Η αναπαραγωγή φυτών είναι μια αρχαία πρακτική που χρησιμοποιείται για τη δημιουργία νέων φυτικών ποικιλιών από υπάρχουσες ποικιλίες για την απόκτηση ποιοτήτων όπως υψηλότερες αποδόσεις, ενισχυμένη θρέψη ή καλύτερη αντοχή στις ασθένειες.
Σήμερα, χάρη στην πρόοδο της βιοτεχνολογίας, νέες ποικιλίες φυτών μπορούν να αναπτυχθούν ταχύτερα και με πιο ακριβή τρόπο με την επεξεργασία της γενετικής τους δομής.
Στην ΕΕ, όλοι οι γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί (ΓΤΟ) εμπίπτουν επί του παρόντος στη νομοθεσία για τους ΓΤΟ από το 2001. Ωστόσο, οι τεχνικές αναπαραγωγής φυτών έχουν εξελιχθεί πολύ τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Οι νέες γονιδιωματικές τεχνικές (NGTs) επιτρέπουν πιο στοχευμένα, ακριβή και ταχύτερα αποτελέσματα από τις πιο παραδοσιακές μεθόδους.
Ποιες είναι οι νέες γονιδιωματικές τεχνικές;
Οι νέες γονιδιωματικές τεχνικές είναι τρόποι αναπαραγωγής φυτών εισάγοντας συγκεκριμένες αλλαγές στο DNA.
Σε πολλές περιπτώσεις, αυτές οι τεχνικές δεν απαιτούν τη χρήση ξένου γενετικού υλικού από είδη που δεν μπορούσαν φυσικά να διασταυρωθούν. Αυτό σημαίνει ότι παρόμοια αποτελέσματα θα μπορούσαν να επιτευχθούν μέσω παραδοσιακών μεθόδων, όπως ο υβριδισμός, αλλά η διαδικασία θα διαρκούσε πολύ περισσότερο.
Οι νέες γονιδιωματικές τεχνικές NGT θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην ανάπτυξη νέων φυτών που είναι πιο ανθεκτικά στην ξηρασία ή άλλες ακραίες κλιματικές συνθήκες ή που απαιτούν λιγότερα λιπάσματα ή φυτοφάρμακα.
Γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί (ΓΤΟ) στην ΕΕ
Οι ΓΤΟ είναι οργανισμοί με γονίδια που έχουν αλλοιωθεί με τρόπο που δεν θα μπορούσε να συμβεί φυσικά μέσω της αναπαραγωγής, συχνά χρησιμοποιώντας το γονιδίωμα ενός άλλου είδους.
Για να διατεθεί οποιοδήποτε προϊόν ΓΤΟ στην αγορά της ΕΕ, πρέπει να υποβληθεί σε έλεγχο ασφαλείας πολύ υψηλού επιπέδου. Υπάρχουν επίσης αυστηροί κανόνες σχετικά με την αδειοδότηση, την αξιολόγηση κινδύνου, την επισήμανση και την ιχνηλασιμότητα τους.
Νέοι κανόνες της ΕΕ
Τον Ιούλιο του 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε έναν νέο κανονισμό για τα φυτά που παράγονται με ορισμένες νέες γονιδιωματικές τεχνικές. Η πρόταση θα επέτρεπε μια ευκολότερη έγκριση για φυτών παραγόμενων με νέες γονιδιωματικές τεχνικές που θεωρούνται ισοδύναμες με τα συμβατικά φυτά. Δεν χρησιμοποιείται ξένο γενετικό υλικό από ένα είδος που δεν μπορεί να διασταυρωθεί φυσικά για τη λήψη αυτών των φυτών.
Άλλα φυτά NGT θα πρέπει να ακολουθούν αυστηρότερες απαιτήσεις παρόμοιες με εκείνες που προβλέπονται στους ισχύοντες κανόνες ΓΤΟ.
Τα φυτά NGT θα παραμείνουν απαγορευμένα στη βιολογική παραγωγή και οι σπόροι τους θα πρέπει να φέρουν σαφή σήμανση για να διασφαλιστεί ότι οι αγρότες γνωρίζουν τι καλλιεργούν.
Η θέση του Κοινοβουλίου
Το Κοινοβούλιο ενέκρινε τη θέση του σχετικά με την πρόταση της Επιτροπής στις 7 Φεβρουαρίου 2024. Οι ευρωβουλευτές υποστήριξαν τους νέους κανόνες και συμφώνησαν ότι τα φυτά NGT που είναι συγκρίσιμα με φυσικές ποικιλίες θα πρέπει να εξαιρεθούν από τις αυστηρές απαιτήσεις της νομοθεσίας για τους ΓΤΟ.
Ωστόσο, οι ευρωβουλευτές θέλουν να διασφαλίσουν τη διαφάνεια με τη συνέχιση της υποχρεωτικής επισήμανσης για όλες τις μονάδες NGT.
Για να αποφευχθούν νομικές αβεβαιότητες και για να διασφαλιστεί ότι οι αγρότες δεν εξαρτώνται υπερβολικά από μεγάλες εταιρείες σπόρων, οι ευρωβουλευτές θέλουν να απαγορεύσουν όλες τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας (πατέντες) για όλες τις μονάδες NGT.
Το Κοινοβούλιο είναι τώρα έτοιμο να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για το νέο νόμο, με τα κράτη μέλη της ΕΕ.
Νέες γονιδιωματικές τεχνικές
- Ελέγξτε τη νομοθετική πρόοδο
- Ενημέρωση (Ιανουάριος 2024)
- (Άνοιγμα σε νέα σελίδα)Ερωτήσεις και απαντήσεις
- (Άνοιγμα σε νέα σελίδα)Ενημερωτικό δελτίο