“Η ΕΕ πρωτοστατεί στην καθαρή μετάβαση, με ένα ακόμη έτος μεγάλων μειώσεων των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου το 2023. Η ΕΕ αντιπροσωπεύει σήμερα το 6 % των παγκόσμιων εκπομπών. Στην COP29 που θα πραγματοποιηθεί σύντομα, μπορούμε και πάλι να αποδείξουμε στους διεθνείς εταίρους μας ότι η δράση για το κλίμα μπορεί να είναι ταυτόχρονη με την επένδυση στην ανάπτυξη της οικονομίας μας. Δυστυχώς, η έκθεση δείχνει επίσης ότι το έργο μας πρέπει να συνεχιστεί, τόσο στο εσωτερικό της Ένωσης όσο και στο εξωτερικό, καθώς διαπιστώνουμε τις ζημιές που προκαλεί η κλιματική αλλαγή στους πολίτες μας.
Βόπκε Χούκστρα, επίτροπος αρμόδιος για τη δράση για το κλίμα
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε την έκθεση προόδου του 2024 σχετικά με τη δράση για το κλίμα, σύμφωνα με την οποία οι καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ μειώθηκαν κατά 8,3 % το 2023 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ετήσια μείωση εδώ και δεκαετίες, με εξαίρεση το 2020, όταν η COVID-19 οδήγησε σε μείωση των εκπομπών κατά 9,8 %. Οι καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου είναι πλέον κατά 37 % χαμηλότερες από τα επίπεδα του 1990, ενώ το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 68 % την ίδια περίοδο, γεγονός που καταδεικνύει τη συνεχιζόμενη αποσύνδεση της οικονομικής ανάπτυξης από τις εκπομπές. Η ΕΕ εξακολουθεί να είναι σε καλό δρόμο για την επίτευξη της δέσμευσής της για μείωση των εκπομπών κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030.
- Οι εκπομπές από ηλεκτροπαραγωγικές και βιομηχανικές εγκαταστάσεις που καλύπτονται από το σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ σημείωσαν μείωση ρεκόρ κατά 16,5 % το 2023. Οι εκπομπές από τους τομείς που υπάγονται στο ΣΕΔΕ βρίσκονται πλέον περίπου 47,6 % κάτω από τα επίπεδα του 2005 και παραμένουν σε καλό δρόμο για την επίτευξη του στόχου μείωσής τους κατά 62 % το 2030.
- Στο πλαίσιο του ΣΕΔΕ της ΕΕ, οι εκπομπές από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και τη θέρμανση μειώθηκαν κατά 24 % σε σύγκριση με το 2022, χάρη στην ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ιδίως της αιολικής και της ηλιακής ενέργειας, και στην απομάκρυνση από τον άνθρακα. Οι εκπομπές από τις αεροπορικές μεταφορές αυξήθηκαν κατά 9,5 %, συνεχίζοντας την τάση που σημειώνουν στη μετά-COVID εποχή.
- Το ΣΕΔΕ της ΕΕ παρήγαγε έσοδα ύψους 43,6 δισ. ευρώ το 2023 για επενδύσεις στη δράση για το κλίμα. Απ’ αυτά, 7,4 δισ. ευρώ διατίθενται στο Ταμείο Καινοτομίας και στο Ταμείο Εκσυγχρονισμού, ενώ τα υπόλοιπα χρήματα διατίθενται απευθείας στα κράτη μέλη.
- Οι εκπομπές από τα κτίρια, τη γεωργία, τις εγχώριες μεταφορές, τις μικρές βιομηχανίες και τα απόβλητα (που καλύπτονται από τον κανονισμό για τον επιμερισμό των προσπαθειών) μειώθηκαν κατά περίπου 2 % το 2023. Η μεγαλύτερη μείωση των εκπομπών, κατά περίπου 5,5 %, σημειώθηκε στον τομέα των κτιρίων. Οι εκπομπές από τη γεωργία μειώθηκαν κατά 2 %, ενώ οι εκπομπές από τις μεταφορές μειώθηκαν κατά λιγότερο από 1 %.
- Η φυσική καταβόθρα άνθρακα της ΕΕ αυξήθηκε κατά 8,5 % το 2023, αντιστρέφοντας την πτωτική τάση της τελευταίας δεκαετίας στον τομέα της χρήσης γης, της αλλαγής χρήσης γης και της δασοπονίας. Ωστόσο, απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί για το 2030.
Παρόλο που η σχετική έκθεση περιέχει ενθαρρυντικά νέα για τη μείωση των εκπομπών της ΕΕ, η περσινή χρονιά χαρακτηρίστηκε από περισσότερα καταστροφικά γεγονότα και από την απώλεια ζωών και μέσων διαβίωσης λόγω του ήδη μεταβαλλόμενου κλίματός μας, ενώ οι παγκόσμιες εκπομπές δεν έχουν φτάσει ακόμη στο υψηλότερο σημείο. Απαιτείται συνεχής δράση για να διασφαλιστεί ότι η ΕΕ θα επιτύχει τους στόχους της για το 2030 και ότι θα παραμείνει στη σωστή τροχιά για την επίτευξη του μελλοντικού στόχου της για το 2040, καθώς και του στόχου για το 2050 για μηδενικές καθαρές εκπομπές. Η ΕΕ πρέπει επίσης να συνεχίσει τη διεθνή δέσμευσή της, αρχής γενομένης από την COP29 τον επόμενο μήνα, προκειμένου να διασφαλίσει ότι οι διεθνείς εταίροι μας λαμβάνουν επίσης τα αναγκαία μέτρα.
Παρόλο που τα κράτη μέλη σημειώνουν αργή βελτίωση όσον αφορά την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και την οικοδόμηση ανθεκτικότητας, η ανάληψη περαιτέρω δράσης είναι ζωτικής σημασίας. Το 2023 η Ευρώπη ήρθε αντιμέτωπη με τις μεγαλύτερες δασικές πυρκαγιές που έχουν καταγραφεί ποτέ, με ένα από τα πιο βροχερά έτη που έχουν καταγραφεί ποτέ, με εντονότατους θαλάσσιους καύσωνες, εκτεταμένες καταστροφικές πλημμύρες και συνεχή αύξηση των θερμοκρασιών. Τόσο στην ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τη διαχείριση των κλιματικών κινδύνων όσο και στην ευρωπαϊκή εκτίμηση κλιματικών κινδύνων τονίζεται ότι η έκθεση στους κλιματικούς κινδύνους πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης κατά τον καθορισμό των προτεραιοτήτων πολιτικής και σε όλες τις τομεακές πολιτικές.
Αξίζει να σημειωθεί η παραγωγική δέσμευση της ΕΕ το περασμένο έτος, από κοινού με τους διεθνείς εταίρους της, για την ενίσχυση της δράσης για το κλίμα, ιδίως στο πλαίσιο της COP28 στο Ντουμπάι. Στην COP28 τα μέρη ολοκλήρωσαν τον πρώτο παγκόσμιο απολογισμό της συμφωνίας του Παρισιού, με αποφάσεις για την επιτάχυνση της δράσης έως το 2030 και μετέπειτα, συμπεριλαμβανομένης της απομάκρυνσης από τα ορυκτά καύσιμα, του τριπλασιασμού της παγκόσμιας ικανότητας παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και του διπλασιασμού του παγκόσμιου μέσου ετήσιου ρυθμού βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης έως το 2030. Η ΕΕ, τα κράτη μέλη της και τα χρηματοπιστωτικά της ιδρύματα, που συγκροτούν από κοινού την «Ομάδα Ευρώπη», συνεχίζουν να αποτελούν τον μεγαλύτερο παγκοσμίως χορηγό αναπτυξιακής βοήθειας και τον μεγαλύτερο παγκοσμίως χρηματοδότη για το κλίμα, δεδομένου ότι παρέχουν περίπου το ένα τρίτο της παγκόσμιας δημόσιας χρηματοδότησης για το κλίμα.
Ιστορικό
Η έκθεση προόδου σχετικά με τη δράση για το κλίμα συνοδεύει την ετήσια έκθεση για την κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης. Περιγράφει την πρόοδο που έχει σημειωθεί όσον αφορά την επίτευξη των στόχων μείωσης των εκπομπών της ΕΕ, όπως απαιτείται από τον κανονισμό για τη διακυβέρνηση. Η έκθεση παρουσιάζει επίσης τα βασικά επιτεύγματα και τις πρόσφατες εξελίξεις στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Περιλαμβάνει τις πραγματικές (ιστορικές) εκπομπές και τις προβλεπόμενες μελλοντικές εκπομπές για κάθε κράτος μέλος, καθώς και πληροφορίες σχετικά με τις πολιτικές και τα μέτρα της ΕΕ, τη χρηματοδότηση για το κλίμα και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.
Περισσότερες πληροφορίες
Έκθεση προόδου του 2024 σχετικά με τη δράση για το κλίμα
Έκθεση για την κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης το 2024
Δελτίο Tύπου — Έκθεση για την κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης το 2024