Το καλοκαίρι του 2024, όπως και τα προηγούμενα καλοκαίρια, η Ελλάδα, μαζί με άλλες χώρες της Νότιας Ευρώπης, αντιμετώπισε έντονους καύσωνες λόγω της κλιματικής αλλαγής. Αυτές οι υψηλές θερμοκρασίες έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία και την παραγωγικότητα, ιδιαίτερα στους ευάλωτους πληθυσμούς και στους εργαζόμενους σε εξωτερικούς χώρους.
Καύσωνες: Η λύση των διαδρόμων ψυχρού αέρα
Ο Δρ. Ανδρέας Φλουρής, καθηγητής Φυσιολογίας στο Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι «η έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να προκαλέσει ποικίλες αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, όπως υπερθερμία, θερμική εξάντληση, θερμοπληξία και αφυδάτωση. Η ζέστη που βιώνουμε τους τελευταίους δύο μήνες αναδεικνύει την ανάγκη για άμεσες δράσεις προστασίας της υγείας. Οι συνέπειες των υψηλών θερμοκρασιών είναι σοβαρές και απαιτούν συντονισμένη προσπάθεια από την πολιτεία αλλά και πολλούς φορείς.»
Ευάλωτες οι έγκυες
Οι έγκυες γυναίκες είναι ιδιαίτερα ευάλωτες. Έρευνες έχουν δείξει ότι η έκθεση στη ζέστη αυξάνει τον κίνδυνο για συγγενείς ανωμαλίες, θνησιγένεια, πρόωρο τοκετό και άλλες επιπλοκές. Ο Δρ. Φλουρής και η ομάδα του ερευνούν τους μηχανισμούς με τους οποίους η ζέστη επηρεάζει την υγεία των εγκύων και των εμβρύων, με στόχο την ανάπτυξη στρατηγικών για την προστασία αυτών των ομάδων.
Θερμοπληξία: Θάνατοι τουριστών
Κάθε καλοκαίρι στην Ελλάδα, καταγράφονται θάνατοι τουριστών από θερμοπληξία, συνήθως κατά τη διάρκεια πεζοπορίας. Ο Δρ. Φλουρής αναφέρει «φέτος, αυτά τα περιστατικά είναι πολύ περισσότερα. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο τραγικός θάνατος του δημοσιογράφου του BBC, Μάικλ Μόσλει, ο οποίος πέθανε από θερμοπληξία κατά τη διάρκεια μιας πεζοπορίας στη Σύμη. Ο Μόσλει βρέθηκε κοντά σε ένα beach bar, και αν κάποιος τον είχε δει και τον είχε μεταφέρει σε δροσερό μέρος και του είχε δώσει νερό, ίσως να είχε σωθεί. Τέτοια περιστατικά υπογραμμίζουν τη σημασία της λήψης σωστών αποφάσεων όταν βρισκόμαστε σε συνθήκες καύσωνα. Είναι κρίσιμο να γνωρίζουμε καλά τους κινδύνους της σωματικής δραστηριότητας σε υψηλές θερμοκρασίες και να αποφεύγουμε να είμαστε μόνοι. Τα μέτρα αυτοπροστασίας περιλαμβάνουν την αποφυγή έκθεσης στη ζέστη και τον ήλιο, την επαρκή ενυδάτωση, τη χρήση κατάλληλων ανοιχτόχρωμων και φαρδιών ρούχων, καθώς και την κατανάλωση ελαφριάς διατροφής που περιλαμβάνει φρούτα και λαχανικά.»
Παραγωγικότητα: Οι επιπτώσεις του καύσωνα
Η ζέστη επηρεάζει σημαντικά την παραγωγικότητα των εργαζομένων σε εξωτερικούς χώρους. Οι διανομείς ντελίβερι, για παράδειγμα, αναφέρουν μειωμένα αντανακλαστικά και αυξημένο κίνδυνο ατυχημάτων.
Ο Δρ Φλουρής αναφέρει ότι «η ζέστη μπορεί να προκαλέσει ζάλη, υπερθερμία, ακόμη και θερμοπληξία, ενώ επηρεάζει αρνητικά την ικανότητά των εργαζομένων να εκτελούν αποτελεσματικά την εργασία τους. Οι διανομείς ντελίβερι, για παράδειγμα, συχνά αναφέρουν ότι νιώθουν σαν να τους φυσάει καυτός αέρας συνεχώς, με αποτέλεσμα να έχουν μειωμένα αντανακλαστικά και να κινδυνεύουν από ατυχήματα.»
Η οικονομική ζημία από την απώλεια παραγωγικότητας λόγω της ζέστης είναι επίσης, σημαντική. Όπως αναφέρει ο Δρ Φλουρής, «παλαιότερα θεωρούσαμε ότι οι επιπτώσεις αυτές εμφανίζονται σε αρκετά υψηλή ζέστη, δηλαδή μόνο όταν η θερμοκρασία περιβάλλοντος ξεπεράσει τους 27 βαθμούς Κελσίου. Επομένως, είχε παγιωθεί η ιδέα ότι τα προβλήματα αφορούν τους εργαζόμενους λίγων χωρών ή μόνο σε κάποιες βιομηχανίες όπως η γεωργία και οι κατασκευές. Τα δεδομένα των μελετών μας την τελευταία δεκαετία έχουν δείξει ότι τα προβλήματα στην υγεία και την παραγωγικότητα των εργαζομένων ξεκινούν να εμφανίζονται από τους 15 βαθμούς Κελσίου. Σύμφωνα πάντα με τον κ Φλουρή “για κάθε βαθμό πάνω από τους 15, η παραγωγικότητα μειώνεται κατά 2%. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η Ελλάδα να χάνει ετησίως 2,2 δισεκατομμύρια ευρώ. Η εφαρμογή προληπτικών μέτρων μπορεί να μειώσει τις οικονομικές απώλειες και να βελτιώσει τις συνθήκες εργασίας.
Η πολιτεία, οι τοπικές αρχές και οι τουριστικές επιχειρήσεις πρέπει να ενισχύσουν τις προσπάθειες ενημέρωσης και προστασίας από την ακραία ζέστη, προκειμένου να μειωθούν τα περιστατικά θερμοπληξίας και να διασφαλιστεί η ασφάλεια των τουριστών και των εργαζομένων.