Η Climate Policy Initiative (CPI) και η Glasgow Financial Alliance for Net Zero (GFANZ) προειδοποιούν ότι το παγκόσμιο σύστημα χρηματοδότησης της καθαρής ενέργειας κινδυνεύει να παγιδευτεί την πιο κρίσιμη δεκαετία της μετάβασης, αν δεν αυξηθούν άμεσα οι ροές μετοχικού κεφαλαίου (equity) προς τις αναδυόμενες οικονομίες. Το επενδυτικό κενό αποκτά πλέον δομικά χαρακτηριστικά, απειλώντας τόσο την ανάπτυξη υποδομών όσο και τους στόχους του Net Zero.
Μεγάλη ζήτηση, μικρή χρηματοδότηση
Αν και οι αναδυόμενες οικονομίες αντιπροσωπεύουν το 1/3 του παγκόσμιου ΑΕΠ, απορροφούν μόλις 16% των επενδύσεων σε καθαρή ενέργεια. Το σύστημα εξακολουθεί να στηρίζεται στο χρέος, ενώ η μετάβαση απαιτεί ισχυρή βάση equity — το κεφάλαιο που επιτρέπει στα έργα να ξεκινήσουν και να προσελκύσουν ιδιωτικές τοποθετήσεις. Χωρίς αυτό, «ούτε έργα προχωρούν ούτε χρέος μπορεί να τοποθετηθεί», σημειώνει η έκθεση.
Το επενδυτικό κενό
Με βάση τις σημερινές πολιτικές, οι επενδύσεις σε equity αυξάνονται με 5,4% ετησίως ως το 2035 — αλλά απαιτείται 13,1% για να ευθυγραμμιστούν οι αναδυόμενες οικονομίες με το Net Zero. Αυτό δημιουργεί ένα ετήσιο κενό 215 δισ. δολαρίων: 160 δισ. προβλέπει το βασικό σενάριο 375 δισ. είναι η πραγματική ανάγκη
Το report αναδεικνύει τον ρόλο του catalytic equity: κεφάλαιο που μπαίνει πρώτο, αναλαμβάνει ρίσκο και κινητοποιεί ιδιωτικές επενδύσεις. Τα δεδομένα 70 έργων δείχνουν ότι κάθε 1 δολάριο catalytic equity ενεργοποιεί περίπου 30 δολάρια συνολικής χρηματοδότησης. Κι όμως, σήμερα το catalytic equity είναι σχεδόν ανύπαρκτο: μόλις 650 εκατ. δολάρια ετησίως, κάτω από το 1% των συνολικών επενδύσεων. Το report υπολογίζει ότι ως το 2035 θα χρειαστούν 12–25 δισ. δολάρια τον χρόνο.
Πού εντοπίζεται το μεγαλύτερο κενό
Ινδία: αντιπροσωπεύει μόνη της ~25% του συνολικού equity gap σε ενέργεια, κτίρια και μεταφορές.
Αφρική, Μέση Ανατολή, Βραζιλία: μεγάλα κενά σε υποδομές ΑΠΕ, δίκτυα και έργα φόρτισης.
Η έκθεση υπογραμμίζει ότι χωρίς: σταθερά ρυθμιστικά πλαίσια, ισχυρές τοπικές αγορές, εξειδικευμένους διαχειριστές έργων, το equity δεν μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά. Οι CPI και GFANZ καλούν: τις πολυμερείς τράπεζες (MDBs) και τους αναπτυξιακούς φορείς (DFIs) να αυξήσουν τις συμμετοχές equity, τις κυβερνήσεις να στηρίξουν μηχανισμούς catalytic equity, τον ιδιωτικό τομέα να επενδύσει μέσω blended finance για μείωση ρίσκου.
Το 2035 μοιάζει μακρινό, αλλά οι ρυθμοί δεν συμβαδίζουν με τις ανάγκες. Το μήνυμα της έκθεσης είναι ξεκάθαρο: Η καθαρή ενέργεια δεν θα χρηματοδοτηθεί από μόνη της. Χρειάζεται equity — και μάλιστα τώρα — για να ξεκλειδώσει η μετάβαση και να μην χαθεί η επόμενη κρίσιμη δεκαετία.