Αναμφίβολα η μεγαλύτερη ανακάλυψη του 20ου αιώνα ήταν η ανακάλυψη της δομής του DNA. Μετά από αυτό τίποτα πια δεν θα ήταν όπως πριν. Τι το κάνει όμως τόσο σημαντικό;
Όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί, ως γνωστόν, αναπτύσσονται και αναπαράγονται. Για τις δύο αυτές απαραίτητες διαδικασίες χρειάζονται νέα κύτταρα, που όμως πρέπει να “ξέρουν” τι να “κάνουν”. Π.χ. να γίνουν δερματικά για να επουλώσουν μια πληγή, κύτταρα του αίματος, των πνευμόνων ή μήπως ωάρια ή σπερματοζωάρια για τη δημιουργία απογόνων;Ποιος “πληροφορεί” αυτά τα νέα κύτταρα τι να κάνουν και πώς να επιβιώσουν;
Ο Mendel από νωρίς (1866) απέδειξε ότι κάποιο υλικό μέσο μεταφέρει αυτές τις γενετικές πληροφορίες. Ταυτόχρονα, το 1869 ανακαλύπτεται στο πυρήνα των κυττάρων μια ουσία με όξινη αντίδραση, που πολύ αργότερα (1889)και αφού μελετήθηκε, ονομάστηκε νουκλεϊκό οξύ. Οι δύο ανακαλύψεις τότε δεν συσχετίστηκαν, έπρεπε να φτάσουμε στο 1928 και στο περίφημο πείραμα του Griffith.
Ο Griffith απέδειξε ότι η γενετική πληροφορία μεταφερόταν από νεκρά βακτήρια σε ζωντανά και ότι το υλικό μέσο μεταφοράς της άντεχε σε υψηλή θερμοκρασία. Δεκάξι χρόνια μετά ο Αvery υποστήριξε ότι αυτό το σταθερό θερμικά στοιχείο δεν είναι άλλο από το DNA.
Στην αρχή κανείς δεν αξιολόγησε σοβαρά αυτές τις ανακαλύψεις (ως συνήθως). Το DNA όπως το γνωρίζαμε τότε, φαινόταν αρκετά απλό μόριο για να μπορεί να λειτουργεί τόσο πολύπλοκα, δηλαδή να αποθηκεύει και να μεταφέρει ένα τεράστιο όγκο πληροφοριών. Το κλίμα άλλαξε όταν ο Chargaff, δίνοντας μόνο αυτός βάση στο δουλειά του Avery, υποστήριξε ότι το DNA είναι ίδιο σε κύτταρα του ίδιου είδους, αλλά διαφέρει σημαντικά σε κύτταρα διαφορετικών ειδών.
Αυτή η διαπίστωση έκανε πιθανότερο υποψήφιο για γενετικό υλικό το DNA από τις πρωτεΐνες (που τότε ήταν μια πιθανότητα). Έκτοτε όλοι άρχισαν να ενδιαφέρονται για την ανακάλυψη της δομής αυτού του μορίου και το τρόπο που αποθηκεύει τη γενετική πληροφορία.
Το 1951, μια κρυσταλλογράφος ακτίνων Χ στο King’s College του Λονδίνου, σε διάλεξή της υποστήριξε ότι το DNA θα μπορούσε να δημιουργεί μια μεγάλη έλικα. Ήταν η Rosalind Franklin και ήταν μόνο 31 ετών. Η πρότασή της προήλθε από φωτογραφίες κρυστάλλων DNA που πήρε με ακτίνες Χ. Στη διάλεξη ήταν παρών ο Watson, που συνεργαζόταν με τον Crick στο Cambridge, για να δημιουργήσουν μια εικόνα της δομής του DNA, που να ταιριάζει με όλα τα μέχρι τότε δεδομένα. Μέχρι το 1952 δεν είχαν καταφέρει τίποτα. Το τριών αλυσίδων μοντέλο τους με τις βάσεις προς έξω ήταν αποτυχία.
Η Franklin αντιθέτως εργαζόταν μόνη της. Η ζωή ήταν δύσκολη για μια νέα γυναίκα επιστήμονα, αποκλεισμένη από τις ανδροκρατούμενες πανεπιστημιακές λέσχες, όπου γινόταν η ανταλλαγή απόψεων και πληροφοριών. Με τον συνάδελφό της Maurice Wilkins δεν είχε τη καλύτερη συνεργασία. Τον Ιανουάριο του 1953 ο Wilkins, καταλαβαίνοντας την αξία της δουλειάς της, έδειξε εν αγνοία της μια από τις φωτογραφίες της στον Watson, τη περίφημη φωτογραφία 51. Ο Watson έμεινε με το στόμα ανοιχτό, όπως είπε ο ίδιος αργότερα. Η φωτογραφία έδειχνε ξεκάθαρα ότι το DNA έχει μορφή έλικας.
Ωστόσο οι Watson και Crick χρειάζονταν για το μοντέλο τους περισσότερες λεπτομέρειες, χρειάζονταν νούμερα. Αυτές οι πληροφορίες περιέχονταν σε σύντομη ανεπίσημη αναφορά της ίδιας της Franklin σε συνάδελφο τους στο Cambridge. Αυτός με τη σειρά του, τους προώθησε την αναφορά πάλι εν αγνοία της. Ειρωνεία; τα δεδομένα αυτά λίγο πολύ είχαν παρουσιαστεί σε εκείνη τη διάλεξη πριν δύο χρόνια, όπου στο ακροατήριο βρισκόταν ο Watson. Μάλλον βαρέθηκε να κρατήσει σημειώσεις…
Οι δύο συνεργάτες επιτάχυναν τις προσπάθειες τους, φοβούμενοι ότι θα τους προλάβαιναν άλλοι, ενώ η Franklin ολοκλήρωνε τη δουλειά της στο DNA. Η πρόοδος που είχε κάνει μόνη της και απομονωμένη από το πλεονέκτημα της ανταλλαγής ιδεών ήταν αξιοπρόσεκτη
.
Στα μέσα Μαρτίου του 1953, σε μόλις δύο μήνες, οι Watson και Crick κάλεσαν τους Wilkins και Franklin στο Cambridge να τους δείξουν το μοντέλο που είχαν φτιάξει. Συμφώνησαν ότι ήταν σωστό και ότι θα δημοσιευόταν σαν δουλειά μόνο των Watson και Crick. Τα δεδομένα που το υποστήριζαν θα δημοσιεύονταν ξεχωριστά.
Η Rosalind Franklin πέθανε στα 37 της από καρκίνο, τέσσερα χρόνια πριν την απονομή του βραβείου Nobel στους Watson Crick και Wilkins. Μέχρι το θάνατό της υπήρχαν διαμάχες για την συνεισφορά της στην ανακάλυψη της δομής του DNA. Η δουλειά της αναγνωρίστηκε μετά θάνατον. Ενώ της άξιζε, το Nobel απονέμεται μόνο σε πρόσωπα εν ζωή.
Υ. Γ. Τα έχει πει όλα ο ίδιος ο Watson στο βιβλίο του ” Η διπλή έλικα “. Αξίζει να διαβαστεί!!