Οι συνέπειες του Brexit στην οικονομία και την ανάπτυξη αλλάζουν τη γνώμη της πλειοψηφίας των Βρετανών. Η πλειοψηφούσα άποψη μεταξύ των Βρετανών φαίνεται πως έχει μετατοπιστεί προς το συμπέρασμα ότι η απόφαση να αποχωρήσουν από την ΕΕ ήταν λάθος.
Τα στοιχεία ερευνών για τις επιπτώσεις του Brexit στην οικονομία και την ανάπτυξη είναι εντυπωσιακά.
Οι ιδιωτικές επενδύσεις στη Βρετανία είναι τουλάχιστον 20% χαμηλότερες λόγω του Brexit. Οι μικροί ρυθμοί ανάπτυξης του ΑΕΠ, οι ανατιμήσεις των προϊόντων, οι οποίες επηρεάστηκαν επιπλέον από την απώλεια της ελεύθερης πρόσβασης στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά πρόσθεσαν έξτρα βάρη σε τομείς όπως το κόστος των τροφίμων. Προσθέστε και τα νέα περιοριστικά μέτρα που είναι σε ισχύ από φέτος και αφορούν την εκπαίδευση των ξένων φοιτητών στη Βρετανία, που προκαλούν προβλήματα στην κάποτε πολύ πιο δημοφιλή «βιομηχανία» της χώρας, την εκπαίδευση.
Σήμερα, κυρίως οι νεότεροι, στο Ηνωμένο Βασίλειο προσχωρούν στην άποψη που περικλείει η ιστορική φράση του υπουργού Εξωτερικών του Ναπολέοντα, Talleyrand, όταν ο τελευταίος αναφέρθηκε στη δολοφονία ευγενών, αντιπάλων του καθεστώτος για λόγους πολιτικούς. Ο ευφυής πολιτικός στράφηκε στον Βοναπάρτη και του είπε: «Μεγαλειότατε, αυτό που έγινε δεν είναι έγκλημα, είναι κάτι χειρότερο, είναι λάθος!».
Αλλά η Γαλλία δεν είναι από τις που ειδικά τέτοιο λάθος -έγκλημα θα το έκαναν με την ευκολία των Βρετανών.
Γιατί όμως οι περισσότεροι άνθρωποι μετανιώνουν για το Brexit;
Διάβασα στο site του BBC ένα σχετικό, πρόσφατο αφιέρωμα. Ενδιαφέρον έχουν αυτά που λένε άνθρωποι που τις μέρες του δημοψηφίσματος πριν από 8 χρόνια , ήταν πολύ μικροί για να ψηφίσουν ή για να τους απασχολεί το διακύβευμα. Η Amy Reymond είναι μια 21χρονη φοιτήτρια στην Οξφόρδη. Ήταν πολύ μικρή για να ψηφίσει στο δημοψήφισμα και είπε ότι η έξοδος από την ΕΕ έκανε τη ζωή της πιο δύσκολη.
«Ψάχνω να φύγω τον επόμενο χρόνο για σπουδές στο εξωτερικό και αυτό το έκανε πολύ πιο ακριβή τη διαδικασία και ενώ ακόμα και η διαδικασία έκδοσης βίζας πολύ δύσκολη», λέει . «Είμαι φοιτήτρια νομικής και σπουδάζω το δίκαιο της ΕΕ και είναι αρκετά απογοητευτικό να το μελετάω και όλα τα οφέλη που χάσαμε », προσθέτει. “Το αποτέλεσμα, με το 52% να φύγουμε και το 48% να παραμείνουμε ήταν με μικρή διαφορά και νομίζω ότι πολλοί νέοι, αν μπορούσαν να ψηφίσουν, πιθανότατα θα το έδιναν αντίστροφα. Όσο μεγαλώνεις τόσο περισσότερο συνειδητοποιείς το τι αφαιρέθηκε από σένα».
«Είναι σπάνιο για τους ψηφοφόρους να αλλάξουν γνώμη αμέσως μετά τα δημοψηφίσματα», έγραψε ο Economist. Στο κείμενο προστίθενται εξής: «Η εμπειρία από τον Καναδά έως τη Σκωτία, από τη Νορβηγία μέχρι την Ελβετία, δείχνει μάλλον ότι οι απόψεις τείνουν να κινούνται υπέρ ενός αποτελέσματος δημοψηφίσματος περισσότερο παρά να στρέφονται εναντίον του. Αλλά το Brexit φαίνεται να αποτελεί την εξαίρεση. Από την ψήφο του 52-48% υπέρ της αποχώρησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση τον Ιούνιο του 2016, η άποψη της πλειοψηφίας μεταξύ των Βρετανών έχει μετατοπιστεί, και ειδικά τα τελευταία δύο χρόνια.
Μόλις πριν από οκτώ χρόνια, οι ψηφοφόροι σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο ετοιμάζονταν να λάβουν μια σεισμικών συνεπειών απόφαση σχετικά με την ένταξή του στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ).
Στην Οξφόρδη, με ένα κέντρο πόλης γεμάτο παράδοση, τουρισμό και εμπόριο το ποσοστό 73%, σφράγισε την ψήφο υπέρ της παραμονής στην περιοχή.
Η Debbie O’Loughlin ζει στο Leafield στο Oxfordshire και ψήφισε υπέρ της αποχώρησης στο δημοψήφισμα. Λέει όμως ότι νιώθει πια «απογοητευμένη». “Δεν είναι ακριβώς αυτό που πίστευα ότι θα είναι. Νόμιζα ότι θα γίνουμε πιο ανεξάρτητοι – δεν είχαμε κερδίσει τίποτα και χάσαμε πολλά”, πρόσθεσε. Θα ψήφιζε διαφορετικά αν έπρεπε να ψηφίσει τώρα;
Η Ντέμπι είπε: «Μάλλον, γνωρίζοντας αυτό που ξέρω τώρα».
Ο ώριμης ηλικίας Mike Ward ζει στην Οξφόρδη και ψήφισε παραμονή. “Όσο πιο γρήγορα μπορέσουμε να επιστρέψουμε, τόσο το καλύτερο λέει.. «Νομίζω ότι έπρεπε να μείνουμε. Συνεχίζω να προτιμώ να είμαι σε μεγαλύτερο σύλλογο παρά σε μικρότερο.”
Όταν ρωτήθηκε για τους υποψηφίους που μιλούν για την Ευρώπη στα μανιφέστα τους ενόψει των γενικών εκλογών του επόμενου μήνα, πρόσθεσε: “Νομίζω ότι όλοι φοβούνται μήπως επιλέξουν το λάθος. Δεν ξέρουν τι κάνουν. Είμαι πολύ απογοητευμένος με τους πολιτικούς μας αφέντες αυτή τη στιγμή, νομίζω ότι περάσαμε τρομερά τα τελευταία χρόνια».
Δεν χρησιμοποίησαν όλοι την ψήφο τους το 2016, συμπεριλαμβανομένου του Samuel Ouyewusi, ο οποίος είναι σήμερα 28 ετών και εργάζεται στην Οξφόρδη.
«Σίγουρα κατά τη διάρκεια του δημοψηφίσματος ήθελα να παραμείνουμε στην ΕΕ. Νόμιζα ότι ήταν μια έξυπνη κίνηση. Δεν είναι ποτέ πραγματικά ενδιαφέρον να προσπαθείς να απομονωθείς, ειδικά από την Ευρώπη», είπε.
“Αλλά σκέφτηκα ότι όλα αυτά ήταν μια κοινή λογική και πιθανότατα θα ψηφίζαμε να παραμείνουμε. Δυστυχώς όμως φύγαμε και τα πράγματα δεν είναι τόσο ωραία όσο ήταν. Έχουμε όλες αυτές τις ουρές στο Ντόβερ.”
Γιατί λοιπόν δεν χρησιμοποίησε την ψήφο του;
“Ήμουν λίγο νεότερος και σκέφτηκα ότι αυτό είναι τόσο ανόητο. Γιατί θα θέλαμε ποτέ να φύγουμε από την ΕΕ; Προφανώς πολλοί νέοι ήταν στο πλευρό της παραμονής, οπότε σκέφτηκα: δεν υπάρχει πρόβλημα, δεν πρόκειται να φύγουμε από την ΕΕ – και μετά έγινε!».
Στις εκλογές που έρχονται , οι Βρετανοί πιθανότατα θα αναδείξουν μια κυβέρνηση του Εργατικού κόμματος το όποιο προηγείται στις δημοσκοπήσεις , συχνά και με διαφορά πάνω από 20 μονάδες.
Οι Εργατικοί φαίνεται ότι θα επιδιώξουν «στενότερες σχέσεις» με την Ε.Ε. αν εκλεγούν.
Oι βουλευτικές εκλογές «είναι η ευκαιρία να γυρίσουμε σελίδα στις μνησικακίες του παρελθόντος μετά το Brexit», δήλωσε ο Ντέιβιντ Λάμι, ο οποίος αναμένεται να αναλάβει το χαρτοφυλάκιο του υπουργείου Εξωτερικών (σήμερα «σκιώδης υπουργός»).
Υπενθυμίζεται πως ο επικεφαλής των Εργατικών, Κίρ Στάρμερ είχε ψηφίσει υπέρ της παραμονής της χώρας στην Ε.Ε., στο δημοψήφισμα του 2016.