Με ευρεία αλλά όχι άνετη πλειοψηφία, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τον νέο κλιματικό στόχο της ΕΕ: μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 90% έως το 2040 σε σχέση με τα επίπεδα του 1990. Η απόφαση σηματοδοτεί ένα κρίσιμο βήμα για την ενσωμάτωση του στόχου στο νομοθετικό πλαίσιο της Ένωσης και έρχεται σε μια περίοδο αυξημένων γεωπολιτικών πιέσεων και κοινωνικών αντιστάσεων.
Το πλαίσιο του συμβιβασμού
Ο στόχος συνοδεύεται από τη δυνατότητα κάλυψης έως και 5% μέσω διεθνών πιστώσεων άνθρακα, στοιχείο που αποτέλεσε βασικό μέρος του πολιτικού παζλ για να επιτευχθεί συναίνεση.
Αυτό πρακτικά μεταφράζεται σε εγχώριες μειώσεις της τάξης του 85%, χαμηλότερες από τις συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιστημονικής Συμβουλευτικής Επιτροπής για το Κλίμα, η οποία ζητούσε πλήρη μείωση 90% χωρίς εξαιρέσεις, ώστε η ΕΕ να παραμείνει εντός τροχιάς 1,5°C.
Παρόλα αυτά, ο στόχος παραμένει σημαντικά πιο φιλόδοξος από τις δεσμεύσεις άλλων μεγάλων οικονομιών, όπως της Κίνας.
Η ψηφοφορία
Η τελική απόφαση πέρασε με:
379 υπέρ
248 κατά
10 αποχές
Οι ευρωβουλευτές απέρριψαν πρόταση του ακροδεξιού σχηματισμού Patriots for Europe για πλήρη ακύρωση του στόχου.
Η συμφωνία είχε προηγηθεί από το Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος, με τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να επιδιώκουν μια ισχυρή πολιτική δήλωση ενόψει της COP30 στο Μπέλεμ.
Επόμενο βήμα: εφαρμογή και διαπραγματεύσεις
Το πραγματικό τεστ για το νέο πλαίσιο αρχίζει τώρα. Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ κρατών-μελών και Κοινοβουλίου θα καθορίσουν:
πώς θα μοιραστούν τα βάρη ανά τομέα και χώρα,
ποια εργαλεία θα επιστρατευθούν για την απανθρακοποίηση,
και με ποιους όρους θα επιτραπεί η χρήση διεθνών carbon credits.
Το τελευταίο σημείο αναμένεται να πυροδοτήσει έντονη διαπραγμάτευση, καθώς η αγορά αυτή έχει βρεθεί συχνά στο στόχαστρο για αμφισβητήσιμη ποιότητα και ανεπαρκή πραγματική μείωση εκπομπών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει δεσμευθεί να επιβάλει αυστηρά κριτήρια και διαφάνεια.
Μια δύσκολη συγκυρία για την Ευρώπη
Η έγκριση έρχεται σε μια περίοδο όπου:
πολλές κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν κοινωνική κόπωση απέναντι στις πράσινες πολιτικές,
οι αμυντικές δαπάνες αυξάνονται λόγω του γεωπολιτικού κλίματος,
και η ΕΕ προσπαθεί να προστατεύσει τη βιομηχανία της από τις αμερικανικές δασμολογικές κινήσεις.
Παρά τις πιέσεις, η Ευρωπαϊκή Ένωση επιλέγει να παραμείνει στην πορεία της υψηλής κλιματικής φιλοδοξίας, θεωρώντας ότι το στοίχημα του 2040 αποτελεί κρίσιμο δείκτη αξιοπιστίας του European Green Deal.