- «Πλέον, έχουμε αφήσει πίσω μας την κρίση και οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας έχουν επανέλθει σε φυσιολογικά επίπεδα»
- «Δεν εφησυχάζουμε σαν κυβέρνηση, διότι βλέπουμε πόσο έντονη είναι η γεωπολιτική αβεβαιότητα και η απειλή νέων εξελίξεων που μπορεί να απειλήσουν την ομαλή ενεργειακή τροφοδοσία στο εξής.
- «Το όραμα μας είναι να καταναλώνουμε όσο περισσότερη πράσινη ενέργεια μπορούμε, για να μειώσουμε την εξάρτηση από εισαγωγές ορυκτών καυσίμων και να πετύχουμε και τον κλιματικό μας στόχο.»
- «Το πρόγραμμα Απόλλων, που σχεδιάζουμε και θα φέρουμε προς ψήφιση στη Βουλή, το οποίο έχει ως στόχο μέσα από την εγκατάσταση σταθμών ΑΠΕ αρχικά να καλύψουμε το μεγαλύτερο μέρος των ενεργειακών αναγκών των ευάλωτων συμπολιτών όλης της χωράς και σε δεύτερο στάδιο ένα μέρος των καταναλώσεων των Δήμων και περιφερειών της χώρας μειώνοντας σημαντικά το κόστος στους λογαριασμούς ρεύματος»
- «Η δράση «Φωτοβολταϊκά στο χωράφι» προβλέπει επιδότηση 30% και δυνατότητα εγκατάστασης φωτοβολταικών συστημάτων ισχύος έως 50Kw . Ήδη την πρώτη εβδομάδα του προγράμματος, το οποίο ξεκίνησε στις 9 Απριλίου, έχουν υποβληθεί πάνω από 3.000 αιτήσεις , με την διαδικασία υποβολής να ολοκληρώνεται στις 15 Μαΐου.»
- «Γνώμονας της πολιτικής μας είναι η ενεργειακή αναβάθμιση της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή και η αδειάληπτη παρουσία μας δίπλα στον πολίτη – καταναλωτή και τις ανάγκες του.»
Συνέντευξη στη Χιονία Βλάχου – Μπλιάτκα
Η υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Αλεξάνδρου Σδούκου συμμετέχει, με τη συνέντευξη που ακολουθεί, στο αφιέρωμα του viosimi.gr για το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας στην χώρα και μας δίνει τις δικές της απαντήσεις για τις κυριότερες αιτίες που έχουν οδηγήσει στην αύξηση τιμής του ρεύματος, για τα μέτρα που λαμβάνει η κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει το θέμα της υψηλής τιμής του ρεύματος και να διασφαλίσει την ενεργειακή προσβασιμότητα για όλους τους πολίτες αλλά και για το αν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η μετάβαση προς πιο βιώσιμες μορφές ενέργειας παίζουν κάποιο ρόλο στην αύξηση της τιμής του ρεύματος.
Επίσης μιλάει για το πως η ενεργειακή πολιτική της Ελλάδας και οι διεθνείς ενεργειακές συμφωνίες επηρεάζουν την τιμή του ρεύματος για τους καταναλωτές και αναφέρεται στις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για την σταθεροποίηση ή μείωσή της.
Ποιες είναι οι κύριες αιτίες που έχουν οδηγήσει στην αύξηση της τιμής του ρεύματος στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια;
Θα πρέπει να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή ώστε να έχουμε μια πλήρη εικόνα για το τί έχει συμβεί μέχρι σήμερα. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας οι ενεργειακές τιμές διεθνώς και στη χώρα μας κατέρρευσαν ως αποτέλεσμα της πολύ χαμηλής ζήτησης.
Όταν στη συνέχεια ήρθε η ενεργειακή κρίση και οι τιμές φυσικού αερίου και ρεύματος εκτοξεύτηκαν σε ιστορικά υψηλά, οι καταναλωτές ήρθαν αντιμέτωποι με υπέρμετρες αυξήσεις, οι οποίες έμοιαζαν ακόμα χειρότερες επειδή τις συγκρίναμε με τις αφύσικα χαμηλές τιμές που είχαν προηγηθεί τα αμέσως προηγούμενα χρόνια.
Οι αιτίες που οδήγησαν στην κρίση είναι γνωστές: Η διακοπή του μεγαλύτερου μέρους των ρωσικών προμηθειών φυσικού αερίου, η μεταβατική περίοδος που χρειάστηκε ώστε να βρει η Ευρώπη εναλλακτικές πηγές εφοδιασμού, τα προβλήματα στους πυρηνικούς σταθμούς της Γαλλίας και η μειωμένη παραγωγή των υδροηλεκτικών λόγω της ξηρασίας ήταν οι πιο βασικοί παράγοντες. Εν ολίγοις, ήταν μια “τέλεια καταιγίδα” που έπληξε την Ελλάδα και την Ευρώπη κατά τη διάρκεια του 2021-2023.
Πλέον, έχουμε αφήσει πίσω μας την κρίση και οι τιμές έχουν επανέλθει σε φυσιολογικά επίπεδα. Τα τιμολόγια ρεύματος είναι κοντά στα 10 λεπτά ανά κιλοβατώρα και οι τιμές του αερίου κοντά στα 30 ευρώ, κάτι που έγινε εφικτό μέσω συντονισμένων κινήσεων και πολιτικών σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο.
Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι εφησυχάζουμε σαν κυβέρνηση, διότι βλέπουμε πόσο έντονη είναι η γεωπολιτική αβεβαιότητα και η απειλή νέων εξελίξεων που μπορεί να απειλήσουν την ομαλή ενεργειακή τροφοδοσία στο εξής.
Πώς η ενεργειακή πολιτική της Ελλάδας και οι διεθνείς ενεργειακές συμφωνίες επηρεάζουν την τιμή του ρεύματος για τους καταναλωτές;
Η Ελλάδα έλαβε τα προηγούμενα χρόνια μια σειρά από σημαντικές αποφάσεις προκειμένου να προστατεύσει τους καταναλωτές απέναντι στο αυξημένο ενεργειακό κόστος. Κατά τη διάρκεια της κρίσης η κυβέρνηση προσέφερε ιδιαίτερα υψηλές επιδοτήσεις, από τις μεγαλύτερες πανευρωπαϊκά, διατηρώντας έτσι όσο πιο χαμηλά γινόταν το βάρος ιδίως για τα ευάλωτα νοικοκυριά. Μάλιστα, οι επιδοτήσεις συνεχίζονται ακόμα και σήμερα για τις συγκεκριμένες κατηγορίες καταναλωτών στα πλαίσια της κοινωνικής μας πολιτικής.
Όμως, ταυτόχρονα έπρεπε να δούμε πως θα κινηθούμε σε πιο μακροπρόθεσμο ορίζοντα διότι οι επιδοτήσεις είναι απλά μια “ασπιρίνη” που προσφέρει προσωρινή ανακούφιση.
Μια αυτονόητη απόφαση ήταν το να στραφούμε πιο γρήγορα στις πηγές ενέργειας που έχουν το χαμηλότερο κόστος, δηλαδή τις ανανεώσιμες. Οι ετήσιες εγκαταστάσεις τους αυξάνονται κάθε χρόνο και φέτος αναμένεται να φτάσουν κοντά στα 2 γιγαβάτ. Το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα προβλέπει να αυξηθεί η διείσδυσή τους από το 55% σήμερα σε 80% το 2030 και το επενδυτικό ενδιαφέρον παραμένει έντονο, άρα θεωρώ ότι θα πετύχουμε το στόχο μας ρίχνοντας το ενεργειακό κόστος σε ορίζοντα δεκαετιών.
Μια δεύτερη διάσταση της προσπάθειας έχει να κάνει με τις διεθνείς διασυνδέσεις της χώρας. Στο σύγχρονο ενεργειακό γίγνεσθαι, όσο πιο συνδεδεμένος είναι κάποιος με τις γύρω χώρες, τόσο πιο ομαλή τροφοδοσία και πιο προβλέψιμες τιμές μπορεί να εξασφαλίσει. Του δίνουν τη δυνατότητα να διαχειριστεί καλύτερα περιόδους κρίσης και να αποφύγει την εκτόξευση των τιμών που είδαμε τα προηγούμενα χρόνια.
Αυτός είναι ο λόγος που η χώρα υλοποιεί ήδη ένα φιλόδοξο πρόγραμμα αναβάθμισης των διασυνδέσεων με όλες τις γειτονικές αγορές, ενώ κοιτάζει ακόμα παραπέρα στο πως θα γίνει κόμβος στον άξονα ανατολής-δύσης και βορρά-νότου.
Το όραμα είναι να καταναλώνουμε όσο περισσότερη πράσινη ενέργεια μπορούμε, για να μειώσουμε την εξάρτηση από εισαγωγές ορυκτών καυσίμων και να πετύχουμε και τον κλιματικό μας στόχο.
Ο ενεργειακός σχεδιασμός είναι απολύτως συμβατός με τους στόχους της ίδιας της Ε.Ε., ενώ έχουν γίνει ήδη συνεννοήσεις και συμφωνίες με τις γύρω χώρες σε επίπεδο κρατικό και σε επίπεδο επιχειρήσεων για να προχωρήσει και να πετύχει.
Έχουν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η μετάβαση προς πιο βιώσιμες μορφές ενέργειας κάποιο ρόλο στην αύξηση της τιμής του ρεύματος στην Ελλάδα; Αν ναι, ποιος είναι αυτός ο ρόλος;
Η ενεργειακή μετάβαση είναι γεγονός ότι εμπεριέχει το λεγόμενο συστημικό κόστος. Πρόκειται δηλαδή για ένα άθροισμα που περιλαμβάνει όλα όσα χρειαζόμαστε για να πετύχουμε ένα πράσινο ενεργειακό σύστημα: Είναι οι ώριμες τεχνολογίες ΑΠΕ, όπως τα φωτοβολταϊκά και τα αιολικά, που έχουν πολύ μειωμένο κόστος σε σύγκριση με τα ορυκτά καύσιμα. Είναι επίσης το κόστος ανάπτυξης του δικτύου, της αποθήκευσης και μελλοντικά λύσεων όπως το πράσινο υδρογόνο.
Ακόμα, όμως, και αν αθροίσουμε όλα τα παραπάνω, θα δούμε ότι και πάλι το συστημικό κόστος της πράσινης ενέργειας είναι αισθητά χαμηλότερο από αυτό που θα πληρώναμε αν παραμέναμε σε ένα σύστημα με βάση ορυκτά καύσιμα όπως ο λιγνίτης και το φυσικό αέριο.
Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι ο ήλιος και ο άνεμος είναι εγχώριες πηγές ενέργειας. Μας επιτρέπουν να ρίξουμε σε σταθερή βάση τις εισαγωγές και να είμαστε λιγότερο εκτεθειμένοι στις διακυμάνσεις των διεθνών τιμών φυσικού αερίου. Πρόκειται για μια στρατηγική που στηρίζει απόλυτα τους καταναλωτές της χώρας μας, για αυτό και καλώ τους πολίτες να τη στηρίξουν και να γίνουν οι ίδιοι πρωταγωνιστές στη μετάβαση μέσω των εργαλείων που τους προσφέρουμε.
Ποια μέτρα λαμβάνει η κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει το θέμα της υψηλής τιμής του ρεύματος και να διασφαλίσει την ενεργειακή προσβασιμότητα για όλους τους πολίτες;
Μια βασική τομή που κάναμε στις αρχές του 2024 ήταν η ομαδοποίηση των τιμολογίων ρεύματος και η εισαγωγή του πράσινου τιμολογίου. Δώσαμε έτσι τέλος στην ασάφεια που επικρατούσε προηγουμένως ώστε να μπορεί ο καταναλωτής να συγκρίνει άμεσα όλα τα προϊόντα δίχως αστερίσκους και ψιλά γράμματα.
Πλέον, κάθε πρώτη του μήνα μπορεί κάποιος να δει ξεκάθαρα ποιες τιμές θα ισχύουν και να κάνει τις επιλογές του. Το νέο σύστημα με τα τιμολόγια ενίσχυσε αισθητά τον ανταγωνισμό μεταξύ των προμηθευτών και βοήθησε να εξασφαλίσουμε χαμηλότερες τιμές ρεύματος.
Από εκεί και πέρα, κεντρική στόχευση είναι να δώσουμε στον πολίτη τη δυνατότητα να επενδύσει ο ίδιος στις ΑΠΕ για να μειώσει μακροχρόνια το ενεργειακό του κόστος. Θα προωθήσουμε λοιπόν, λύσεις όπως η αυτοπαραγωγή είτε μέσω ενεργειακών κοινοτήτων είτε μεμονωμένα, με εφαρμογή του νέου μοντέλου «net-billing» οπού ο καταναλωτής έχει την δυνατότητα να συμψηφίζει τις καταναλώσεις του είτε φυσικά, δηλαδή με εγκατάσταση σταθμού́ ΑΠΕ και σύνδεση με την συμψηφιζόμενη παροχή́, είτε εικονικά, δηλαδή με εγκατάσταση σταθμού́ ΑΠΕ σε άλλο σημείο. Ταυτόχρονα, ο καταναλωτής θα πληρώνεται για την περίσσεια ενέργειας που δίνει στο δίκτυο, δηλαδή την ενέργεια που δεν συμψηφίζεται, φυσικά ή εικονικά, με την κατανάλωση την ίδια χρονική στιγμή.
Με αυτό το μοντέλο θα τρέξει και το πρόγραμμα Απόλλων, που σχεδιάζουμε και θα φέρουμε προς ψήφιση στη Βουλή, το οποίο έχει ως στόχο μέσα από την εγκατάσταση σταθμών ΑΠΕ αρχικά να καλύψουμε το μεγαλύτερο μέρος των ενεργειακών αναγκών των ευάλωτων συμπολιτών όλης της χωράς και σε δεύτερο στάδιο ένα μέρος των καταναλώσεων των Δήμων και περιφερειών της χώρας μειώνοντας σημαντικά το κόστος στους λογαριασμούς ρεύματος.
Σημαντικό μέτρο επίσης για την μείωση του κόστους ρεύματος και συγκεκριμένα για την στήριξη των αγροτών είναι το τιμολόγιο «ΓΑΙΑ», που αποτελεί μία πρωτοβουλία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μέσω της οποίας οι αγρότες αποκτούν πρόσβαση σε μακροχρόνια (10ετή) βάση σε χαμηλές τιμές για τη μείωση του κόστους στο αγροτικό ρεύμα.
Στο ευρύτερο πλέγμα μέτρων που λαμβάνει η κυβέρνηση για τη μείωση κόστους στο αγροτικό ρεύμα αποτελεί και η ρύθμιση τυχόν ληξιπρόθεσμων χρεών των αγροτών που θα γίνεται σε 120 δόσεις και µε ελάχιστο όριο τα 10 ευρώ το µήνα για όσους επιθυµούν να συµβληθούν µε το νέο τιµολόγιο «ΓΑΙΑ».
Παράλληλα τον Μάϊο του 2023 ενεργοποιήσαμε το πρόγραμμα Φωτοβολταϊκά στην Στέγη, μια δράση στην οποία έχουν πρόσβαση όλα ανεξαιρέτως τα νοικοκυριά. Διαθέτουμε συνολικά 200 εκατ € και επιδότηση 40% για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκού συστήματος ισχύος έως 10,8Kw στο σπίτι μας, πετυχαίνοντας έτσι την ελαχιστοποίηση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας. Ήδη μέχρι σήμερα στο πρόγραμμα έχουν υποβληθεί 13.100 αιτήσεις, συνολικού ποσού επιδότησης 130 εκατ.€.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι οι 2.213 αιτήσεις , συνολικής δημόσιας δαπάνης 30,5 εκατ. ευρώ έχουν υποβληθεί από ευάλωτα νοικοκυριά στα οποία πλέον δίνεται η δυνατότητα να παράγουν την ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώνουν και να μηδενίσουν το κόστος του ρεύματος.
Στο ίδιο πρόγραμμα δόθηκε η δυνατότητα υποβολής αιτήσεων και στους αγρότες, οι οποίοι υπέβαλαν συνολικά 906 αιτήσεις , ποσού επιδότησης 4,8 εκατ. € .
Το πρόγραμμα των αγροτών αντικαταστάθηκε από την δράση Φωτοβολταϊκά στο χωράφι , το οποίο πλέον προβλέπει επιδότηση 30% και δυνατότητα εγκατάστασης φωτοβολταικών συστημάτων ισχύος έως 50Kw . Ήδη την πρώτη εβδομάδα του προγράμματος, το οποίο ξεκίνησε στις 9 Απριλίου, έχουν υποβληθεί πάνω από 3.000 αιτήσεις , με την διαδικασία υποβολής να ολοκληρώνεται στις 15 Μαΐου .
Πώς προβλέπετε την εξέλιξη της τιμής του ρεύματος στην Ελλάδα στο εγγύς μέλλον και ποια βήματα προτίθεται να ακολουθήσει η κυβέρνηση για την σταθεροποίηση ή μείωσή της;
Παρόλο που αφήσαμε την ενεργειακή κρίση πίσω μας, είναι γεγονός ότι βρισκόμαστε σήμερα σε ένα διεθνές σύστημα με περισσότερες απειλές από ότι παλαιότερα. Υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο νέων αυξήσεων των διεθνών τιμών ενέργειας, για αυτό και πρέπει να προστατευτούμε επενδύοντας στην εγχώρια παραγωγή και τη μείωση της εξάρτησης από εισαγωγές.
Επίσης, υπάρχει ένα ευρωπαϊκό και εθνικό πλαίσιο για την περίπτωση που προκύψει κάποια νέα κρίση, ώστε να τη διαχειριστούμε πιο αποτελεσματικά από ότι στο παρελθόν. Η κυβέρνηση έχει δηλώσει, άλλωστε, ότι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα στηρίξει και πάλι νοικοκυριά και επιχειρήσεις με επιδοτήσεις, εφόσον οι συνθήκες το απαιτήσουν.
Κοιτάζοντας προς το μέλλον, υπάρχουν όμως και κάποιοι θετικοί παράγοντες που μας καθησυχάζουν. Από τις αρχές του 2025 η παγκόσμια παραγωγή LNG αναμένεται να ενισχυθεί σημαντικά πιέζοντας προς τα κάτω τις τιμές του φυσικού αερίου και στην Ευρώπη.
Ταυτόχρονα, η κατανάλωση αερίου στην Ελλάδα και την Ε.Ε. έχει περιοριστεί έντονα τα τελευταία χρόνια, άρα δεν είμαστε το ίδιο εκτεθειμένοι όσο το 2022. Έχουν γίνει ήδη μεγάλα βήματα στη διείσδυση των ΑΠΕ στον ηλεκτρισμό και στην εξοικονόμηση ενέργειας, άρα έχουμε λόγους να αισιοδοξούμε για τη συνέχεια.
Συνολικά η κυβέρνησή μας σταθερά εδώ και 4,5 χρόνια έχει καταφέρει να υλοποιήσει σημαντικές επενδύσεις τόσο σε κρίσιμες ενεργειακές υποδομές όσο και σε έργα που απευθύνονται στο πολίτη. Γνώμονας της πολιτικής μας είναι η ενεργειακή αναβάθμιση της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή και η αδειάληπτη παρουσία μας δίπλα στον πολίτη – καταναλωτή και τις ανάγκες του.