Οι διαπραγματεύσεις της COP30 στο Μπελέμ έφτασαν στο ενδιάμεσο σημείο με μια καθαρή εικόνα: η επίτευξη μιας φιλόδοξης τελικής συμφωνίας παραμένει αβέβαιη, ενώ αυξάνεται η πίεση για να μην χαθεί άλλη μια ευκαιρία παγκόσμιας συνεννόησης γύρω από τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Έξω από το συνεδριακό κέντρο, οι Ιθαγενείς της Αμαζονίας πραγματοποίησαν ειρηνική καθιστική διαμαρτυρία, απαιτώντας ουσιαστική συμμετοχή στις διαπραγματεύσεις. Σε συνάντηση με τον πρόεδρο της COP30, Αντρέ Κορέα ντο Λάγκο, επανέφεραν το πιο κρίσιμο μήνυμα της φετινής συνόδου: η προστασία του Αμαζονίου είναι απαραίτητη για την προστασία του κλίματος.
Όπως δήλωσαν οι Munduruku: «Εμείς προστατεύουμε το κλίμα. Ο Αμαζόνιος δεν μπορεί να συνεχίσει να καταστρέφεται για να πλουτίζουν μεγάλες εταιρείες».
Παρότι ο πρόεδρος Λούλα υπογραμμίζει διαρκώς τον ρόλο των Ιθαγενών, πολλοί εξ αυτών εκφράζουν απογοήτευση για τον περιορισμένο χώρο που τους δίνεται στις επίσημες διαδικασίες — ένα ζήτημα που αγγίζει την καρδιά της συζήτησης για δίκαιη μετάβαση.
Η βραζιλιάνικη προεδρία επέλεξε να θέσει ως προτεραιότητα την υλοποίηση των προηγούμενων δεσμεύσεων, αντί το άνοιγμα νέων θεμάτων. Τα πιο ακανθώδη ζητήματα — χρηματοδότηση, εθνικά σχέδια, στόχοι εκπομπών — μεταφέρθηκαν σε παράλληλες διαδικασίες ώστε να αποφευχθούν από την αρχή συγκρούσεις.
Όμως αυτή η επιλογή έχει προκαλέσει ανησυχία σε αρκετές αντιπροσωπείες. Ο αναπληρωτής γενικός γραμματέας του ICC προειδοποίησε ότι η COP30 κινδυνεύει να καταλήξει σε «πολύ αδύναμο αποτέλεσμα», ενώ οι ανάγκες για δράση είναι μεγαλύτερες από ποτέ.
Το μεγάλο ζητούμενο: μια καθαρή δήλωση για τα ορυκτά καύσιμα
Η Βραζιλία και άλλες χώρες πιέζουν για μια ισχυρή κοινή δήλωση προς την κατεύθυνση της δέσμευσης του COP28 για «σταδιακή απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα».
Επειδή το θέμα δεν βρίσκεται στην επίσημη ατζέντα, μια πιθανή λύση είναι να ενταχθεί στο τελικό cover text, την πολιτική καρδιά κάθε συνόδου. Η Νορβηγία και αρκετά κράτη εκφράζουν στήριξη, βλέποντας σε αυτό μια ευκαιρία για να σταλεί μήνυμα παγκόσμιας ενότητας — ειδικά σε μια χρονιά που οι ΗΠΑ έχουν αποσυρθεί από τη διεθνή κλιματική σκηνή.
Η COP30 δεν εξελίσσεται μόνο ως τεχνική σύνοδος, αλλά ως κρίσιμη στιγμή για: τη δικαιοσύνη στη μετάβαση, την ενίσχυση των Ιθαγενών κοινοτήτων, την παγκόσμια χρηματοδότηση για ανθεκτικές οικονομίες, και το αν ο κόσμος θα στείλει επιτέλους ένα σαφές μήνυμα για το μέλλον των ορυκτών καυσίμων.
Καθώς οι διαπραγματεύσεις μπαίνουν στην τελική εβδομάδα, η πρόκληση είναι ξεκάθαρη: να υπάρξει ένα αποτέλεσμα αντάξιο των αναγκών, όχι των ελάχιστων πολιτικών ισορροπιών.