Οι μέλισσες είναι οι πιο σημαντικοί επικονιαστές των ανθοφόρων φυτών. Αυτή η «συνεργασία» ξεκίνησε πριν από 120 εκατομμύρια χρόνια, αλλά η αβεβαιότητα για το πώς και πότε οι μέλισσες εξαπλώθηκαν σε ολόκληρο τον πλανήτη δεν ήταν γνωστή.
Ερευνητές παρουσιάζουν* μια νέα ανάλυση της βιογεωγραφίας των μελισσών χρησιμοποιώντας εκτεταμένα (από 216 είδη) γονιδιωματικά στοιχεία, καθώς και απολιθώματα για να αποδείξουν ότι οι μέλισσες προέρχονται από την υπερήπειρο της Γκοντβάνα (περιοχή της Αφρικής και Νότιας Αμερικής). Οι μέλισσες πιθανότατα προήλθαν την Πρώιμη Κρητιδική περίοδο, λίγο πριν από τη «διάλυση» της Δυτικής Γκοντβάνα, και η πρώιμη εξέλιξη οποιασδήποτε σημαντικής γενεαλογίας μελισσών σχετίζεται είτε με περιοχές της Νότιας Αμερικής ή της Αφρικής.
Στη συνέχεια, οι μέλισσες αποίκησαν τις βόρειες ηπείρους μέσω μιας πολύπλοκης ιστορίας αντικαταστάσεως και διασποράς. Οι αξιοσημείωτες πρώιμες απουσίες από μεγάλες χερσαίες μάζες, ιδιαίτερα στην Αυστραλία και την Ινδία, έχουν σημαντικές επιπτώσεις για την κατανόηση της τοπικής χλωρίδας και των διαφορετικών τρόπων επικονίασης. Ο τρόπος με τον οποίο οι μέλισσες εξαπλώθηκαν σε όλο τον κόσμο από την υποτιθέμενη προέλευσή τους στο νότιο ημισφαίριο είναι παράλληλος με τις ιστορίες πολλών ανθοφόρων φυτών, παρέχοντας ένα ουσιαστικό βήμα στη μελέτη της εξέλιξης της επικονίασης αγγειόσπερμων στον χώρο και τον χρόνο.
*Almeida et al. (21/8/2023). The evolutionary history of bees in time and space. Curr. Biol. 33, 3409-3422.e6, https://www.sciencedirect.com/…/pii/S0960982223009120
Ο Κωνσταντίνος Τριανταφυλλίδης είναι Ομότιμος Καθηγητής Γενετικής και Γενετικής του Ανθρώπου του τμήματος Βιολογίας του ΑΠΘ