Οι ασφαλιστικές εταιρείες αποκτούν μια νέα, προσοδοφόρα δραστηριότητα μέσα στην κλιματική κρίση: δεν περιορίζονται πλέον στο να καλύπτουν ζημιές μετά από ακραία φαινόμενα, αλλά προσφέρουν – με το αζημίωτο – υπηρεσίες πρόληψης, βοηθώντας τους εταιρικούς πελάτες να αποφύγουν την καταστροφή πριν συμβεί. Η στροφή αυτή αντικατοπτρίζει έναν κόσμο όπου οι φυσικοί κίνδυνοι είναι πια τόσο συχνοί και κοστοβόροι, ώστε οι επιχειρήσεις αναζητούν καθοδήγηση επιβίωσης πριν καν υπογράψουν ασφαλιστήριο.
Στην Αμβέρσα, στην οροφή ενός τεράστιου συγκροτήματος αποθηκών της Katoen Natie, ο ειδικός κλιματικού κινδύνου Ρούμπεν Τόρες Ρίκο – μέλος της Zurich Resilience Solutions (ZRS), της συμβουλευτικής μονάδας της Zurich Insurance – εξετάζει εξονυχιστικά κάθε πιθανή πηγή κινδύνου: σπασμένους φεγγίτες από χαλάζι, χαλαρά φωτοβολταϊκά που μπορεί να παρασυρθούν από ισχυρούς ανέμους, συσσωρευμένα νερά που ήδη ενθαρρύνουν μούχλα. «Αν δεν καθαριστεί, θα καταλήξει σε διαρροή», προειδοποιεί τον υπεύθυνο ρίσκου. Μια τέτοια αστοχία θα μπορούσε να προκαλέσει ζημιές εκατομμυρίων σε χιλιάδες προϊόντα.
Πριν λίγα χρόνια, αυτό το επάγγελμα ουσιαστικά δεν υπήρχε. Σήμερα, η ZRS διαθέτει περίπου 50 μηχανικούς κλιματικού κινδύνου και συνολικά εκατοντάδες risk engineers. Η μονάδα αναπτύσσεται τρεις φορές γρηγορότερα από το παραδοσιακό ασφαλιστικό σκέλος, με ετήσια αύξηση 20%. Η Zurich προσλαμβάνει δεκάδες νέους ειδικούς κάθε χρόνο και προβλέπει ότι ο όγκος αυτών των υπηρεσιών θα διπλασιαστεί τα επόμενα πέντε χρόνια. Πρακτικά, ο όμιλος κερδίζει τόσο από την πρόληψη όσο και από την ασφάλιση όσων δεν προλαβαίνουν να θωρακιστούν.
Παράλληλα, οι κλιματικές ζημιές αυξάνονται με ταχύτητα. Η S&P Global εκτιμά ότι οι 1.200 μεγαλύτερες εισηγμένες εταιρείες θα αντιμετωπίζουν ως το 2050 ετήσια κόστη 1,2 τρισ. δολαρίων λόγω φυσικών κινδύνων, αν δεν προσαρμοστούν – ενώ μόνο το 25% έχει δημοσιοποιήσει σχετικό σχέδιο. Οι ασφαλιστικές από την πλευρά τους καταβάλλουν συνεχώς μεγαλύτερες αποζημιώσεις: οι ασφαλισμένες απώλειες από φυσικές καταστροφές άγγιξαν φέτος τα 100 δισ. δολάρια στο πρώτο εξάμηνο, ένα από τα υψηλότερα επίπεδα στην ιστορία.
Έτσι δημιουργήθηκε μια νέα αγορά: υπηρεσίες συμβουλευτικής για την ενίσχυση κτιρίων, υποδομών, εργοστασίων και λιμένων απέναντι στα ακραία φαινόμενα. Η ZRS έχει βοηθήσει τη Volkswagen να ενισχύσει αντιπλημμυρικά συστήματα σε εργοστάσιο, ενώ έχει συμβουλεύσει τη Maersk στην ενδυνάμωση λιμενικών εγκαταστάσεων. Ο στόχος δεν είναι μόνο να μειωθεί ο κίνδυνος για τον πελάτη — αλλά και για την ίδια την ασφαλιστική, που γνωρίζει ότι κάθε προληπτική δράση αποτελεί μελλοντική εξοικονόμηση από αποζημιώσεις.
Οι ανταγωνιστές δεν μένουν πίσω. Chubb, FM Global και Axa έχουν αναπτύξει τις δικές τους ομάδες μηχανικών κλιματικού κινδύνου. Η Axa απασχολεί 280 συμβούλους περιουσιακών κινδύνων, ενώ η Tokio Marine επένδυσε περίπου 640 εκατ. δολάρια για να αγοράσει εξειδικευμένη εταιρεία μηχανικών ανθεκτικότητας — μια από τις πρώτες τέτοιες εξαγορές στον κλάδο.
Το αποτέλεσμα είναι ότι το ασφαλιστικό μοντέλο μετασχηματίζεται: οι εταιρείες δεν αγοράζουν μόνο αποζημίωση μετά την καταστροφή, αλλά και καθοδήγηση που μειώνει την πιθανότητα να τη ζήσουν. Σε πολλές περιπτώσεις, οι ασφαλιστές θέτουν ως προϋπόθεση την εφαρμογή μέτρων ανθεκτικότητας. Χαρακτηριστικά, μια γερμανική βιομηχανία δεν μπορούσε να ασφαλιστεί αν δεν ενίσχυε τις υποδομές της· όταν το έκανε, η Zurich συμφώνησε να την καλύψει.
Η αλλαγή της κλιματικής γεωγραφίας ενισχύει τη ζήτηση. Στην Αμβέρσα, οι μηχανικοί της ZRS μελετούν αναχώματα, ελέγχουν αποχετεύσεις, επιθεωρούν φωτοβολταϊκά και αξιολογούν την αντοχή παλαιών αποθηκών. Μερικές φορές, οι εκτιμήσεις αποδεικνύονται σοκαριστικές: στις εγκαταστάσεις της Katoen Natie στο Χιούστον, κατέληξαν ότι ένας κυκλώνας κατηγορίας 3 θα μπορούσε να ξεριζώσει οροφές και να πλημμυρίσει τρεις αποθήκες, προκαλώντας ζημιές που θα χρειαζόταν ένας χρόνος για να αποκατασταθούν. Όμως η μεγαλύτερη μελλοντική απειλή, λένε, είναι οι ακραίες βροχοπτώσεις.
Δεν είναι τυχαίο που ο επικεφαλής ρίσκου της Katoen Natie παραδέχεται ότι η ασφάλιση θυμίζει όλο και περισσότερο «σύμβαση συντήρησης». Αυτό αντικατοπτρίζει τη νέα πραγματικότητα: ο κλάδος περνά από τον ρόλο του παθητικού πληρωτή ζημιών σε εκείνον του ενεργού συνεργάτη διαχείρισης κινδύνων — σε μια εποχή όπου οι κλιματικές καταστροφές δεν θεωρούνται απλώς πιθανές, αλλά σχεδόν αναμενόμενες. Καθώς η κλιματική κρίση μετασχηματίζει την παγκόσμια οικονομία, οι ασφαλιστικές κινούνται για να διασφαλίσουν ότι δεν θα μείνουν θεατές.