Καθώς οι ακραίες θερμοκρασίες παύουν να είναι η εξαίρεση και μετατρέπονται σε συχνό, επαναλαμβανόμενο φαινόμενο, η έννοια της θερμικής καταπόνησης εισέρχεται όλο και πιο επιτακτικά στον δημόσιο διάλογο. Στην καρδιά αυτής της συζήτησης βρίσκεται ο δείκτης Humidex – ένας μετεωρολογικός δείκτης που συνδυάζει θερμοκρασία και σχετική υγρασία για να αποτυπώσει πόσο «βαριά» αισθάνεται ο οργανισμός την ατμόσφαιρα.
Όσο υψηλότερη είναι η υγρασία, τόσο πιο δύσκολη γίνεται η αποβολή θερμότητας μέσω εφίδρωσης, και άρα τόσο εντονότερη η αίσθηση δυσφορίας. Σύμφωνα με την πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ σε συνεργασία με επιστημονικούς φορείς, όπως το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, ο δείκτης αυτός συνδέεται πλέον με άμεσους κινδύνους για την υγεία, και μάλιστα σε γεωγραφική και κοινωνική ανάλυση.
Η Ελλάδα στον κλοιό της θερμικής δυσφορίας
Η έρευνα βασίστηκε σε σενάρια έντονης κλιματικής αλλαγής, συγκρίνοντας την περίοδο αναφοράς 1971–2000 με δύο μελλοντικές φάσεις: 2031–2060 και 2071–2100. Οι προβολές δείχνουν κατακόρυφη αύξηση των ημερών με δείκτη Humidex πάνω από τους 46°C – ένα όριο που θεωρείται επικίνδυνο για τον άνθρωπο.
Στο εγγύς μέλλον, αναμένονται έως 10 επιπλέον ημέρες υψηλής καταπόνησης ανά έτος.
Στο απώτερο μέλλον, η ετήσια αύξηση φτάνει τις 29 ημέρες σε ορισμένες περιοχές.
Πιο εκτεθειμένες εμφανίζονται η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, η Δυτική Ελλάδα, καθώς και τα νησιά του Αιγαίου, περιοχές που ήδη βιώνουν πιέσεις από την τουριστική ανάπτυξη και την ενεργειακή κατανάλωση.
Ποιοι πλήττονται περισσότερο – και γιατί;
Δεν επηρεάζονται όλοι το ίδιο. Ηλικιωμένοι, μικρά παιδιά, άτομα με προβλήματα υγείας και νοικοκυριά χωρίς πρόσβαση σε δροσερούς ή κλιματιζόμενους χώρους είναι οι πρώτοι που πλήττονται – όχι μόνο σωματικά αλλά και οικονομικά, αφού η ανάγκη για ψύξη ανεβάζει τον λογαριασμό του ρεύματος.
Το πρόβλημα επιτείνεται από ένα ακόμη κρίσιμο στοιχείο: η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες με τα χαμηλότερα επίπεδα ενεργειακής απόδοσης στα κτήρια. Έτσι, ακόμη κι όταν υπάρχει ψύξη, η απώλεια δροσιάς και η κακή θερμομόνωση λειτουργούν εις βάρος της δημόσιας υγείας και του οικογενειακού προϋπολογισμού.
Γιατί ο Humidex πρέπει να μας αφορά όλους
Η παρακολούθηση δεικτών όπως ο Humidex αποκτά κομβική σημασία για τον σχεδιασμό πολιτικής προστασίας, αλλά και για τις πολιτικές στήριξης ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. Τα ευρήματα του ΙΟΒΕ δεν είναι απλώς επιστημονικές προβολές· είναι προειδοποιήσεις για ένα μέλλον που, χωρίς προσαρμοστικά μέτρα, θα οδηγήσει σε περισσότερους θανάτους από καύσωνες, αυξημένα περιστατικά θερμικής εξάντλησης και εντεινόμενη ενεργειακή φτώχεια.
Η ανθεκτικότητα απέναντι στην κλιματική κρίση δεν είναι θέμα μόνο τεχνολογίας ή υποδομών – είναι θέμα δικαιοσύνης. Η κατανόηση της θερμικής καταπόνησης μπορεί να σώσει ζωές. Και η δράση για την προσαρμογή πρέπει να ξεκινήσει τώρα.