Σοβαρά ερωτήματα για τον ρόλο της ανακύκλωσης στην αντιμετώπιση της πλαστικής ρύπανσης θέτει νέα έρευνα της Greenpeace, αποκαλύπτοντας, όπως υποστηρίζει, μια συστηματική προσπάθεια παραπληροφόρησης από τη βιομηχανία πλαστικών. Σύμφωνα με την έκθεση του αμερικανικού γραφείου της οργάνωσης, μεγάλες εταιρείες και εμπορικές ενώσεις προβάλλουν την ανακύκλωση ως «πράσινη λύση», ενώ στην πράξη εγκαταλείπουν δεσμεύσεις βιωσιμότητας και επενδύουν σημαντικούς πόρους σε επικοινωνιακές καμπάνιες που καθυστερούν τη ρυθμιστική παρέμβαση.
Η έρευνα υποστηρίζει ότι η ανακύκλωση πλαστικού έχει αποτύχει διαχρονικά να περιορίσει την κρίση, καθώς η παραγωγή πλαστικών προϊόντων ξεπερνά κατά πολύ τις πραγματικές δυνατότητες ανακύκλωσης. Ενδεικτικά, μόλις το 20% των πιο συνηθισμένων τύπων πλαστικών που χρησιμοποιούνται σε μπουκάλια, δοχεία και συσκευασίες θεωρείται σήμερα ουσιαστικά ανακυκλώσιμο. Στις ΗΠΑ, τα ποσοστά ανακύκλωσης έχουν υποχωρήσει από 9,5% το 2014 σε περίπου 5–6%, γεγονός που, σύμφωνα με τη Greenpeace, δείχνει ότι το μοντέλο δεν είναι πιο βιώσιμο από ό,τι ήταν πριν από δεκαετίες.
Η έκθεση επισημαίνει, επίσης, ότι μεγάλες πολυεθνικές που βασίζονται σε πλαστικές συσκευασίες μίας χρήσης έχουν αποσύρει αθόρυβα στόχους μείωσης ή επαναχρησιμοποίησης, ενώ συνεχίζουν να επικαλούνται την ανακύκλωση για να αποφύγουν αυστηρότερη νομοθεσία. Την ίδια στιγμή, η παγκόσμια παραγωγή πλαστικού αναμένεται να τριπλασιαστεί έως το 2050, εντείνοντας τις πιέσεις σε οικοσυστήματα και δημόσια υγεία.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Greenpeace, τα προβλήματα δεν περιορίζονται στη συμπεριφορά των καταναλωτών, αλλά εντοπίζονται σε δομικές αδυναμίες: περιορισμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες ανακύκλωσης, ανεπαρκείς υποδομές, τεχνολογικούς περιορισμούς και υψηλό κόστος για τους φορολογούμενους, καθώς μεγάλος όγκος πλαστικών καταλήγει τελικά σε χωματερές.
Η οργάνωση τονίζει ότι η πραγματική λύση δεν βρίσκεται στην επικοινωνιακή αναβάθμιση της ανακύκλωσης, αλλά στη δραστική μείωση της παραγωγής πλαστικών, στην προώθηση της επαναχρησιμοποίησης και στη θεσμοθέτηση μιας ισχυρής Παγκόσμιας Συνθήκης για τα Πλαστικά. Όπως υποστηρίζει, μόνο με δεσμευτικούς στόχους –όπως μείωση της παραγωγής κατά τουλάχιστον 75% έως το 2040– μπορεί να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα στη ρίζα του.
Το μήνυμα της έρευνας είναι σαφές: χωρίς αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου, η ανακύκλωση κινδυνεύει να παραμείνει ένα εργαλείο greenwashing, αντί μοχλός βιώσιμης μετάβασης.