Η κλιματική αλλαγή αποτελεί ένα πρόβλημα παγκόσμιας κλίμακας που οι αρνητικές του συνέπειες έχουν ήδη αρχίσει να επηρεάζουν και την ναυτιλία. Οι νέες θαλάσσιες οδοί, η αύξηση της στάθμης της θάλασσας, η αύξηση της θερμοκρασίας, η ένταση των ανέμων είναι μερικές από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη ναυτιλία.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το κλίμα έχει διαπιστώσει ότι η ρύπανση του αέρα από ποντοπόρα πλοία είναι σταθερά αυξητική λόγω του ότι καταναλώνονται όλο και περισσότερα καύσιμα για την κάλυψη διαρκώς αυξανόμενων αναγκών ταχύτερης μεταφοράς όλο και περισσοτέρων αγαθών σε μεγαλύτερες αποστάσεις H παγκόσμια ναυτιλία αντιπροσωπεύει το 80% του παγκόσμιου εμπορίου, επομένως αποτελεί πυλώνα της σύγχρονης οικονομίας. Για τη μεταφορά αυτή χρησιμοποιεί περίπου 280 εκατ. τόνους ισοδυνάμου πετρελαίου. Ως αποτέλεσμα, η συνεισφορά της ναυτιλίας στις παγκόσμιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα –του κύριου αερίου του θερμοκηπίου– είναι σήμερα 2,9% και βαίνει αυξανόμενη με τον χρόνο λόγω της αύξησης του μεταφερόμενου φορτίου.
Οι νέες συνθήκες αναγκάζουν τη σύγχρονη ποντοπόρο ναυτιλία να συμμορφωθεί ακολουθώντας τακτικές οι οποίες είναι φιλικότερες προς το περιβάλλον και να καλύψει αυστηρές απαιτήσεις. Ειδικότερα, ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός έχει υιοθετήσει ένα πρόγραμμα βιώσιμης ανάπτυξης που στοχεύει στη μείωση των εκπομπών άνθρακα κατά 50%, ενώ η Ε.Ε. έχει θέσει πιο ψηλά τον πήχη, ψηφίζοντας το πακέτο «Fit for 55», που μεταξύ άλλων προωθεί την υιοθέτηση εναλλακτικών μορφών ενέργειας μέσα στα επόμενα χρόνια
Η μόνη τεχνικά εφικτή λύση είναι η παραγωγή και χρήση νέων καυσίμων με μηδενικό ή ελάχιστο αποτύπωμα άνθρακα. Τα καύσιμα τα οποία προκρίνονται είναι το βιοαέριο για υποκατάσταση του LNG, το υδρογόνο για καύση ή για χρήση σε κυψέλες καυσίμου, η αμμωνία και η μεθανόλη επίσης για καύση σε κατάλληλα διαμορφωμένους κινητήρες και .η εγκατάσταση ηλεκτρικής ενέργειας στην ξηρά για τη σύνδεση των κρουαζιερόπλοιων η οποία επιτρέπει στα πλοία να κόβουν τους κινητήρες και τις εκπομπές τους ενώ βρίσκονται στο λιμάνι.
Ένα αισιόδοξο μήνυμα χρήσης εναλλακτικών μορφών καυσίμων έρχεται από τη Δανία. Στις 6 Φεβρουαρίου 2024 το Ane Maersk, το οποίο κινείται με μεθανόλη, ξεκίνησε το πρώτο ταξίδι του από το Νίνγκμπο της Κίνας προς την Ευρώπη . Για λόγους ασφαλείας θα πλεύσει γύρω από το Ακρωτήρι της Καλής Ελπίδας. Πρόκειται για ένα πλοίο που κατασκευάστηκε στο ναυπηγείο της Hyundai Heavy Industries στη Νότιο Κορέα και αποτελεί το πρώτο από τα 18 τέτοιου τύπου πλοία που θα ναυπηγηθούν εντός του τρέχοντος και του επόμενου έτους.
Με χωρητικότητα 16.000 εμπορευματοκιβωτίων 20 ποδών το Ane Maersk δεν είναι το πρώτο πλοίο της εταιρείας που καίει μεθανόλη. Ήδη από τον Σεπτέμβριο οι Δανοί έριξαν στη θάλασσα το πρώτο πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων στον κόσμο που κινείται με πράσινη μεθανόλη, το Laura Maersk, το οποίο πάντως είναι σαφώς μικρότερο από το Ane Maersk και προορίζεται μονάχα για διαδρομές στη Βαλτική Θάλασσα. Η Ναυτιλία λοιπόν εκσυγχρονίζεται, τα πλοία «πρασινίζουν» και η θάλασσα γίνεται και πάλι γαλάζια.
Η Δρ. Βίκυ Σχοινά είναι Διδάκτωρ Κτηνίατρος