Τα τελευταία πέντε χρόνια παρατηρείται εντυπωσιακή αύξηση στην ένταση και τη συχνότητα των ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως ξηρασίες και πλημμύρες, σύμφωνα με πρόσφατα δεδομένα που παρουσίασε η NASA. Οι επιστήμονες καταγράφουν μια σαφή επιδείνωση, με τα περιστατικά του περασμένου έτους να είναι σχεδόν διπλάσια σε ένταση σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 2003–2020.
Η ανάλυση, η οποία δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο περιοδικό Nature Water το 2023, αξιολόγησε την ένταση των φαινομένων με βάση το εύρος, τη διάρκεια και την υγρασία ή την ξηρότητα. Οι ειδικοί προειδοποιούν πως η διατάραξη του υδρολογικού κύκλου θα είναι από τις πιο σοβαρές επιπτώσεις της κλιματικής αποσταθεροποίησης.
Αν και τα ευρήματα δεν έχουν ακόμη υποβληθεί σε πλήρη επιστημονική αξιολόγηση (peer review), οι ερευνητές υπογραμμίζουν ότι οι αρχικές ενδείξεις είναι ανησυχητικές. Χρειάζεται τουλάχιστον μια δεκαετία επιπλέον δεδομένων για την επιβεβαίωση σταθερών τάσεων.
Εκπρόσωπος του Μετεωρολογικού Γραφείου του Ηνωμένου Βασιλείου δήλωσε ότι οι προβλέψεις για εντονότερα καιρικά φαινόμενα επιβεβαιώνονται πλέον με δραματικό τρόπο, ενώ εξέφρασε την ανησυχία ότι οι κοινωνίες δεν είναι έτοιμες να διαχειριστούν γεγονότα αυτής της έντασης.
Αξιοσημείωτο είναι πως η ένταση αυτών των φαινομένων σχετίζεται άμεσα με τη μέση παγκόσμια θερμοκρασία και όχι τόσο με περιοδικά φαινόμενα όπως το Ελ Νίνιο. Αυτό σημαίνει πως η συνεχιζόμενη υπερθέρμανση του πλανήτη αναμένεται να ενισχύσει περαιτέρω ακραία επεισόδια, όπως παρατεταμένες ξηρασίες ή καταστροφικές πλημμύρες.
Σύμφωνα με την οργάνωση WaterAid, η συχνή εναλλαγή μεταξύ ακραίων καιρικών συνθηκών – από ξηρασία σε πλημμύρα ή από καύσωνα σε παγετό – έχει ήδη δραματικές συνέπειες σε παγκόσμιο επίπεδο, επηρεάζοντας εκατομμύρια ανθρώπους. Αυτές οι απότομες μεταβάσεις, γνωστές και ως “whiplash events”, είναι εξαιρετικά επιβλαβείς, επιβαρύνοντας τη γεωργική παραγωγή, τις υποδομές και τη δημόσια υγεία.
Η Βασιλική Μετεωρολογική Εταιρεία τονίζει ότι αυτές οι μεταβολές αποτελούν σοβαρότερη απειλή ακόμη και από τα ίδια τα φαινόμενα, λόγω της αδυναμίας πρόβλεψης και προσαρμογής.
Τέλος, ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός προειδοποιεί ότι υπάρχει 80% πιθανότητα ένα από τα επόμενα πέντε χρόνια να ξεπεράσει το 2024 ως το θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί ποτέ. Η αυξανόμενη θερμοκρασία θα εντείνει αναπόφευκτα τις πιέσεις σε κοινωνίες, οικοσυστήματα και οικονομίες, δυσχεραίνοντας τη μετάβαση προς ένα βιώσιμο μέλλον.
Επιπλέον, η αβεβαιότητα γύρω από τα νέα αυτά πρότυπα ενδέχεται να προκαλέσει σοβαρές αναταράξεις στον ασφαλιστικό τομέα, ο οποίος βασίζεται σε ιστορικά δεδομένα για την εκτίμηση κινδύνων. Μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να επηρεάσει ευρύτερα την παγκόσμια οικονομική σταθερότητα.