Στη σύγχρονη ψηφιακή εποχή, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας, αλλάζοντας ριζικά τον τρόπο που επικοινωνούμε, εκφραζόμαστε και «προβάλλουμε» τον εαυτό μας. Πίσω όμως από τα φίλτρα, τις τέλειες φωτογραφίες και τις επιμελημένες αναρτήσεις, κρύβεται ένα φαινόμενο που προβληματίζει τους επιστήμονες και τους ειδικούς ψυχικής υγείας: η καλλιέργεια ψευδαισθήσεων και διαστρεβλωμένων αντιλήψεων για το ποιοι πραγματικά είμαστε.
Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο BMC Psychiatry έρχεται να επιβεβαιώσει αυτές τις ανησυχίες. Οι ερευνητές Nancy Yang και Bernard Crespi από το Πανεπιστήμιο Simon Fraser περιγράφουν το φαινόμενο της «ενίσχυσης της πλάνης από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης», όπου οι χρήστες, μέσα από πλατφόρμες όπως το Instagram, το TikTok και το Facebook, προβάλλουν κατασκευασμένες εικόνες του εαυτού τους. Αυτή η συνεχής σύγκριση και προσκόλληση στην ψηφιακή τελειότητα μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές διαταραχές ψυχικής υγείας, όπως ναρκισσισμός, δυσμορφία σώματος και διατροφικές διαταραχές.
Και εδώ έρχεται το ερώτημα: Μπορεί να υπάρξει βιωσιμότητα όχι μόνο στην οικονομία και στο περιβάλλον, αλλά και στον ψηφιακό μας κόσμο; Η απάντηση είναι πως πρέπει να υπάρξει. Η ψηφιακή βιωσιμότητα σημαίνει να δημιουργούμε υγιείς, αυθεντικές και ισορροπημένες σχέσεις με την τεχνολογία και τις πλατφόρμες που χρησιμοποιούμε. Να μάθουμε να ξεχωρίσουμε την πραγματικότητα από την ψευδαίσθηση και να καλλιεργήσουμε την αυτοεκτίμηση και την αυθεντικότητα, όχι το «φαίνεσθαι».
Όπως η βιώσιμη ανάπτυξη απαιτεί σεβασμό στο περιβάλλον και τις μελλοντικές γενιές, έτσι και η ψηφιακή βιωσιμότητα απαιτεί σεβασμό στον εαυτό μας και στην ψυχική μας υγεία. Ο ψηφιακός κόσμος μπορεί να γίνει ένα εργαλείο έμπνευσης, ενημέρωσης και αλληλεγγύης, αρκεί να χρησιμοποιούμε μέτρο, επίγνωση και ειλικρίνεια.
Ίσως τελικά το πιο ουσιαστικό φίλτρο που πρέπει να χρησιμοποιούμε αυτό της αυτογνωσίας.