά και 95 από τους 98 δήμους της διαθέτουν σχέδια δράσης πλήρως ευθυγραμμισμένα με τη Συμφωνία του Παρισιού.
Αντίθετα, χώρες με υψηλά επίπεδα διαφθοράς συχνά εμφανίζουν φαινόμενα εκτροπής κονδυλίων, χρηματισμού δημοσίων υπαλλήλων και συγκάλυψης περιβαλλοντικών παραβάσεων. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το Βιετνάμ (40/100), όπου η διαφθορά συμβάλλει στην περιβαλλοντική καταστροφή. Δωροδοκίες και παράνομες συναλλαγές μεταξύ αξιωματούχων και λαθρεμπόρων επιτρέπουν την παράνομη υλοτομία και το λαθρεμπόριο ξυλείας από την Καμπότζη στο Βιετνάμ.
Η Επικίνδυνη Κατάσταση των Ακτιβιστών
Η έκθεση επισημαίνει επίσης τον κίνδυνο που αντιμετωπίζουν οι ακτιβιστές, καθώς πάνω από 1.000 δολοφονίες περιβαλλοντικών υπερασπιστών έχουν καταγραφεί την τελευταία πενταετία. Οι περισσότερες από αυτές συνέβησαν σε χώρες με χαμηλή βαθμολογία στον CPI, όπως η Βραζιλία (34/100), οι Φιλιππίνες (33/100) και η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (20/100). Οι ακτιβιστές αυτοί, που συχνά αγωνίζονται κατά της περιβαλλοντικής διαφθοράς και της παράνομης εκμετάλλευσης φυσικών πόρων, γίνονται στόχοι βίας και εκφοβισμού.
Η Ελλάδα συνεχίζει να αντιμετωπίζει προκλήσεις στον τομέα της διαφάνειας και της καταπολέμησης της διαφθοράς, διατηρώντας χαμηλή θέση στον Δείκτη Διαφθοράς. Παράλληλα, η παγκόσμια εικόνα παραμένει ανησυχητική, καθώς η διαφθορά συνδέεται στενά με την κλιματική κρίση και τις επιθέσεις κατά των ακτιβιστών. Η ανάγκη για ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις και ενίσχυση της διαφάνειας στον δημόσιο τομέα καθίσταται πιο επιτακτική από ποτέ, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο.