Σε ολόκληρο τον κόσμο, τα ορεινά οικοσυστήματα φαίνεται να επηρεάζονται από την κλιματική αλλαγή πιο γρήγορα και πιο έντονα σε σχέση με τις πεδινές περιοχές, με συνέπειες που αγγίζουν δισεκατομμύρια ανθρώπους που κατοικούν ή εξαρτώνται από αυτά τα περιβάλλοντα. Τα συμπεράσματα αυτά προκύπτουν από μια εκτενή διεθνή μελέτη που δημοσιεύθηκε στο «Nature Reviews Earth & Environment».
Η ανασκόπηση των δεδομένων δείχνει ότι τα πρότυπα θερμοκρασίας, βροχόπτωσης και χιονόπτωσης στα βουνά μεταβάλλονται με ολοένα και ταχύτερο ρυθμό κατά την περίοδο 1980-2020. Σύμφωνα με τα ευρήματα, οι ορεινές ζώνες θερμαίνονται περίπου 0,21 βαθμούς Κελσίου ανά αιώνα πιο γρήγορα από τις γειτονικές πεδιάδες. Παράλληλα, καταγράφονται συχνότερα ακραία επεισόδια βροχόπτωσης και μια αξιοσημείωτη μείωση της ποσότητας χιονιού. Αυτό είναι ιδιαίτερα κρίσιμο αν αναλογιστεί κανείς ότι περισσότερο από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι εξαρτώνται από τους ορεινούς υδάτινους πόρους — συμπεριλαμβανομένων μεγάλων πληθυσμών σε Κίνα και Ινδία.
«Τα ορεινά οικοσυστήματα παρουσιάζουν ομοιότητες με τις πολικές περιοχές και υπόκεινται σε εξίσου ραγδαίες αλλαγές», σημειώνει ο Νικ Πεπάιν, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ. «Και τα δύο περιβάλλοντα χάνουν χιόνι και πάγο με ταχύ ρυθμό, ενώ παρατηρούνται σημαντικές μεταβολές στη βιοποικιλότητα και στις τοπικές διεργασίες. Αυτό που συχνά δεν γίνεται αντιληπτό είναι πως σε μεγαλύτερα υψόμετρα η ένταση των κλιματικών αλλαγών μπορεί να είναι ακόμη πιο έντονη», προσθέτει.
Τα πρόσφατα ακραία καιρικά φαινόμενα καθιστούν σαφή την ανάγκη για άμεσες παρεμβάσεις. Ο Πεπάιν υπενθυμίζει το φετινό καλοκαίρι στο Πακιστάν, όπου ισχυρές βροχοπτώσεις σε ορεινές περιοχές οδήγησαν σε ένα από τα πιο φονικά επεισόδια μουσώνων των τελευταίων ετών, με περισσότερους από 1.000 νεκρούς.
Παράλληλα, η έλλειψη εκτεταμένων μετεωρολογικών δεδομένων στα ορεινά παραμένει σημαντικός περιορισμός. Η δυσκολία πρόσβασης και η πολυπλοκότητα της συντήρησης κλιματικών σταθμών σε αυτές τις περιοχές καθιστούν την παρακολούθηση των αλλαγών ιδιαίτερα απαιτητική, αφήνοντας κρίσιμα κενά στην κατανόηση των εξελίξεων.