Με μια σημαντική θεσμική τομή, η Ελλάδα θεσπίζει Εθνική Χωρική Στρατηγική για τον Θαλάσσιο Χώρο. Η πράξη συγκρότησης της Στρατηγικής εκδόθηκε με πρωτοβουλία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, σε συνεργασία με το Υπουργείο Εξωτερικών και άλλα συναρμόδια υπουργεία.
Πρόκειται για μια κρίσιμη θεσμική πρωτοβουλία, καθώς καθορίζει για πρώτη φορά το πλαίσιο οργάνωσης και χρήσεων του θαλάσσιου χώρου της χώρας, με στόχο την αρμονική συνύπαρξη ανθρώπινων δραστηριοτήτων και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Τι είναι ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός
Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός (ΘΧΣ) είναι ένα εργαλείο ολιστικής προσέγγισης, το οποίο χαρτογραφεί τις υφιστάμενες και μελλοντικές χρήσεις των θαλασσών, όπως μεταφορές, τουρισμός, ενέργεια, ιχθυοκαλλιέργειες και προστασία περιβάλλοντος. Σκοπός είναι να εξασφαλίζεται η συμβατότητα μεταξύ των δραστηριοτήτων και να προλαμβάνονται συγκρούσεις χρήσεων.
Η διαδικασία εντάσσεται στην ευρωπαϊκή Οδηγία 2014/89/ΕΕ, ενώ στηρίζεται και στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS). Η Ελλάδα, ως κράτος-μέλος της ΕΕ, έχει την υποχρέωση να μεταφέρει την Οδηγία στην εθνική της νομοθεσία, διασφαλίζοντας τη βιώσιμη διαχείριση των θαλάσσιων πόρων και την προστασία των οικοσυστημάτων, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
Ο ΘΧΣ εξυπηρετεί μια σειρά στρατηγικών και αναπτυξιακών στόχων, μεταξύ των οποίων η κλιματική ανθεκτικότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος, η οποία βρίσκεται επ΄απειλή εδώ και δεκαετίες, ενώ προωθείται και η ανάπτυξη του βιώσιμου τουρισμού. Παράλληλα καθίσταται σαφέστερο το πλαίσιο της εκμετάλλευσης ενεργειακών πόρων και έργων, όπως τα υπεράκτια αιολικά πάρκα, αλλά και οι ορυκτοί υποθαλάσσιοι «θησαυροί», γεγονός που υπόσχεται σταθερότητα και πιο ξεκάθαρους διπλωματικούς διακανονισμούς. Σύμφωνα με τα αρμόδια Υπουργεία ο σχεδιασμός προσβλέπει σε συντεταγμένη και όχι αποσπασματική ανάπτυξη, ενσωματώνοντας κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά κριτήρια.
Στην πράξη ο ΘΧΣ χωρίστηκε σε τέσσερις θαλάσσιες ενότητες, που αντιστοιχούν στις γεωγραφικές περιφέρειες της χώρας. Για κάθε ενότητα θα εκδοθούν αναλυτικά Θαλάσσια Χωροταξικά Πλαίσια, κατά το πρότυπο των Περιφερειακών Πλαισίων που ισχύουν στην ξηρά.
Η διαμόρφωση του σχεδιασμού βασίστηκε σε διαβούλευση με τα συναρμόδια υπουργεία, τις περιφέρειες, τους ΟΤΑ και τις τοπικές κοινωνίες. Η δημοσίευση της Στρατηγικής θα γίνει σε ΦΕΚ, με ταυτόχρονη κοινοποίηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ανάρτηση σε ειδικές ψηφιακές πλατφόρμες. Παράλληλα, θα ακολουθήσουν ενημερωτικές δράσεις για την πληροφόρηση των πολιτών.
Η Εθνική Χωρική Στρατηγική για τον Θαλάσσιο Χώρο έχει και γεωπολιτική σημασία, καθώς για πρώτη φορά αποτυπώνονται επίσημα τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας σε ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο. Επιβεβαιώνεται έτσι η πλήρης επήρεια των νησιών και της ηπειρωτικής χώρας, σε συμφωνία με το διεθνές δίκαιο. Ο σχεδιασμός ενισχύει τη διαπραγματευτική θέση της Ελλάδας, ενώ αποτελεί μέρος του ευρύτερου ευρωπαϊκού κεκτημένου στον τομέα του θαλάσσιου χώρου.
Η Ελλάδα, με το νέο Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό, ανοίγει τον δρόμο για μια ολοκληρωμένη πολιτική αξιοποίησης του θαλάσσιου πλούτου της. Με σεβασμό στο περιβάλλον και σε πλήρη ευθυγράμμιση με το Διεθνές Δίκαιο, η χώρα θέτει τα θεμέλια για μια ουσιαστική γαλάζια ανάπτυξη.