Θετικά κινήθηκε ο επιχειρηματικός τομέας στην Ελλάδα το 2024, καταγράφοντας αύξηση πωλήσεων κατά 2,7% σε αποπληθωρισμένες τιμές, συνεχίζοντας την ανοδική τροχιά του 2023, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Εθνικής Τράπεζας. Η ανάπτυξη αυτή συνέβαλε στην ελαφρά ενίσχυση της θέσης των ελληνικών επιχειρήσεων στην ευρωπαϊκή οικονομία, ανεβάζοντας το μερίδιό τους στο 1,1% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ – μειώνοντας σιγά-σιγά την απόσταση από τα προ κρίσης επίπεδα του 1,7.
Το 2025 αναμένεται να συνεχιστεί η θετική αυτή τάση, με προβλεπόμενο ρυθμό ανάπτυξης 3%. Ξεχωριστή ώθηση δίνει ο τομέας υποστήριξης επιχειρήσεων και επενδύσεων, που «έτρεξε» με ρυθμό 8% το 2024 – τέσσερις φορές πάνω από τον μέσο όρο των υπολοίπων κλάδων. Καθοριστικό ρόλο σε αυτή την επίδοση είχαν η επιτάχυνση των επενδύσεων και τα χρηματοδοτικά εργαλεία του Ταμείου Ανάκαμψης.
Αναμφισβήτητος πρωταγωνιστής, ωστόσο, αναδεικνύεται ο κλάδος πληροφορικής, που συνεχίζει την ανοδική του πορεία. Από 0,4% του ΑΕΠ το 2004, έχει φτάσει σήμερα στο 1,6% – τετραπλασιασμός μέσα σε δύο δεκαετίες. Παρά την πρόοδο, η Ελλάδα παραμένει πίσω σε σχέση με την Ένωση, καθώς ο ευρωπαϊκός μέσος όρος φτάνει το 3,3%. Η απόσταση αυτή δεν είναι μόνο αριθμητική, έχει άμεση επίπτωση στην παραγωγικότητα της ελληνικής οικονομίας.
Και αυτό γιατί, σύμφωνα με την μελέτη της Εθνικής Τράπεζας, κάθε μία ποσοστιαία μονάδα αύξησης της συνεισφοράς του κλάδου πληροφορικής στο ΑΕΠ, μεταφράζεται μεσοπρόθεσμα σε άνοδο της συνολικής παραγωγικότητας της ελληνικής οικονομίας κατά 15%. Τα θεμέλια υπάρχουν: οι ελληνικές επιχειρήσεις πληροφορικής, αν και μικρές σε μέγεθος, είναι ιδιαίτερα δραστήριες, με δαπάνες Έρευνας και Ανάπτυξης που φτάνουν το 11% της προστιθέμενης αξίας τους – υπερδιπλάσιες από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Ωστόσο, η περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου εξαρτάται από έναν βασικό παράγοντα: την αύξηση της ζήτησης για ψηφιακά εργαλεία από το σύνολο των επιχειρήσεων. Και εδώ εντοπίζεται το μεγάλο εμπόδιο. Παρά την πρόοδο στις ψηφιακές υποδομές – όπως οι οπτικές ίνες, το δίκτυο 5G και την ψηφιοποίηση του Δημοσίου– οι ελληνικές επιχειρήσεις παρουσιάζουν σημαντική υστέρηση σε δύο κρίσιμα πεδία: την ψηφιακή ωριμότητα και τις ψηφιακές δεξιότητες του ανθρώπινου δυναμικού.
Σήμερα, μόλις οι μισές ελληνικές επιχειρήσεις έχουν βασικό επίπεδο ψηφιοποίησης, ενώ μόνο το 10-25% χρησιμοποιεί προηγμένα ψηφιακά εργαλεία, όπως η τεχνητή νοημοσύνη. Οι προβλέψεις για το 2030 κάνουν λόγο για αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών μόλις κατά 40% στην Ελλάδα, έναντι 67% του ευρωπαϊκού μέσου όρου – ένα χάσμα που, αν δεν κλείσει, απειλεί να υπονομεύσει σημαντικά την ανταγωνιστικότητα της χώρας στην επόμενη δεκαετία.
Το διακύβευμα είναι άξιο να σημειωθεί: σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της μελέτης, το 70% της νέας προστιθέμενης αξίας στην επόμενη δεκαετία θα προκύψει από ψηφιακά ενεργοποιημένες δραστηριότητες. Για να μη χάσει αυτό το τρένο, η Ελλάδα καλείται να κινηθεί άμεσα και αποφασιστικά – να ενισχύσει το μέγεθος των επιχειρήσεων, να καλλιεργήσει ψηφιακή κουλτούρα και να επενδύσει στις δεξιότητες. Μόνο έτσι θα καταφέρει να πετύχει την αναγκαία «μεγέθυνση» και να εισέλθει σε έναν κύκλο αύξησης της παραγωγικότητας και βιώσιμης ανάπτυξης, που θα μας φέρει σε ανταγωνιστική θέση εντός των 27.