Απαραίτητη η σαφέστερη ρυθμιστική καθοδήγηση για να απογειωθεί η αγορά χρηματοδότησης μετάβασης Η HSBC εκτιμά ότι το 2026 μπορεί να αποτελέσει σημείο καμπής για την ανάπτυξη των λεγόμενων transition bonds – των ομολόγων που χρηματοδοτούν εταιρείες ή δραστηριότητες σε πορεία μετάβασης προς πιο βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα.
Σε δηλώσεις στελέχους της τράπεζας στο Environmental Finance, επισημάνθηκε πως η συγκεκριμένη κατηγορία ομολόγων δεν έχει ακόμη αποκτήσει σαφές ρυθμιστικό και μεθοδολογικό πλαίσιο, παρά το αυξανόμενο ενδιαφέρον της αγοράς. «Υπάρχει διάθεση, αλλά λείπουν τα κοινά αποδεκτά πρότυπα και τα μετρήσιμα στοιχεία που θα ενισχύσουν την αξιοπιστία της χρηματοδότησης μετάβασης», σημείωσε χαρακτηριστικά. Η HSBC, που έχει δεσμευθεί να πετύχει ουδετερότητα άνθρακα (net zero) έως το 2050, υποστηρίζει πως η μετάβαση προς χαμηλές εκπομπές πρέπει να χρηματοδοτηθεί ήδη από το στάδιο της προσαρμογής – πριν οι δραστηριότητες θεωρηθούν «πράσινες» με την παραδοσιακή έννοια.
Τα transition bonds λειτουργούν ως γέφυρα: δεν χρηματοδοτούν πλήρως καθαρές τεχνολογίες, όπως τα green bonds, αλλά δραστηριότητες υψηλών εκπομπών που δεσμεύονται σε τεκμηριωμένο σχέδιο μείωσης ρύπων. Η αξιοπιστία αυτής της μετάβασης, ωστόσο, είναι το ζητούμενο για τη βιωσιμότητα του εργαλείου.
Η συζήτηση στην αγορά εστιάζει σε τέσσερις βασικές προκλήσεις:
Διασφάλιση πραγματικής μετάβασης και αποφυγή επενδύσεων που παρατείνουν παρωχημένες τεχνολογίες.
Καθορισμός μετρήσιμων δεικτών και «σημάτων μετάβασης» που θα επαληθεύονται ανεξάρτητα.
Αποτροπή φαινομένων “greenwashing”, δηλαδή της χρήσης του label χωρίς ουσιαστική πρόοδο.
Εφαρμογή ανά κλάδο και γεωγραφία, ειδικά σε τομείς όπως το τσιμέντο, ο χάλυβας, τα χημικά και η ενέργεια, όπου η μετάβαση είναι πιο δαπανηρή και σύνθετη. Η εκτίμηση της HSBC ότι το 2026 μπορεί να αποτελέσει έτος καμπής αντανακλά αισιοδοξία αλλά και πίεση για τη δημιουργία των απαραίτητων μηχανισμών αγοράς και διαφάνειας πριν από το ορόσημο αυτό.
Σήμερα, τα transition bonds αποτελούν ακόμη μικρό τμήμα της παγκόσμιας αγοράς βιώσιμων ομολόγων, γεγονός που τα καθιστά ταυτόχρονα ευκαιρία και ρίσκο για πρώιμους επενδυτές. Η συζήτηση για τα ομόλογα μετάβασης έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και για την ευρωπαϊκή αγορά – και ειδικότερα για την Ελλάδα, όπου επιχειρήσεις και θεσμοί αναζητούν νέα εργαλεία βιώσιμης χρηματοδότησης.
Τα ερωτήματα που ανοίγουν είναι κρίσιμα:
Διαθέτουν οι ελληνικές εταιρείες τις μεθοδολογίες και τη διαφάνεια για να αξιοποιήσουν τέτοιες εκδόσεις;
Πώς θα διαμορφωθεί το ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο που θα διαχωρίζει τα transition από τα green bonds;
Και πώς θα κινηθούν οι επενδυτές όσο η αγορά ωριμάζει;
Η δήλωση της HSBC λειτουργεί ως κάλεσμα για δράση προς ρυθμιστές, εκδότες και επενδυτές: να θεμελιωθούν τα εργαλεία που θα επιτρέψουν την αξιόπιστη χρηματοδότηση της μετάβασης.
Αν το 2026 πράγματι εξελιχθεί σε χρονιά-σταθμό, τότε οι έννοιες «πράσινο» και «καθαρό» θα επαναπροσδιοριστούν, ανοίγοντας τον δρόμο για μια οικονομία χαμηλών εκπομπών που βασίζεται όχι μόνο σε τεχνολογία, αλλά σε αλλαγή παραδείγματος.