Οι πρόσφατες κλιματικές κρίσεις και οι καταστροφικές συνέπειες που σημειώθηκαν σε καίριες αγροτικές περιοχές, όπως στη Θεσσαλία, ανέδειξαν ένα ζήτημα που δεν μπορεί πλέον να αγνοηθεί: ποιο είναι το μέλλον της ελληνικής γεωργίας; Με την επισιτιστική ασφάλεια να απειλείται και τις ανάγκες να αυξάνονται, η Ελλάδα βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Πρέπει να υιοθετήσει ένα συνεκτικό σχέδιο που θα προστατεύσει την παραγωγή της και θα την προσαρμόσει στις νέες συνθήκες ή κινδυνεύει να βυθιστεί σε μια βαθύτερη κρίση, αφήνοντας την τροφή της στο έλεος των ξένων αγορών.
Η κλιματική αλλαγή έχει ήδη αφήσει το αποτύπωμά της στον αγροτικό τομέα της Ελλάδας. Οι συχνότερες πλημμύρες, οι μακρύτερες ξηρασίες και οι ανεξέλεγκτες θερμοκρασίες επηρεάζουν δραματικά τόσο τις καλλιέργειες όσο και το ζωικό κεφάλαιο. Στη Θεσσαλία, για παράδειγμα, οι πλημμύρες κατέστρεψαν αμέτρητες εκτάσεις και άφησαν τους παραγωγούς σε απόγνωση. Τι μπορεί να γίνει για να αντιστραφεί αυτή η εικόνα; Η λύση έγκειται στην υιοθέτηση ανθεκτικών ποικιλιών φυτών και ζώων που προσαρμόζονται στις νέες συνθήκες. Παράλληλα, η προσαρμογή καλλιεργητικών πρακτικών, όπως η εκ περιτροπής καλλιέργεια και η πολυκαλλιέργεια, προστατεύει το έδαφος και αυξάνει την παραγωγικότητα.
Ωστόσο, η προσαρμογή της παραγωγής στις κλιματικές αλλαγές δεν αρκεί από μόνη της. Η τεχνολογία μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο. Συστήματα παρακολούθησης καλλιεργειών μέσω drones, αισθητήρες εδάφους που καταγράφουν δεδομένα σε πραγματικό χρόνο και καινοτομίες που διευκολύνουν τη διαχείριση των υδάτινων πόρων μπορούν να μεταμορφώσουν ριζικά το τοπίο. Φανταστείτε έναν κόσμο όπου οι αγρότες προβλέπουν με ακρίβεια τις ανάγκες των καλλιεργειών τους και αποφεύγουν τις απώλειες από τις ξαφνικές καιρικές αλλαγές. Αυτός ο κόσμος δεν είναι μακρινός· είναι εφικτός, αρκεί να γίνουν οι απαραίτητες επενδύσεις.
Οι επενδύσεις αυτές πρέπει να επικεντρωθούν στη βιώσιμη διαχείριση πόρων. Η Ελλάδα έχει ήδη κάνει τα πρώτα βήματα προς την πράσινη ενέργεια, αλλά χρειάζεται μεγαλύτερη ώθηση. Το βιοαέριο από ζωικά απόβλητα και άλλες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορεί να αποτελέσει κλειδί για τη μείωση του ενεργειακού κόστους και τη βελτίωση της περιβαλλοντικής απόδοσης. Επιπλέον, οι επενδύσεις σε υποδομές ανθεκτικές στις καιρικές συνθήκες, όπως σύγχρονα αποχετευτικά συστήματα και αποθήκες τροφίμων, θα μπορούσαν να μειώσουν τις απώλειες και να ενισχύσουν την ανθεκτικότητα της παραγωγής.
Η παραγωγή ζωοτροφών είναι ένας ακόμα κρίσιμος τομέας για την οικονομική σταθερότητα της κτηνοτροφίας. Η Ελλάδα παραμένει σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένη από εισαγόμενες ζωοτροφές, γεγονός που την καθιστά ευάλωτη σε διεθνείς κρίσεις και διακυμάνσεις τιμών. Η ανάπτυξη τοπικής παραγωγής ζωοτροφών μέσω συμβολαιακής γεωργίας μπορεί να εξασφαλίσει σταθερές τιμές και υψηλή ποιότητα, μειώνοντας ταυτόχρονα την εξάρτηση από εξωτερικούς παράγοντες.
Παράλληλα, κανένα από αυτά τα βήματα δεν θα είναι αποτελεσματικό χωρίς την κατάλληλη χρηματοδότηση. Οι εθνικοί και ευρωπαϊκοί πόροι για την ανάπτυξη και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή είναι διαθέσιμοι, αλλά συχνά η πρόσβαση σε αυτούς παραμένει δύσκολη λόγω γραφειοκρατικών εμποδίων. Η Ελλάδα πρέπει να δημιουργήσει ένα πιο ευέλικτο και αποτελεσματικό σύστημα διαχείρισης αυτών των χρηματοδοτήσεων, ώστε οι παραγωγοί να επωφεληθούν άμεσα από τις διαθέσιμες ευκαιρίες.
Η κατάσταση είναι αναμφίβολα κρίσιμη, αλλά δεν είναι χωρίς ελπίδα. Με μια στρατηγική βασισμένη στη βιωσιμότητα, την τεχνολογία και την ανθεκτικότητα, η ελληνική γεωργία μπορεί να αντιστρέψει την καθοδική πορεία της. Το ερώτημα, όμως, παραμένει: θα γίνει το αναγκαίο βήμα; Γιατί το μέλλον της ελληνικής γεωργίας δεν εξαρτάται μόνο από τους παραγωγούς, αλλά και από τις αποφάσεις που λαμβάνονται σήμερα. Η δράση πρέπει να είναι άμεση και αποφασιστική, αν θέλουμε η ελληνική γεωργία να αντέξει στις προκλήσεις και να αναδειχθεί σε πρότυπο βιωσιμότητας και ανάπτυξης.
Το στοίχημα είναι μεγάλο, αλλά η λύση βρίσκεται στα χέρια μας.