Οι φυλετικές προκαταλήψεις στην επιστήμη και την ιατρική βλάπτουν την υγεία των ανθρώπων, γράφει η Layal Liverpool στο νέο της βιβλίο «Systemic: How Racism Is Making Us Ill.»
Η οπτική της γωνία για το πως «ο ρατσισμός μας αρρωσταίνει», είναι χωρίς άλλο εντυπωσιακή.
Σε συνέντευξη της στον David Robson για τη «λιτανεία» των ανισοτήτων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης για το BBC FUTURE αποκαλύπτει προσωπικές εμπειρίες αλλά και στοιχεία ερευνών της.
Όταν η Layal Liverpool ήταν έφηβη στην Ολλανδία, άρχισε να παρατηρεί μικρές κηλίδες απώλειας χρωστικής στο πρόσωπο και τα χέρια της. Της συνταγογραφήθηκαν αντιβιοτικά και αντιμυκητιακά φάρμακα, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Υπέθεσε ότι ήταν μια πολύ σπάνια και μη θεραπεύσιμη κατάσταση.
Ήταν τελικά αρκετή μόνο μια φορά που συνάντησε έναν δερματολόγο στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο οποίος είχε επίσης πιο σκούρο δέρμα, για ανακαλύψει ότι η πραγματική αιτία ήταν το έκζεμα.
Συμπέρανε ότι οι άλλοι γιατροί που είχε δει – οι οποίοι ήταν κυρίως λευκοί – απλώς δεν ήξεραν πώς μπορεί να εμφανιστεί η πάθηση στο καφέ δέρμα, οδηγώντας σε λάθος διάγνωση!!!
Αφού εργάστηκε ως βιοϊατρική ερευνήτρια, η Λίβερπουλ είναι τώρα δημοσιογράφος επιστημονικών θεμάτων και το πρώτο της βιβλίο “Systemic: How Racism Is Making Us Ill” εξετάζει το χάσμα υγείας μεταξύ των περιθωριοποιημένων εθνοτικών ομάδων και των λευκών ομολόγων τους, και τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να διορθωθεί. Μίλησε στον συνάδελφό της επιστημονικό συγγραφέα Ντέιβιντ Ρόμπσον για όσα ανακάλυψε.
Τι σας ενέπνευσε να γράψετε αυτό το βιβλίο;
«Έγινα πρόσφατα μαμά και στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι μαύρες γυναίκες σαν εμένα έχουν τέσσερις φορές περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του τοκετού σε σύγκριση με τις λευκές γυναίκες. Υπάρχουν παρόμοια στατιστικά στοιχεία σε πολλά άλλα μέρη, και ως επιστημονικός δημοσιογράφος με υπόβαθρο στην ιατρική έρευνα, ένιωσα υποχρεωμένος να το εξετάσω.
Νόμιζα ότι ήξερα πολλά για αυτό το θέμα, αλλά σοκαρίστηκα ακόμη και με αυτό που ανακάλυψα. Διαπίστωσα ότι οι περιθωριοποιημένες φυλετικές και εθνοτικές ομάδες σε πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο αντιμετωπίζουν πολύ χειρότερα αποτελέσματα υγείας σε πολλούς τομείς εκτός από τη μητρότητα – συμπεριλαμβανομένων των μολυσματικών ασθενειών, των καρδιαγγειακών παθήσεων, του καρκίνου, των καταστάσεων ψυχικής υγείας. Θα χαρακτήριζα τον ρατσισμό ως κρίση δημόσιας υγείας. Κάνει τα συστήματα υγείας μας άδικα, αλλά και αναποτελεσματικά: σπαταλά χρόνο, χρήμα και πόρους».
Πώς επηρεάζει ο ρατσισμός την φροντίδα της ψυχικής υγείας;
«Υπάρχουν πολλές ανισότητες που πρέπει να ληφθούν πιο σοβαρά υπόψη. Βλέπουμε, για παράδειγμα, ότι οι μαύροι είναι πιο πιθανό να κρατούνται παρά τη θέλησή τους για ψυχιατρική φροντίδα. Στις ΗΠΑ, οι μαύροι άνδρες είναι πιο πιθανό να καταλήξουν να σκοτωθούν από την αστυνομία όταν έχουν ένα επεισόδιο ψυχικής υγείας σε σύγκριση με τους λευκούς άνδρες. Η έρευνα δείχνει ότι αυτό μπορεί να οφείλεται στην αντίληψη ότι οι μαύροι είναι πιο απειλητικοί ή επικίνδυνοι.»
«Ο ρατσισμός μπορεί επίσης να επηρεάσει τις διαγνώσεις. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η κατάθλιψη υποδιαγιγνώσκεται και υποθεραπεύεται μεταξύ των περιθωριοποιημένων ομάδων, ενώ η σχιζοφρένεια σε ορισμένες περιπτώσεις υπερδιαγιγνώσκεται στους μαύρους στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ. Έτσι μπορεί να υπάρχουν κάποια στερεότυπα και αντιλήψεις που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο οι επαγγελματίες ερμηνεύουν τους έγχρωμους ανθρώπους και τις συνθήκες που μπορεί να τους επηρεάζουν, κάτι που είναι πρόβλημα.
Τέλος, σε πολλές χώρες οι έγχρωμοι άνθρωποι διαπιστώνουν ότι οι εμπειρίες του ρατσισμού και οι επιπτώσεις του στην ευημερία τους δεν λαμβάνονται σοβαρά υπόψη από τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας. Αυτό μπορεί να μειώσει την προθυμία των ανθρώπων να αναζητήσουν φροντίδα για να μιλήσουν για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, όταν είναι ευάλωτοι και χρειάζονται υποστήριξη.»
Αναφέρετε έρευνα που δείχνει ότι οι φοιτητές ιατρικής συχνά έχουν εντελώς ψευδείς πεποιθήσεις σχετικά με τις βιολογικές διαφορές μεταξύ ανθρώπων διαφορετικών εθνοτήτων. Ποια είναι κάποια παραδείγματα αυτών των παρανοήσεων;
Στην αρχή του βιβλίου, εξετάζω αυτή την «πεποίθηση» ότι το δέρμα των μαύρων είναι πιο παχύ από το δέρμα των λευκών ή ότι οι νευρικές απολήξεις τους είναι λιγότερο ευαίσθητες – έτσι ώστε οι μαύροι να βιώνουν τον πόνο διαφορετικά. Περίπου οι μισοί φοιτητές ιατρικής στις ΗΠΑ πίστεψαν μερικές από αυτές τις ψευδείς ιδέες.
Αυτό είναι μόνο ένα παράδειγμα, αλλά και σε άλλους τομείς οι μύθοι έχουν μεταφραστεί ακόμη και σε ιατρικούς οδηγούς. Για παράδειγμα, υπήρχαν παλαιότερα οδηγίες για την προσαρμογή των αποτελεσμάτων των νεφρικών τεστ με βάση τη φυλή ενός ασθενούς, με βάση την ιδέα ότι τα νεφρά των μαύρων λειτουργούν διαφορετικά από τα νεφρά των λευκών.
Υπάρχει περιθώριο αισιοδοξίας;
«Κατά τη συγγραφή του βιβλίου, γνώρισα πολλούς ανθρώπους που ενδιαφέρονται για αυτά τα ζητήματα και εργάζονται για να τα αντιμετωπίσουν. Για παράδειγμα, υπάρχει μια οργάνωση που ονομάζεται Five X More που κάνει εκστρατεία για την υγεία της μαύρης μητέρας στο Ηνωμένο Βασίλειο. Διεξήγαγαν μια μελέτη που έδειξε ότι το 43% των μαύρων και μιγάδων γυναικών ανέφεραν ότι βίωσαν διακρίσεις στη φροντίδα μητρότητας. Και έχουν καταλήξει σε συστάσεις για μαύρες που είναι έγκυες για το πώς να συνηγορούν υπέρ του εαυτού τους στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης. Έχουν επίσης προσφέρει εκπαίδευση σε εργαζόμενους στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης που θέλουν να ασχοληθούν με αυτό το ζήτημα και να βεβαιωθούν ότι οι ασθενείς από κάθε υπόβαθρο μπορούν να αισθάνονται άνετα όταν έχουν πρόσβαση στη φροντίδα μητρότητας.
Πολλοί επιστήμονες εργάζονται σκληρά για να αφαιρέσουν την προκατάληψη από την ιατρική τους έρευνα. Και οι γιατροί έχουν αρχίσει να αντιμετωπίζουν τις συστημικές μορφές ρατσισμού και τις φυλετικές ιατρικές πρακτικές που συζητήσαμε στην αρχή της συζήτησής μας. Θα ήθελα πολύ να δω έναν πιο διαδεδομένο υπολογισμό σε όλη την ιατρική, αλλά συμβαίνει ήδη σε μεμονωμένους τομείς, κάτι που είναι εκπληκτικό.