Το γνωστότερο ηφαίστειο της Ανταρκτικής είναι το Όρος Έρεβος, το νοτιότερο ενεργό στη Γη, ωστόσο τουλάχιστον 100 λιγότερο εμφανή ηφαίστεια βρίσκονται στην ήπειρο, πολλά εκ των οποίων κατά μήκος της δυτικής ακτής της. Ορισμένα έχουν τις κορυφές τους πάνω από την επιφάνεια, άλλα βρίσκονται αρκετά χιλιόμετρα κάτω από το στρώμα πάγου της Ανταρκτικής. Και το λιώσιμο των πάγων τα «ξυπνάει».
Όπως αναφέρει το LiveScience, η κλιματική αλλαγή προκαλεί το λιώσιμο του στρώματος πάγου, αυξάνοντας την παγκόσμια στάθμη της θάλασσας. Το λιώσιμο αφαιρεί επίσης βάρος από τους βράχους που βρίσκονται από κάτω, με πιο τοπικές συνέπειες. Έχει αποδειχθεί ότι το λιώσιμο του στρώματος πάγου αυξάνει την ηφαιστειακή δραστηριότητα σε υποπαγετώδη ηφαίστεια αλλού στον πλανήτη. Σε μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ένωσης, Cheohemistry Geophysics Geosystems, επιστήμονες πραγματοποίησαν 4.000 προσομοιώσεις σε υπολογιστή για να μελετήσουν πώς η απώλεια του στρώματος πάγου επηρεάζει τα θαμμένα ηφαίστεια της Ανταρκτικής και διαπίστωσαν ότι το σταδιακό λιώσιμο μπορεί να αυξήσει τον αριθμό και το μέγεθος των υποπαγετωδών εκρήξεων.
Ο λόγος είναι ότι αυτή η αποφόρτιση των παγετώνων μειώνει την πίεση στους θαλάμους μάγματος κάτω από την επιφάνεια, με αποτέλεσμα το συμπιεσμένο μάγμα να διαστέλλεται. Αυτή η διαστολή αυξάνει την πίεση στα τοιχώματα των θαλάμων μάγματος και μπορεί να οδηγήσει σε εκρήξεις.
Ορισμένοι θάλαμοι μάγματος περιέχουν επίσης άφθονες ποσότητες πτητικών αερίων, τα οποία κανονικά διαλύονται στο μάγμα. Καθώς το μάγμα ψύχεται και όταν μειώνεται η πίεση του υπερκείμενου στρώματος, αυτά τα αέρια βγαίνουν από το διάλυμα όπως το ανθρακικό από ένα ανοιγμένο μπουκάλι αναψυκτικού, αυξάνοντας την πίεση στο θάλαμο μάγματος. Αυτή η πίεση σημαίνει ότι το λιώσιμο του πάγου μπορεί να επιταχύνει την έναρξη μιας έκρηξης από ένα υποπαγετώδες ηφαίστειο.
Οι εκρήξεις φέρνουν περισσότερες εκρήξεις
Οι εκρήξεις των υποπαγετωδών ηφαιστείων μπορεί να μην είναι ορατές στην επιφάνεια, αλλά μπορεί να έχουν συνέπειες για το στρώμα πάγου. Η θερμότητα από αυτές τις εκρήξεις μπορεί να αυξήσει το λιώσιμο των πάγων βαθιά κάτω από την επιφάνεια και να αποδυναμώσει το υπερκείμενο στρώμα πάγου – ενδεχομένως οδηγώντας σε περαιτέρω ηφαιστειακές εκρήξεις.
Οι συγγραφείς της μελέτης τονίζουν ότι η διαδικασία αυτή είναι αργή, καθώς λαμβάνει χώρα σε διάστημα εκατοντάδων ετών. Αυτό όμως σημαίνει ότι η διαδικασία θα μπορούσε να συνεχιστεί ακόμη και αν ο κόσμος περιορίσει την ανθρωπογενή υπερθέρμανση του πλανήτη. Το στρώμα πάγου της Ανταρκτικής ήταν πολύ πιο παχύ κατά την τελευταία εποχή των παγετώνων και είναι πιθανό η ίδια διαδικασία εκφόρτωσης και διαστολής του μάγματος και του αερίου να συνέβαλε στις προηγούμενες εκρήξεις.