Βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις: στατιστικά στοιχεία και βασικά ζητήματα
Η αγορά βραχυπρόθεσμης ενοικίασης έχει δει μια ταχεία επέκταση τα τελευταία χρόνια, που συνδέεται με την επέκταση των διαδικτυακών πλατφορμών. Και παρόλο που η ποικιλία των λύσεων διαμονής, όπως τα ιδιωτικά ακίνητα που ενοικιάζονται ως καταλύματα φιλοξενίας, μπορεί να έχει θετική επίδραση στον τουρισμό, η εκθετική ανάπτυξή του έχει προκαλέσει προβλήματα.
Η έλλειψη διαθέσιμων κατοικιών σε δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς, οι αυξημένες τιμές ενοικίασης και ο συνολικός αντίκτυπος στη βιωσιμότητα ορισμένων περιοχών είναι μερικές από τις αρνητικές επιπτώσεις για τις τοπικές κοινωνίες.
Ενώ η πανδημία προκάλεσε μείωση στις διανυκτερεύσεις επισκεπτών το 2020 σε σύγκριση με το 2019, τα στοιχεία για το 2021 ξεπέρασαν τα προ-πανδημικά επίπεδα και από τότε αυξάνονται. Η τάση συνεχίστηκε το 2023, καθώς τέσσερις κορυφαίες πλατφόρμες (AirBnb, Booking, Expedia και TripAdvisor) κατέγραψαν πάνω από 300 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις σε καταλύματα σύντομης διαμονής.
Οι διανυκτερεύσεις που κρατήθηκαν μέσω αυτών των διαδικτυακών πλατφορμών αυξήθηκαν κατά 13,4% το τρίτο τρίμηνο του έτους, το οποίο είναι παραδοσιακά το ισχυρότερο, σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2022.
Συνολικά, έγιναν 547 εκατομμύρια κρατήσεις για διανυκτερεύσεις στην ΕΕ το 2022 μέσω τεσσάρων μεγάλων διαδικτυακών πλατφορμών (Airbnb, Booking, Expedia Group και Tripadvisor), που σημαίνει ότι περισσότεροι από 1,5 εκατομμύρια επισκέπτες ανά διανυκτέρευση έμειναν σε καταλύματα βραχείας διάρκειας.
Ο μεγαλύτερος αριθμός επισκεπτών το 2022 καταγράφηκε στο Παρίσι (13,5 εκατομμύρια επισκέπτες) ακολουθούμενες από τη Βαρκελώνη και τη Λισαβόνα με πάνω από 8,5 εκατομμύρια επισκέπτες η καθεμία και τη Ρώμη με πάνω από 8 εκατομμύρια επισκέπτες.
Από το 2019 έως το 2023, σημειώθηκε αύξηση στους αριθμούς αιχμής, αυξάνοντας από 96,9 εκατομμύρια μηνιαίες διανυκτερεύσεις επισκεπτών τον Αύγουστο του 2019 σε 124,7 εκατομμύρια μηνιαίες διανυκτερεύσεις επισκεπτών τον Αύγουστο του 2023.
Ως απάντηση στον αυξανόμενο αριθμό των βραχυχρόνιων μισθώσεων, αρκετές πόλεις και περιφέρειες έχουν θεσπίσει τοπικούς κανόνες για να περιορίσουν την πρόσβαση σε υπηρεσίες βραχυχρόνιας μίσθωσης.
Προκλήσεις που σχετίζονται με τις βραχυπρόθεσμες μισθώσεις
Η αύξηση των βραχυπρόθεσμων ενοικιάσεων καταλυμάτων εγείρει μια σειρά από προκλήσεις για τις πόλεις της Ευρώπης:
- Ανάγκη για περισσότερη διαφάνεια: η έλλειψη διαφάνειας στις πράξεις βραχυπρόθεσμης μίσθωσης δυσκολεύει τις αρχές να παρακολουθούν και να ρυθμίζουν αποτελεσματικά αυτές τις υπηρεσίες.
- Ρυθμιστικές προκλήσεις: Οι δημόσιες αρχές αντιμετωπίζουν προκλήσεις όσον αφορά τη διασφάλιση της συμμόρφωσης των βραχυπρόθεσμων μισθώσεων με τους τοπικούς κανονισμούς, τη φορολογία και τα πρότυπα ασφαλείας λόγω ανεπαρκών πληροφοριών.
- Ανησυχίες για την αστική ανάπτυξη: Ορισμένες πόλεις δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν την ταχεία αύξηση των βραχυχρόνιων μισθώσεων που μπορεί να μεταμορφώσουν τις κατοικημένες περιοχές και να επιβαρύνουν επιπλέον τις δημόσιες υπηρεσίες, όπως η συλλογή απορριμμάτων.
Η απάντηση της ΕΕ στην αύξηση των βραχυπρόθεσμων μισθώσεων
Τον Νοέμβριο του 2022 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για την παροχή μεγαλύτερης διαφάνειας στον τομέα των βραχυπρόθεσμων μισθώσεων και την υποστήριξη των δημόσιων αρχών για την προώθηση του βιώσιμου τουρισμού.
Το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο κατέληξαν σε συμφωνία σχετικά με την πρόταση τον Νοέμβριο του 2023. Τα μέτρα περιλαμβάνουν:
- Εγγραφή οικοδεσποτών: Η συμφωνία ορίζει μια απλή διαδικασία ηλεκτρονικής εγγραφής για βραχυπρόθεσμη ενοικίαση ακινήτων σε χώρες της ΕΕ όπου απαιτείται. Μετά την ολοκλήρωση αυτής της διαδικασίας, οι οικοδεσπότες θα λάβουν έναν αριθμό εγγραφής που θα τους δίνει τη δυνατότητα να νοικιάσουν την ιδιοκτησία τους. Αυτό θα διευκολύνει την αναγνώριση των οικοδεσποτών και την επαλήθευση των στοιχείων τους από τις αρχές.
- Περισσότερη ασφάλεια για τους χρήστες: Οι διαδικτυακές πλατφόρμες θα απαιτούνται για την επαλήθευση της ακρίβειας των στοιχείων ιδιοκτησίας και θα πρέπει επίσης να πραγματοποιούν τυχαίους ελέγχους. Οι αρχές θα μπορούν να σταματήσουν τις εγγραφές, να αφαιρέσουν καταχωρίσεις που δεν συμμορφώνονται ή να επιβάλλουν πρόστιμα στις πλατφόρμες εάν είναι απαραίτητο.
- Κοινή χρήση δεδομένων: προκειμένου να ληφθούν δεδομένα από πλατφόρμες σχετικά με τη δραστηριότητα υποδοχής, τα κράτη μέλη θα δημιουργήσουν ένα ενιαίο ψηφιακό σημείο εισόδου για να βοηθήσουν τις τοπικές αρχές να κατανοήσουν τις δραστηριότητες ενοικίασης και να βελτιώσουν τον τουρισμό. Ωστόσο, για πολύ μικρές και μικρές πλατφόρμες με μέσο όρο έως και 4.250 καταχωρίσεις θα τεθεί σε εφαρμογή ένα απλούστερο σύστημα κοινής χρήσης δεδομένων.
Η Kim Van Sparrentak (Πράσινοι/EFA, Ολλανδία) υπεύθυνος για τον νομοθετικό φάκελο στο Κοινοβούλιο, είπε: «Προηγουμένως, οι πλατφόρμες ενοικίασης δεν μοιράζονταν δεδομένα, καθιστώντας δύσκολη την επιβολή των κανόνων της πόλης. Αυτός ο νέος νόμος το αλλάζει, δίνοντας στις πόλεις περισσότερο έλεγχο».
Επόμενα βήματα
Η Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς ενέκρινε την προσωρινή συμφωνία για τους νέους κανόνες τον Ιανουάριο του 2024.
Το Κοινοβούλιο πρόκειται να ψηφίσει επί της έκθεσης κατά τη σύνοδο ολομέλειας στα τέλη Φεβρουαρίου.
Πριν από την έναρξη ισχύος της, η προσωρινή συμφωνία πρέπει να εγκριθεί και από το Συμβούλιο και στη συνέχεια τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους 24 μήνες για να την εφαρμόσουν.