Το νορβηγικό κρατικό ταμείο πλούτου, το μεγαλύτερο παγκοσμίως με αξία 1,8 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, προτείνεται να στραφεί σε επενδύσεις που στοχεύουν στην αντιμετώπιση παγκόσμιων προκλήσεων όπως η κλιματική κρίση και τα ζητήματα υγείας, ακόμη κι αν αυτό συνεπάγεται μικρότερες αποδόσεις. Αυτή την κατεύθυνση πρότεινε μια ομάδα πολιτών στο πλαίσιο εθνικής διαβούλευσης.
Η πρωτοβουλία γεννήθηκε από επτά ΜΚΟ που επιδίωκαν να δώσουν βήμα σε κοινωνικές ομάδες που σπάνια εκπροσωπούνται στον δημόσιο διάλογο. Συγκροτήθηκε ομάδα 56 πολιτών –επιλεγμένων βάσει ηλικίας, φύλου, τόπου διαμονής, επιπέδου εκπαίδευσης και στάσης απέναντι στην κλιματική αλλαγή– οι οποίοι συνεδρίασαν μεταξύ Ιανουαρίου και Μαΐου.
Κατά τις συναντήσεις, εξετάστηκαν προτάσεις για τη χρήση του ταμείου, το οποίο αντλεί πόρους από τα έσοδα πετρελαίου και φυσικού αερίου της χώρας και αντιστοιχεί σε περίπου 326.000 δολάρια ανά κάτοικο. Η ομάδα εισηγήθηκε να διατεθεί συγκεκριμένο ποσοστό του κεφαλαίου σε βιώσιμες επενδύσεις, αναγνωρίζοντας ότι μπορεί να υπάρξει μεγαλύτερος οικονομικός κίνδυνος και χαμηλότερες αποδόσεις, προκειμένου να ενισχυθεί η ανάπτυξη σε χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου.
Μεταξύ των υπόλοιπων προτάσεων ήταν η δημιουργία σαφών οδηγιών για την αξιοποίηση του ταμείου σε περιόδους κρίσεων, όπως πανδημίες ή πολεμικές συγκρούσεις, καθώς και η επανεξέταση του τρόπου ένταξης του ταμείου στον κρατικό προϋπολογισμό. Σήμερα, έως και το 3% της αξίας του μπορεί να διατεθεί στον προϋπολογισμό χωρίς συγκεκριμένο σκοπό.
Η επιτροπή τόνισε πως οι σχετικές δαπάνες θα πρέπει να εστιάζονται σε τομείς με μακροπρόθεσμο κοινωνικό αντίκτυπο –όπως η εκπαίδευση, η επιστημονική έρευνα και η καινοτομία– και όχι σε λειτουργικές ή διοικητικές ανάγκες.
Παράλληλα, έγινε έκκληση για ταχύτερη αξιοποίηση του 2% του ταμείου που έχει προβλεφθεί για απευθείας επενδύσεις σε έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο εξωτερικό – μέχρι σήμερα έχει επενδυθεί μόλις το 0,1%.
«Παρότι προερχόμασταν από διαφορετικά σημεία της χώρας, διαπιστώσαμε ότι μοιραζόμαστε κοινές βασικές αξίες», ανέφερε σε συνέντευξή της στο Reuters η 17χρονη μαθήτρια Lill Synnoeve Ludvigsen από το Τρόντχαϊμ.
Το ταμείο ήδη απέχει από επενδύσεις σε εταιρείες που θεωρείται ότι παραβιάζουν ηθικά πρότυπα. Πρόσφατα αποσύρθηκε από την ισραηλινή Paz Retail and Energy λόγω εμπλοκής της σε δραστηριότητες στους παράνομους ισραηλινούς οικισμούς της Δυτικής Όχθης, καθώς και από τη μεξικανική Pemex λόγω σοβαρών ενδείξεων διαφθοράς.