Απόσπασμα από το βιβλίο “Αυτοδιοίκηση και Επιχειρηματικότητα” των Ν. Βαρσακέλη, Χρ. Κουτσουλιάνου, Ε. Ζήκου, Εκδόσεις ΖΥΓΟΣ, 2010
Το σύστημα υποστήριξης της αγροτικής επιχειρηματικότητας
Μια από τις βασικότερες δράσεις του ΙΑΕ για την ανάπτυξη της αγροτικής επιχειρηματικότητας είναι το πρόγραμμα τεχνικής υποστήριξης και παροχής πληροφοριών. Το Ινστιτούτο εργάζεται τα τελευταία 5 χρόνια σε περιφερειακό επίπεδο για τη βελτίωση της οικονομίας των αγροτικών κοινοτήτων, μέσω μιας συστηματικής προσέγγισης για την ενθάρρυνση νέων και ήδη υπαρχόντων επιχειρήσεων. Σύμφωνα με το ΙΑΕ, ένα πλήρως αναπτυγμένο σύστημα επιχειρηματικής υποστήριξης πρέπει να περιλαμβάνει:
- Εκπαίδευση σε επιχειρησιακές δεξιότητες των ιδιοκτητών επιχειρήσεων και των υπαλλήλων τους.
- Ατομική τεχνική βοήθεια στην ανάπτυξη και εφαρμογή υγιών επιχειρηματικών μοντέλων.
- Επιχειρηματική χρηματοδότηση για τους αυτοαπασχολούμενους και τις μικρές επιχειρήσεις, από το στάδιο πριν από την έναρξή τους έως την ανάπτυξή τους.
- Τοπική και περιφερειακή αυτοδιοίκηση αλλά και σημαίνοντα πρόσωπα της κοινότητας που αναγνωρίζουν και συνηγορούν για το όφελος της μικρής επιχείρησης.
- Πολιτική που θα επιταχύνει τη δημιουργία απασχόλησης και πλούτου.
Το RC και το ΙΑΕ έχουν αναλάβει την εκπόνηση και εκτέλεση δύο πολυετών έργων που στοχεύουν ειδικά στη δημιουργία συστημάτων υποστήριξης της επιχειρηματικότητας.
Πρόγραμμα για την Ανάπτυξη του Συστήματος Επιχειρηματικότητας της
Αγροτικής Βόρειας Καρολίνας: 2005-08
Αυτό το τριετές πρόγραμμα είχε ως αποστολή τη βελτίωση και τη διεύρυνση της επιχειρηματικής στήριξης της υπαίθρου σε όλες τις κομητείες της πολιτείας. Ιδιαίτερη, όμως, έμφαση δόθηκε σε περιφέρειες με επίμονα υψηλά επίπεδα φτώχειας σε κοινωνικές μειονότητες, όπως η αφρο-αμερικανική, η ισπανόφωνη και οι κοινότητες των ινδιάνων, οι οποίες στις περισσότερες φορές δεν μπορούν να ενταχθούν σε άλλα προγράμματα ανάπτυξης των επιχειρήσεων. Το χρηματοδοτικό κόστος του συγκεκριμένου προγράμματος ανήλθε στα 2 εκατομμύρια δολάρια και η χρηματοδότηση έγινε από το W.K. Kellogg Foundation. Το έργο ξεκίνησε από μία κοινή πρόταση του RC και μελών του μη κερδοσκοπικού οργανισμού «Συμμαχία για την Επιχειρηματικότητα και την Καινοτομία». Σχεδόν 30 οργανώσεις συμμετείχαν ενεργά στην εκτέλεση του προγράμματος.
Στο πλαίσιο του προγράμματος αναπτύχτηκαν δύο βασικές δράσεις: α) Η δημιουργία πηγών πληροφόρησης για την υποστήριξη των αγροτών και των επιχειρηματιών και
β) η διοργάνωση συναντήσεων επιχειρηματιών της Β. Καρολίνας
Αποτελέσματα της πρώτης δράσης ήταν τέσσερεις επιχειρηματικοί οδηγοί:
- Διαδικτυακός Οδηγός Υποστήριξης Επιχειρήσεων: «Πού να πουλήσετε και τι να πουλήσετε»
- «Χρηματοδοτείστε την Επιχείρησή σας»: Ένας οδηγός για τη χρηματοδότηση των μικρών επιχειρήσεων
- «Γεια σας, το όνομά μου είναι»: Ένας οδηγός για την οικοδόμηση πνεύματος επιχειρηματικής δικτύωσης
- «Πέρα από το Περίπτερο Λεμονάδας»: Ένας οδηγός για νέους επιχειρηματίες
Πρόγραμμα για την Ανάπτυξη της Επιχειρηματικότητας, μια περιφερειακή
προσέγγιση: 2008-11
Το πρόγραμμα αυτό επικεντρώνεται στην εμβάθυνση και τη διατήρηση της επιχειρηματικής
στήριξης σε δύο οικονομικά αναξιοπαθούντες περιοχές της πολιτείας. Η χρηματοδότηση του
συγκεκριμένου προγράμματος είναι 600.000 δολάρια και γίνεται από την πολιτεία της
Β. Καρολίνας.
Πιο συγκεκριμένα, κάθε ομάδα λαμβάνει μια επιχορήγηση 100.000 δολαρίων που καλύπτει τις αμοιβές του προσωπικού και τις δαπάνες του περιφερειακού συντονιστή για την επιχειρηματικότητα. Οι συντονιστές συνεργάζονται με το ΙΑΕ, με άλλα μέλη του προγράμματος επιχειρηματικότητα και με μέλη της «Σύμπραξης για την Καινοτομία», καθώς και με τοπικές ομάδες, για τη δημιουργία ενός περιφερειακού συστήματος συνεργασίας για την ανάπτυξη της
επιχειρηματικότητας. Στις ομάδες συμπεριλαμβάνεται η τοπική αυτοδιοίκηση και οργανώσεις πολιτών, ενθαρρύνοντας κατά αυτόν τον τρόπο όσους ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας.
Οι επιχορηγήσεις που καταβάλλονται καλύπτουν συνολικά το ήμισυ του κόστους του συντονιστή για διάστημα τριών ετών. Οι ετήσιες επιχορηγήσεις που λαμβάνουν οι δικαιούχοι μειώνονται με την πάροδο των ετών και αυξάνει ταυτόχρονα η ίδια συμμετοχή. Κατ’ αυτόν τον τρόπο το πρόγραμμα στα επόμενα έτη μπορεί να καταστεί αυτοχρηματοδοτούμενο.
Στις δύο περιοχές εφαρμογής του προγράμματος έχουν δημιουργηθεί έξι περιφερειακά και τοπικά δίκτυα παροχής υπηρεσιών προς τους αγρότες επιχειρηματίες και τοπικά δίκτυα επιχειρηματιών σε επίπεδο κομητείας. Το κάθε δίκτυο έχει τον προσωπικό του συντονιστή και διοικείται αυτόνομα.
Τα έξι δίκτυα είναι τα παρακάτω:
Το δίκτυο στην Άνω παράκτια πεδιάδα της Β. Καρολίνας
Το δίκτυο αυτής της περιοχής, που αποτελείται από πέντε κομητείες, πραγματοποίησε τέσσερις συναντήσεις με θέμα την ανάλυση και εξεύρεση των πόρων που είναι αναγκαίοι για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων. Επιπλέον, α) προώθησε τις διαθέσιμες πηγές πληροφόρησης για την επιχειρηματικότητα σε έξι αγροτικές δημόσιες βιβλιοθήκες, β) δημιούργησε μια ομάδα εθελοντών συμβούλων επιχειρήσεων, γ) δημιούργησε θερμοκοιτίδα επιχειρήσεων και δ) κατασκεύασε ένα εργαλείο, βασισμένο στο διαδίκτυο, για την υποστήριξη των επιχειρήσεων.
Το δίκτυο στην Βορειοανατολική Β. Καρολίνα
Εδρεύοντας στην πόλη Elisabeth, το δίκτυο της επικεντρώθηκε στους νέους αφροαμερικάνους επιχειρηματίες.
Το δίκτυο στην Νοτιοανατολική Β. Καρολίνα
Εδρεύει στην πόλη Lumberton, και εφαρμόζει πρόγραμμα για την ευαισθητοποίηση των ηγετών της τοπικής αυτοδιοίκησης για τον ρόλο της επιχειρηματικότητας.
Το δίκτυο στην Κεντρική και Νότια Β. Καρολίνα
Το δίκτυο, που εδρεύει στο Asheboro, επιδιώκει την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας στους τομείς της μεταποίησης, των τεχνών, του τουρισμού και των φυσιολατρικών δραστηριοτήτων.
Το δίκτυο στην Βορειοδυτική Β. Καρολίνα
Στο δίκτυο περιλαμβάνονται επιχειρηματικοί φορείς παροχής υπηρεσιών, δημόσιες βιβλιοθήκες και τα γραφεία εύρεσης εργασίας. Το δίκτυο συλλέγει δεδομένα που προσφέρει σε νέους και μικρομεσαίους επιχειρηματίες μέσω ενός εργαλείο που βασίζεται στο διαδίκτυο.
Το δίκτυο στην Νοτιοδυτική Β. Καρολίνα
Στο πλαίσιο αυτού του δικτύου το Πανεπιστήμιο της Δυτικής Καρολίνας και το Haywood Community College ήρθαν σε συμφωνία για την προσφορά ενός εκπαιδευτικού προγράμματος «2+2» ετών για την επιχειρηματικότητα.
Λόγω της εξαιρετικά επιτυχημένης πορείας του προγράμματος, τα στελέχη του RC και του ΙΑΕ προσπαθούν να κινητοποιήσουν τους φορείς, δημόσιους και ιδιωτικούς, ώστε να καταφέρουν να αυξήσουν τα αναγκαία κεφάλαια για τη συνέχιση των περιφερειακών δικτύων και μετά το τέλος της επιχορήγησης.
Ενδιαφέρουσα δράση στο πλαίσιο του προγράμματος είναι οι κατασκηνώσεις επιχειρηματικότητας. Μερικά γυμνάσια και λύκεια, με την υποστήριξη του προγράμματος, έχουν δημιουργήσει κατασκηνώσεις επιχειρηματικότητας για μαθητές γυμνασίου και λυκείου. Στις κατασκηνώσεις αυτές οι μαθητές εκτός των μαθημάτων επιχειρηματικότητας εξετάζουν ορισμένους βασικούς οικονομικούς τομείς ανάπτυξης, όπως τα τοπικά συστήματα παραγωγής τροφίμων και οι παραγωγικές δραστηριότητες που στηρίζονται στην οικολογία.
Όσον αφορά την προώθηση της επιχειρηματικότητας μεταξύ των μειονοτικών κοινοτήτων, αναπτύχθηκε ένα βίντεο με τη συνεισφορά οργανισμών που υπηρετούν τις κοινότητες αυτές. Το βίντεο “με τα δικά τους λόγια” προβάλει το προφίλ των επιχειρηματιών της κάθε μειονότητας στη Β. Καρολίνα, όπως αφροαμερικάνους, ινδιάνους και ισπανόφωνους επιχειρηματίες.
Λόγοι επιτυχίας …
Η αφοσίωση στο όραμα της διαρκούς και βιώσιμης ανάπτυξης πολλών φορέων της πολιτείας, όπως τοπική αυτοδιοίκηση, μη κερδοσκοπικοί οργανισμού, πανεπιστήμια και εκπαιδευτικά ιδρύματα αποτέλεσε τον βασικότερο λόγο για την μέχρι σήμερα επιτυχία του προγράμματος.
Εμπόδια και λύσεις που υιοθετήθηκαν…
Η πολιτεία είναι τόπος διαμονής πολλών φυλετικών μειονοτήτων. Οι άνθρωποι που ανήκουν σε αυτές τις μειονότητες είναι συνήθως φτωχοί ή βρίσκονται στα όρια της φτώχιας. Αρκετές φορές στο παρελθόν έγινε προσπάθεια τόσο από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση όσο και από τις τοπικές κυβερνήσεις για την ανάπτυξη αυτών των μειονοτήτων με αποτελέσματα πολύ φτωχά. Το RC και το ΙΑΕ ακολούθησαν μια νέα πολιτική προσέγγισης αυτών των ανθρώπων χρησιμοποιώντας εργαλεία από την δική τους γλώσσα και πολιτισμό.
Η δράση του «Πέρα από το περίπτερο της λεμονάδας»
Το «Περίπτερο της Λεμονάδας»1, είναι ένα υποστηρικτικό πρόγραμμα το οποίο ασχολείται με την ανάπτυξη και την υποστήριξη της νεανικής επιχειρηματικότητας, καθώς όλο και περισσότεροι συνειδητοποιούν ότι οι επιχειρηματίες και οι ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων είναι η πραγματική κινητήρια δύναμη της τοπικής οικονομίας.
Πολλοί είναι οι αιρετοί και οι υπεύθυνοι σε θέματα οικονομικής ανάπτυξης καιεπιχειρηματικότητας που ανταποκρινόμενοι στην νέα πραγματικότητα έχουν εκπονήσει και εφαρμόσει πολιτικές, «φιλικές προς τους επιχειρηματίες», όπως είναι τα νέα δανειοδοτικά προγράμματα, οι θερμοκοιτίδες, η εκτεταμένη τεχνική βοήθεια και άλλα παρόμοια. Τα εργαλεία αυτά είναι πολύ χρήσιμα, αλλά είναι κυρίως προσανατολισμένα σε νυν ιδιοκτήτες επιχειρήσεων.
Τι γίνεται όμως με την επόμενη γενιά των επιχειρηματιών; Παλιά, οι περισσότεροι επιχειρηματίες ήταν γιοι ή κόρες ιδιοκτητών επιχειρήσεων. Αυτοί μάθαιναν τις επιχειρήσεις ζώντας ή δουλεύοντας στην οικογενειακή επιχείρηση ή μιλώντας για αυτήν στο τραπέζι της κουζίνας. Αυτή η μέθοδος λειτουργεί ακόμα και σήμερα.
Ωστόσο, δεν έχουν όλοι γονείς που είναι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων. Τι θα γίνει με όλους τους υπόλοιπους; Το θετικό είναι ότι πλέον η επιχειρηματικότητα μπορεί να διδαχθεί σε όλους τους νέους, καθώς δεν μπορούν να στηρίζονται μόνο σε γονείς που κληρονομούν το «επιχειρηματικό γονίδιο» στα παιδιά τους. Χάρη στην άνθηση, λοιπόν, που σημειώνεται στον τομέα της επιχειρηματικής εκπαίδευσης, όλοι οι νέοι μπορούν να μάθουν τις βασικές αρχές για το τι σημαίνει να είσαι επιχειρηματίας.
Έτσι, λοιπόν τα στελέχη του RC και του ΙΑΕ, θεωρώντας ότι η κοινότητά θα επωφεληθεί από την ίδρυση προγραμμάτων επιχειρηματικότητας, προτείνουν την «απόδραση» από τη νοοτροπία «πίσω από το περίπτερο της λεμονάδας». Οι επιχειρηματικές δεξιότητες είναι ουσιαστικής σημασίας για όλους τους νέους στις σημερινές ανταγωνιστικές αγορές.
Η εκπαίδευση των νέων σε θέματα επιχειρηματικότητας δεν αφορά μόνο την εκπαίδευση. Όταν γίνεται σωστά, η επιχειρηματικότητα μπορεί να είναι ένα δυναμικό αναπτυξιακό εργαλείο και ένα εργαλείο εκπαίδευσης. Στα μαθήματα, για παράδειγμα, των μαθηματικών και της φυσικής χρησιμοποιούνται πραγματικά παραδείγματα. Επίσης, συνδέει τους μαθητές με τον πραγματικό κόσμο, με εφαρμογές που διατηρούν τις πληροφορίες και μπορούν να κατανοήσουν τις συνάφειες από το μάθημα. Αντί λοιπόν, να βλέπουν ματαιότητες και ανυπέρβλητα εμπόδια, βλέπουν ευκαιρίες που μπορούν να επιλυθούν μέσω των κοινωνικών ή εμπορικών επιχειρήσεων.
Πιο συγκεκριμένα, η επιχειρηματική εκπαίδευση χτίζει πολίτες με τρεις τρόπους:
- Με την εμπλοκή των μαθητών και τη βελτίωση των ακαδημαϊκών επιδόσεων τους, αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητές αποφοίτησης και επιδιώκοντας περισσότερη εκπαίδευση.
- Με τη διδασκαλία της επιχειρηματικής σκέψης και νοοτροπίας. Οι επιχειρηματίες πρέπει να είναι δημιουργικοί και να αξιοποιούν τις ευκαιρίες για να μπορέσουν να βελτιώσουν τις κοινότητές τους και τον τόπο εργασίας τους.
- Με την ενθάρρυνση των μαθητών να δημιουργήσουν τις δικές τους επιχειρήσεις, διότι οι μικρές επιχειρήσεις δημιουργούν θέσεις εργασίας και διατηρούν τις επενδύσεις τους στην κοινότητα.
Σήμερα, υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι και οργανώσεις σε όλη τη Β. Καρολίνα που πιστεύουν ότι η νεανική επιχειρηματικότητα είναι σημαντική και έχουν ήδη αναλάβει πρωτοβουλίες για να ξεκινήσουν προγράμματα στήριξης στις κοινότητές τους, ενώ τα οφέλη για την ενδυνάμωση της νέας επιχειρηματικότητας είναι σημαντικά.
Αποστολή της συγκεκριμένης δράσης είναι να περάσει το μήνυμα, «μην το κάνεις μόνος». Οι γονείς, οι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων και ο μέσος πολίτης φαίνεται ότι είναι δεσμευμένοι να βοηθήσουν στην επιτυχία της νεανικής επιχειρηματικότητας. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι η άσκηση της νεανικής επιχειρηματικότητας στην κάθε περιοχή θα είναι εύκολη, όμως οι νέοι δε θα είναι μόνοι σε αυτήν την προσπάθεια.
Έτσι λοιπόν το πρόγραμμα εκπαίδευσης επιχειρηματικότητας «πέρα από το περίπτερο της λεμονάδας» προσφέρει τα κατάλληλα εκπαιδευτικά εργαλεία-προγράμματα, προσαρμοσμένα στις απαιτήσεις της κάθε περιοχής, με σκοπό την προώθηση και την ανάπτυξη της νεανικής επιχειρηματικότητας.
Τα εκπαιδευτικά προγράμματα που έχουν δημιουργηθεί μέχρι σήμερα είναι τα παρακάτω:
- 4-H: Πρόγραμμα για τις καλοκαιρινές κατασκηνώσεις και για τις ώρες μετά το σχολείο.
- Συμβούλιο για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας Council for Entrepreneurial Development (CED): Πρόγραμμα για παιδιά ηλικίας 6-12 ετών.
- Μελλοντικοί επιχειρηματικοί ηγέτες της Αμερικής (Future Business Leaders of America – FBLA): Πρόγραμμα που βασίζεται στην εκπαίδευση των παιδιών στο σχολείο όπου παίρνουν μέρος σε μια σειρά από εκδηλώσεις και δραστηριότητες.
- Granville Academy: Παρέχει στους νέους τις δεξιότητες που απαιτούνται στον τομέα της επιχειρηματικότητας, τα χρηματοοικονομικά, στην μηχανική και έχει διάρκεια 5 έτη.
- Νεανική στόχευση junior achievement: Διατίθεται σε όλη τη διάρκεια τουσχολικού προγράμματος και κάποιες ώρες μετά την κανονική λήξη του.
1 Το περίπτερο της λεμονάδας είναι ένας χαρακτηριστικός «θεσμός» της αμερικανικής γειτονιάς. Σε αμερικανικές ταινίες έχουμε δει παιδάκια, συνήθως του δημοτικού, να στύβουν λεμόνια και να
παρασκευάζουν λεμονάδα, την οποία πωλούν σε περαστικούς στήνοντας ένα μικρό τραπεζάκι
–περίπτερο, συνήθως μπροστά στο σπίτι ενός από την παρέα. Η πώληση της λεμονάδας θεωρείται ως ένα πρώτο βήμα επιχειρηματικότητας για την αμερικανική κοινωνία. Αντίστοιχα παραδείγματα
μπορούμε να αναφέρουμε και για την Ελλάδα. Σε αρκετούς τουριστικούς προορισμούς, όπως τα νησιά του Αιγαίου, τα παιδιά της περιοχής μαζεύουν κογχύλια ή άλλα «πολύτιμα» αντικείμενα και στήνουν ένα τραπεζάκι – περίπτερο για να τα πωλούν στους τουρίστες.
Διαδικτυακοί τόποι:
www.ncprojectgate.org
Ο Χριστόδουλος Κουτσουλιάνος είναι συγγραφέας και αρθρογράφος σε ελληνικά και ξένα έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα. Πρώην διευθυντής της Κοινωφελούς Επιχείρησης του Δήμου Καλαμαριάς. Επικοινωνία: http://www.koutsoulianos.gr/ Youtube Facebook Linkedin