Σημαντικά θέματα που αφορούν τον αγροτικό τομέα αναδεικνύονται στην συνέντευξη του υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Διονύση Σταμενίτη, που ακολουθεί.
Συγκεκριμένα, ο Υφυπουργός επισημαίνει τη σημασία της σύνδεσης αγροτικής και κτηνοτροφικής παραγωγής με την επιχειρηματικότητα, αναφέροντας τα βήματα που έχει κάνει η κυβέρνηση για την ενίσχυση αυτής της σύνδεσης, όπως τα προγράμματα του ΠΑΑ και την πρόσφατη πρωτοβουλία για το άνοιγμα των Εμπορικών Επιμελητηρίων στους αγρότες.
Σχετικά με την κρίση από την κακοκαιρία DANIEL και τον θάνατο ζώων στη Θεσσαλία, ο κ. Σταμενίτης περιγράφει τις ενέργειες του υπουργείου για τη διαχείριση της κρίσης και τις μελλοντικές πρωτοβουλίες για την ανθεκτικότητα σε παρόμοια φαινόμενα.
Αναφέρεται, επίσης, στην ενίσχυση της μεταφοράς καινοτόμων δράσεων στην αγροτική παραγωγή, με έμφαση στη συνεργασία και την έρευνα για τη βελτίωση της παραγωγικότητας και της βιωσιμότητας, καθώς και στην προστασία του περιβάλλοντος.
Τέλος, εξηγεί το Στρατηγικό Σχέδιο για τη μείωση της χρήσης χημικών φυτοφαρμάκων και τις προκλήσεις της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής της ΕΕ, επισημαίνοντας τις πρωτοβουλίες του υπουργείου για τη διασφάλιση της προσαρμογής των ελληνικών αγροτικών και κτηνοτροφικών επιχειρήσεων στις νέες προδιαγραφές και ρυθμίσεις.
Η συνέντευξη
Πρόσφατα, αναφέρατε την ανάγκη σύνδεσης της αγροτικής και κτηνοτροφικής παραγωγής με την επιχειρηματικότητα. Πώς προτίθεστε να ενισχύσετε αυτήν τη σύνδεση και ποιες πολιτικές προωθεί το υπουργείο σας προς αυτήν την κατεύθυνση;
Έχουμε τονίσει από την πρώτη στιγμή ότι ο πρωτογενής τομέας έχει περιθώρια ανάπτυξης και μπορεί να συμβάλλει ως σταθερός πυλώνας του νέου αναπτυξιακού μοντέλου της χώρας μας. Μια από τις κατευθύνσεις που πρέπει λοιπόν να ακολουθήσουμε για να πετύχουμε αυτόν τον στόχο είναι και η σύνδεση της αγροτικής και κτηνοτροφικής παραγωγής με την επιχειρηματικότητα. Και πως θα το πετύχουμε αυτό; Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι ήδη από την προηγούμενη κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, έχουν γίνει σημαντικά βήματα, μέσα από τα προγράμματα του ΠΑΑ, τα οποία προσφέρουν πόρους και εργαλεία σε όσους επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν σε αυτό το κομμάτι της αγροτικής οικονομίας. Ενώ προσφάτως, ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Λευτέρης Αυγενάκης, ανακοίνωσε ότι σύντομα έρχεται νομοθετική ρύθμιση για το άνοιγμα των Εμπορικών Επιμελητηρίων προς τους αγρότες.
Στόχος μας είναι τα Αγροτικά Τμήματα που θα δημιουργηθούν να ενδυναμώσουν τον αγροτικό τομέα μέσω σύγχρονων πρακτικών και καινοτόμων εργαλείων, δίνοντας την απαιτούμενη ώθηση στη φυτική και ζωική παραγωγή, ώστε να συμβαδίσουν με τις νέες απαιτήσεις και τα σύγχρονα δεδομένα. Η σύνδεση του αγροτικού και κτηνοτροφικού τομέα με τα επιμελητήρια φιλοδοξούμε να συμβάλλει στην καλύτερη προώθηση των αγροτοκτηνοτροφικών προϊόντων και να προσφέρει σημαντική γνώση στους παραγωγούς μας.
Στις αρχές του φθινοπώρου, αντιμετωπίσατε μια κρίση με τον θάνατο άνω των 70.000 αιγοπροβάτων και 21.000 χοίρων στη Θεσσαλία. Ποια μέτρα έχει λάβει το υπουργείο για να αντιμετωπίσει τέτοιες κρίσεις και πώς προετοιμάζεται για παρόμοιες καταστάσεις στο μέλλον;
Το έργο της διαχείρισης και της περισυλλογής των νεκρών ζώων που άφησε πίσω της η σφοδρή κακοκαιρία DANIEL, ήταν ένα μεγάλο και απαιτητικό εγχείρημα, το οποίο όμως με συντονισμένες ενέργειες φέραμε εις πέρας και έτσι πρέπει να πούμε ότι αποκρούσαμε και μια ενδεχόμενη υγειονομική κρίση στην περιοχή. Πρέπει να σας πω ότι για τέτοια περιστατικά, υπεύθυνοι, βάσει πλαισίου είναι οι Δήμοι και οι Περιφέρειες της χώρας, οι οποίοι για αυτόν τον λόγο έχουν ορισμένα σημαία ταφής αλλά και ανάλογο εξοπλισμό. Στην περίπτωση της Θεσσαλίας το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ενήργησε επικουρικά, συντόνισε τις προσπάθειες και στάθηκε στο πλευρό των Τοπικών Αρχών ώστε να μπορέσουμε να ολοκληρώσουμε, όπως σας προανέφερα, ένα εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα που ήταν η περισυλλογή των νεκρών ζώων. Από την πρώτη στιγμή, μετά την εκδήλωση του φαινομένου της κακοκαιρίας στη Θεσσαλία, η εντολή του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη ήταν να βρεθούμε στο πεδίο και να εργαστούμε ώστε το σύνολο τηςπεριοχής να βρει γρήγορα τον βηματισμό της ενώ οι κατευθυντήριες γραμμές του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Λευτέρη Αυγενάκη, ήταν να συνδράμουμε με όλα τα μέσα που διαθέτουμε και να αξιοποιήσουμε την τεχνογνωσία του ανθρώπινου δυναμικού μας.
Η απάντηση τώρα στα μελλοντικά παρόμοια φαινόμενα, είναι η θωράκιση των υποδομών μας και το πέρασμα συνολικά των αγροτο-κτηνοτροφικών μας εγκαταστάσεων σε σύγχρονες μονάδες, ανθεκτικότερες απέναντι σε τέτοια φαινόμενα. Προς τον σκοπό αυτό σκοπεύουμε να αξιοποιήσουμε τα χρηματοδοτικά εργαλεία που έχουμε στη διάθεση μας, στοχεύοντας να αποκαταστήσουμε το κεφάλαιο των παραγωγών μας, παρέχοντας τους τα εργαλεία για τη δημιουργία σύγχρονων μονάδων και όχι, απλώς, επιστρέφοντας στην πρότερη κατάσταση. Και αυτή η προσπάθεια θα γίνει, τόσο για τις εγκαταστάσεις όσο και για την αντικατάσταση του ζωικού κεφαλαίου, με κάλυψη της Πολιτείας στο 100% και μηδενική συμμετοχή του παραγωγού.
Σε ανακοίνωση, αναφέρατε την ενίσχυση της μεταφοράς καινοτόμων δράσεων στην αγροτική παραγωγή, με ένα ποσό 60 εκατομμυρίων ευρώ από το Μέτρο 16. Μπορείτε να δώσετε περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με το πώς αυτά τα κεφάλαια θα διατεθούν και ποιους τομείς της αγροτικής ανάπτυξης αναμένετε να επηρεάσουν;
Αρχικά να σημειώσουμε ότι το Μέτρο 16 του ΠΑΑ, ύψους 60 εκ. ευρώ, βρίσκεται σε εξέλιξη και έχει ως βασικό αντικείμενο την ανάπτυξη συνεργασιών με σκοπό τη διασύνδεση της έρευνας με την παραγωγή μέσω της πιλοτικής εφαρμογής έργων, καθώς επίσης και τη δημιουργία Επιχειρησιακών Ομάδων, με στόχο την ενίσχυση της βιωσιμότητας και παραγωγικότητας της γεωργίας ή την προστασία του περιβάλλοντος και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Γνωρίζουμε καλά ότι, στη μεγάλη πρόκληση της κλιματικής κρίσης μπορούμε να απαντήσουμε με την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών και την υιοθέτηση νέων, καινοτόμων πρακτικών. Αυτός λοιπόν είναι ο στόχος μας, και προς την εξυπηρέτηση του εργαζόμαστε, αξιοποιώντας τους πόρους που μας διαθέτουμε. Δικαιούχοι του Μέτρου είναι σχήματα συνεργασίας φορέων (τουλάχιστον ένας δραστηριοποιείται στους τομείς της γεωργίας ή/και της κτηνοτροφίας) σε τοπικό ή διατοπικό επίπεδο, στους οποίους δίνεται η δυνατότητα να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα των γεωργικών τους εκμεταλλεύσεων μέσα από τη συνεργασία με ερευνητικούς, επιστημονικούς ή άλλους φορείς. Επιδιωκόμενα αποτελέσματα είναι η μείωση του κόστους παραγωγής, η αύξηση της προστιθέμενης αξίας και τελικά η αύξηση του εισοδήματός τους.
Σχολιάσατε τη σημασία του Στρατηγικού Σχεδίου για τη μείωση κατά 50% της συνολικής χρήσης των χημικών φυτοφαρμάκων έως το 2030. Πώς σχεδιάζετε να επιτύχετε αυτόν τον στόχο και ποιες είναι οι κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζετε;
Είναι γεγονός ότι, η ΚΑΠ διαθέτει μια ικανοποιητική εργαλειοθήκη δράσεων σχετικά με τη χρήση των φυτοπροστατευτικών προϊόντων. Συγκεκριμένα, στον τομέα των έμμεσων προσαρμογών διαθέτει μια σειρά από υποχρεώσεις και δράσεις που συμβάλουν στην ορθολογική χρήση των φυτοπροστατευτικών προϊόντων και συνεπώς στην μειωμένη χρήση τους. Παραδείγματα είναι η αμειψισπορά, οι κατάλληλες καλλιεργητικές τεχνικές, η βιολογική παραγωγή. Η βιολογική παραγωγή είναι αναμφίβολα η πιο εμβληματική δράση της Ένωσης για την ενθάρρυνση της χρήσης καλών πρακτικών φυτοπροστασίας και συνεπώς της μειωμένης χρήσης φυτοπροστατευτικών προϊόντων και γι’ αυτό χρηματοδοτείται με περίπου 1,7 δισεκατομμύρια €.
Μέχρι σήμερα έχει γίνει τεράστια προσπάθεια και τα περιστατικά ανορθόδοξων πρακτικών φυτοπροστασίας έχουν μειωθεί σημαντικά σε σχέση με το παρελθόν. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό αφενός στο «πιστοποιητικό γνώσεων ορθολογικής χρήσης γεωργικών φαρμάκων» και αφετέρου στους νέους γεωργούς που προσδίδουν μια άλλη δυναμική στην Ευρωπαϊκή γεωργία. Ωστόσο, ακόμα μένουν να γίνουν πιο πολλά.
Σε πρόσφατη τοποθέτηση μου τόνισα ότι αυτό το σχέδιο δράσης για τη μείωση των φυτοφαμράκων αναπτύσσεται σε τρία επίπεδα: Πρώτο η ευθύνη του ίδιου του ΥΠΑΑΤ, που είναι να εξηγήσει και να «πείσει» γιατί δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται μη εγκεκριμένα φυτοφάρμακα και γιατί πρέπει να τηρούνται οι «ορθές πρακτικές φυτοπροστασίας» στο ψέκασμα, στο καθάρισμα του εξοπλισμού και στην αποκομιδή των συσκευασιών. Δεύτερο επίπεδο ο ίδιος ο παραγωγός που, ανεξάρτητα από το Υπουργείο, είναι σημαντικό να κατανοήσει ότι οι «ορθές πρακτικές φυτοπροστασίας» είναι προς το συμφέρον του, και βέβαια έχουν και τα διάφορα κυκλώματα που κερδοσκοπούν, τελικά, σε βάρος της υγείας μας και του περιβάλλοντος. Και τρίτο επίπεδο ο καταναλωτής, που με την καταναλωτική του συμπεριφορά μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στην ορθολογική χρήση των φυτοπροστατευτικών προϊόντων.
Η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική της ΕΕ παρουσιάζει πολλές προκλήσεις, όπως αναφέρατε. Ποιες πρωτοβουλίες έχει λάβει το υπουργείο σας για να διασφαλίσει ότι οι ελληνικές αγροτικές και κτηνοτροφικές επιχειρήσεις θα προσαρμοστούν επιτυχώς στις νέες προδιαγραφές και ρυθμίσεις;
Στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ και στην προσπάθεια να απαντήσουμε στις νέες προκλήσεις που αυτή θέτει, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κατάρτισαν και εφαρμόζουν το Στρατηγικό Σχέδιο 2023 – 2027. Το οποίο περιλαμβάνει μια σειρά δράσεων και πρωτοβουλιών στην προσπάθεια να απαντήσουμε στις νέες προκλήσεις και επίσης, εξειδικεύεται με τέτοιο τρόπο ώστε να ο πρωτογενής τομέας να καταστεί τεράστιο συγκριτικό πλεονέκτημα για τη χώρα.
Στο πλαίσιο αυτό εφαρμόζουμε δράσεις του πρώτου και δεύτερου πυλώνα. Επιγραμματικά να σας ότι, για να διατηρήσουμε την ανταγωνιστικότητα των εκμεταλλεύσεων χορηγούμε τη βασική ενίσχυση ενώ για να εξασφαλίσουμε τη βιωσιμότητα των μικρών εκμεταλλεύσεων έχουμε εισάγει το μέτρο της αναδιανεμητικής ενίσχυσης. Όσον αφορά επίσης, στη στήριξη συγκεκριμένων καλλιεργειών και ειδικών κοινωνικών ομάδων, χορηγούμε τη συνδεδεμένη. Από την άλλη, περιλαμβάνονται μέτρα όπως τα σχέδια βελτίωσης, που συνδράμουν στην ανθεκτικότητα των καλλιεργειών ενώ για την ενίσχυση της θέσης του παραγωγού προωθούμε τις ομάδες παραγώγων με παροχή κινήτρων είτε άμεσα είτε έμμεσα. Στη συνολική μας στρατηγική εμβληματική πρωτοβουλία είναι το Υπομέτρο 6.1 για την εγκατάσταση των νέων Γεωργών με στόχο την αύξηση της ανταγωνιστικότητας των γεωργικών εκμεταλλεύσεων μέσω της ηλικιακής ανανέωσης και της δημιουργίας επιχειρηματιών γεωργών που με το πέρας της στήριξης θα διαθέτουν κατάλληλα εφόδια και βιώσιμες εκμεταλλεύσεις. Άλλωστε, όπως έχουμε τονίσει ένας από τους βασικούς μας στόχους είναι η προσέλκυση νέων ανθρώπων στον πρωτογενή τομέα.
Η Δρ. Βίκυ Σχοινά είναι Διδάκτωρ Κτηνίατρος