Ο Αλέξης Τσίπρας, συνεχίζει να απασχολεί τη δημόσια σφαίρα, παρά την αποχώρησή του από την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ το 2023. Με δημόσιες παρεμβάσεις πλέον πιο περιορισμένες αλλά πάντα πολυσυζητημένες, κάθε λέξη του –ειδικά όταν αγγίζει ζητήματα στρατηγικής ή ηθικής πολιτικής– αναλύεται ως πιθανός οιωνός επιστροφής.
Αφορμή για μια τέτοια συζήτηση αποτέλεσε και η πρόσφατη ομιλία του στο πλαίσιο της ετήσιας εκδήλωσης του Ινστιτούτου Τσίπρα, το οποίο ιδρύθηκε το 2023 με στόχο, όπως αναφέρεται στο καταστατικό του, την «προώθηση της ειρήνης, την ενίσχυση της δικαιοσύνης και την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης».
Η βιωσιμότητα στο επίκεντρο μιας νέας πολιτικής αφήγησης
Στην ομιλία του, διάρκειας 40 λεπτών, ο πρώην Πρωθυπουργός ανέπτυξε ένα περίγραμμα – όπως ο ίδιος είπε – νέας προοδευτικής ατζέντας, στην οποία η βιώσιμη ανάπτυξη καταλαμβάνει κεντρική θέση. Στο πλαίσιο αυτό, παρουσίασε ένα όραμα για έναν «νέο, ηθικό, κοινωνικό και οικονομικό πατριωτισμό», με στόχο τη μετάβαση από ένα πελατειακό κράτος σε ένα κράτος στρατηγικού σχεδιασμού και αναπτυξιακής ευθύνης.
Η κλιματική κρίση τοποθετήθηκε –μαζί με την ενεργειακή κρίση, την πανδημία και τις οικονομικές αναταράξεις της προηγούμενης δεκαετίας– ως μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της εποχής. Ο Τσίπρας επέκρινε το σημερινό σύστημα για τη διεύρυνση των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων, υποστηρίζοντας ότι “ο απλός κόσμος πληρώνει την κρίση, ενώ οι δισεκατομμυριούχοι γίνονται πλουσιότεροι”.
Κριτική στην εταιρική ηθική και την απορρύθμιση
Ειδική αναφορά έκανε στον ρόλο των επιχειρήσεων και την ανάγκη φορολογικής δικαιοσύνης, δηλώνοντας πως πολλές εταιρείες «αντί να επιστρέφουν μέσω φόρων στην κοινωνία, αναζητούν φορολογικούς παραδείσους». Η δήλωση αυτή ήρθε ως κριτική στην έλλειψη εταιρικής υπευθυνότητας, αλλά και ως έμμεση αναφορά στην ανάγκη για ESG αρχές που να εφαρμόζονται με συνέπεια και όχι επιλεκτικά.
Ψηφιακή πρόοδος με δημοκρατικές εγγυήσεις
Ο κ. Τσίπρας αναφέρθηκε και στον ψηφιακό μετασχηματισμό, υποστηρίζοντας ότι πρέπει να προχωρήσει με σεβασμό στη δημοκρατία, στις εθνικές οικονομίες και στο φυσικό περιβάλλον. Μίλησε για την ανάγκη θωράκισης έναντι της κρατικής αυθαιρεσίας και των “τεχνο-ολιγαρχών”, δείχνοντας μια σαφή ευαισθησία απέναντι στην ισορροπία μεταξύ τεχνολογίας και ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Μήνυμα για τις προοδευτικές δυνάμεις και το διεθνές πλαίσιο
Καθώς ο παγκόσμιος χάρτης μεταβαίνει σε μια περίοδο πολυπολικότητας, όπως είπε, οι προοδευτικές δυνάμεις οφείλουν να διεκδικήσουν μια νέα τάξη συλλογικής ασφάλειας και βιώσιμης ανάπτυξης. Η φράση αυτή ερμηνεύεται από πολιτικούς αναλυτές ως κάλεσμα για ένα νέο αφήγημα που ενώνει την κοινωνική πολιτική, τη διεθνή συνεργασία και την περιβαλλοντική υπευθυνότητα.
Δήλωση με αφορμή την Ημέρα Περιβάλλοντος: “Η κρίση είναι εδώ”
Σε πρόσφατη επίσκεψή του στο Κέντρο Προστασίας Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος Βύρωνα, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, ο Αλέξης Τσίπρας έκανε την εξής δήλωση:
“Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η κλιματική κρίση είναι εδώ και θα παραμείνει. Όλοι οφείλουμε να προσαρμόσουμε τις πολιτικές μας σε μια κατεύθυνση κλιματικής ουδετερότητας. Είναι δυστύχημα που στην προεκλογική περίοδο δεν συζητήθηκε αυτό το –ίσως το σημαντικότερο– ζήτημα για το μέλλον του τόπου και του πλανήτη.”
Το “σκαρίφημα” μιας πιθανής επιστροφής
Παρότι ο τόνος της ομιλίας του ήταν γενικός και φιλοσοφικός, δεν έλειψαν τα ερμηνευτικά σχόλια περί πολιτικής επανενεργοποίησης. Η φράση “αυτό θα μπορούσε να είναι το σκαρίφημα μιας νέας προοδευτικής ατζέντας” άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο πολιτικής επανεμφάνισης, έστω και με διαφορετικό ρόλο ή πλαίσιο από το παρελθόν.
Συμπέρασμα: Περιβάλλον, Ψηφιακή Δικαιοσύνη και Ηθική Οικονομία
Αν όντως η βιωσιμότητα είναι το μέλλον της πολιτικής, τότε τοποθετήσεις όπως αυτές του κ. Τσίπρα καταδεικνύουν ένα ενδιαφέρον: η οικολογική ατζέντα, η ψηφιακή δικαιοσύνη και η ηθική εταιρική συμπεριφορά δεν αποτελούν απλώς επιμέρους κεφάλαια, αλλά βασικά στοιχεία ενός νέου πολιτικού αφηγήματος.